IJsberg A-68a op koers richting South Georgia Island
Een enorm grote ijsberg, genaamd A-68a, is op koers richting South Georgia Island. Dit is een eiland behorende tot het Verenigd Koninkrijk in de zuidelijke Atlantische Oceaan, dichtbij Antarctica. Experten beweren dat een botsing het leven van duizenden dieren, die op het eiland wonen, kan bedreigen door het verstoren van de voedselketen. Wetenschappers die de ijsberg al meer dan 2 jaar volgen trekken daarom aan de alarmbel. Wat is er aan de hand? Hoe kan de ijsberg het leven van de dierenpopulatie op het eiland bedreigen? En komt er wel degelijk een botsing?
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Antarctica: ijsmassa vanuit land stroomt in de zee
De Antarctische ijsmassa en “ice shelves”
De Antarctische ijsmassa beslaat een totaal volume van maar liefst 27 miljoen km³ ijs, equivalent met een stijging van het zeeniveau van ongeveer 58 m. Er bevindt zich zelfs zoveel ijs dat het in de oceaan vloeit vanuit het land. Daar drijft de massa dan op het zeewater en worden ze “ice shelves” of “ijsplaten” genoemd. Het verschil met zee-ijs is dus dat het hier niet gaat om seizoensgebonden bevroren zeewater, maar wel over landijs dat in de zee vloeit.
Het afbreken van grote stukken ijs via “ice calving”
Een van de belangrijkste processen voor het verlies van ijsmassa op Antarctica is het zogenaamde “ice calving” of “afkalven”. Afkalven is namelijk de glaciologische term voor het mechanisch verlies (of simpelweg afbreken) van ijs van de terminus van een ijsmassa. Afkalven komt het meest voor als het ijs vanuit het continent in het water stroomt (in meren of de oceaan). Het doet zich dan ook regelmatig voor op de “ice shelves” van Antarctica, waar het ijs op het zeewater drijft. De stukken ijs die afbrokkelen van de ijsplaten drijven dan verder af als ijsbergen in de zee. Het proces kan echter ook voorkomen op het land, waar het dan droog afkalven wordt genoemd.
De Antarctische Circumpolaire Zeestroming
Meer dan 90% van alle ijsbergen die van Antarctica zijn afgekalfd, drijven vervolgens mee met een oceaanstroom nabij de kust. Deze beweegt zich tegen de klok in traag rond Antarctica heen. Nabij het Antarctische schiereiland buigt de zeestroming echter af, en drijven vele ijsbergen noordwaarts, richting Zuid-Amerika, via de zogenaamde “Iceberg Alley”. Eenmaal ze in die stroming opgenomen worden versnelt de mate van hun verplaatsing vaak drastisch. Normaal gezien smelten of breken deze ijsbergen tijdens hun tocht dan uit elkaar in de open oceaan door de stijgende temperatuur, door golfbewegingen en/of via turbulentie. Bij de A-68a ijsberg is dit echter een ander verhaal.
A-68a: extreem grote afgebroken ijsberg
Een van de grootste afgebroken ijsbergen ooit
De A-68a ijsberg brak in juli 2017 af van de Larsen C-ijsplaat (“ice shelf”) bij het Antarctische schiereiland via “ice calving” en dreef langzaam weg naar de open oceaan. Met een oppervlakte van 5.800 vierkante kilometer, tweemaal zo groot als Luxemburg, en een geschat gewicht van één biljoen ton, is het één van de grootste geregistreerde ijsbergen ooit. Hoewel het niet de grootste afgekalfde ijsberg ooit is, is het wel de grootste ijsberg op dit moment op onze planeet. Het afkalven van A-68a verminderde de totale omvang van de Larsen C-ijsplaat zelfs met 12 procent.
Gedurende ongeveer twee jaar bewoog de ijsberg zich traag door het water dichtbij de ijsplaat, totdat het de krachtige Antarctische Circumpolaire Zeestroom trof die rond het continent beweegt. Tijdens zijn verblijf voor de Antarctische kust verloor de ijsberg niet zo heel veel massa en volume. Bovendien bleef deze initieel zowat ter plaatse trappelen en rondtollen. Vlakbij de kust zijn de zeestromingen dan ook niet heel sterk.
Of klimaatverandering direct of gedeeltelijk verantwoordelijk was voor het afkalven van de ijsberg, is een kwestie van discussie. Het monitoren en volgen van ijsbergen begon namelijk pas gedurende de laatste decennia met behulp van satellieten. Niettegenstaande worden de laatste jaren wel steeds vaker temperatuurrecords verbroken in de regio.
IJsberg A-68a op koers naar South Georgia Island
Eenmaal opgenomen in de Antarctische Circumpolaire Zeestroming dreef de ijsberg snel noordoostwaarts op een weg door “Iceberg Alley”. De verplaatsing van de ijsberg versnelde daarbij drastisch. Ondertussen was de ijsberg slechts een beetje kleiner geworden (4.200 vierkante kilometer). De ijsberg zette daarbij koers in de richting van South Georgia Island, een eiland behorende tot het Verenigd Koninkrijk en een belangrijke verblijfplaats voor verschillende diersoorten. Op dit moment bevindt de ijsberg zich op een 50-tal km van de kust van South Georgia Island.
Mogelijke gevolgen van een collisie
IJsberg A-68a zit dus op koers naar South Georgia Island. Naarmate de ijsberg het eiland nadert, beginnen zich echter onderwaterobstakels voor te doen. Als de ijsberg dicht genoeg komt, kan deze zo vastlopen op de ondiepe rotsen die het eiland omringt. Omdat de onderwateroppervlakte van de ijsberg niet zo heel groot is, kan de ijsberg ook erg dichtbij de kust van het eiland geraken. Als dat ook effectief gebeurt, zou het leven op het eiland in de problemen kunnen komen…
Op het eiland bevindt zich namelijk onder andere een belangrijke pinguïngemeenschap, die afhankelijk is van de zee om hun jongen te voeden. De 450.000 aanwezige koningspinguïns brengen bijvoorbeeld 16 dagen door met het maken van een rondreis om voedsel te verzamelen. Als de reis veel langer duurt, kunnen kuikens honger lijden en zelfs doodgaan. De timing van de mogelijke botsing van de ijsberg kan trouwens niet slechter zijn, aangezien veel pinguïnkuikens tegen het einde van december zullen uitkomen.
Komt er een botsing met South Georgia Island?
Of de ijsberg effectief vast komt te zitten in de ondiepe wateren van het eiland en zo het leven van vele dieren zal bedreigen is momenteel nog niet zeker. Veel zal afhangen van de zeestroming waarin de ijsberg zich bevindt. Op dit moment zien we reeds een rotatie van de ijsberg door een zeestroming die de ijsberg nog om het eiland heen zou kunnen leiden. De westelijke punt van de ijsberg kantelt hierdoor wel richting de ondiepe gebieden. Het zal de komende dagen dus spannend worden om te volgen of er een botsing plaatsvindt en of het leven van verschillende duizenden pinguïns en andere diersoorten bedreigd wordt… To be continued!
