Zomer op Antarctica

Wij bevinden ons momenteel ongeveer in het midden van de winterperiode. Aan de andere kant van de wereld, op Antarctica – gelegen op het zuidelijk halfrond – is het nu echter volop zomer. Dit weerspiegelt zich ook in de ontwikkeling van het zee-ijs in deze regio, dat momenteel evolueert naar een minimum. De Europese klimatologische dienst ‘Copernicus-EWMWF’ heeft de balans opgemaakt i.v.m. de toestand van het zee-ijs rond Antarctica de afgelopen maand december. Hieronder volgt een kort overzicht van de bevindingen.

• Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
• Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?

2019: globaal 2e warmste jaar ooit

Elke maand publiceert de Europese klimatologische dienst ‘Copernicus-ECMWF’ een rapport over de toestand van verschillende klimatologische variabelen. Zo publiceerde men vorige week nog een overzicht van de globale temperatuur in 2019.

Het resultaat hiervan verbaast ons echter niet meer: 2019 zal de statistieken induiken als het tweede warmste jaar ooit gemeten op globaal vlak. Hiermee wordt eveneens duidelijk dat de laatste 5 jaren de warmste jaren ooit gemeten zijn. Met als gevolg dat de laatste decade (2010-2019) ook de warmste ooit is. De trend van de klimaatopwarming is overduidelijk en laat zich voelen.

Re-analyses van de databron

Om deze statistieken te berekenen maakt de klimatologische dienst in kwestie gebruik van zogeheten ‘re-analyse producten’. Dit is klimaatdata op globale schaal, afkomstig van een zeer grote dataset. Deze resultaten zijn verworven aan de hand van globale klimaatmodellen, die verwerkt zijn met rechtstreekse observaties en satellietmetingen.

Door modeldata te assimileren met observaties en metingen, kan men op die manier voor de hele wereld klimaatdata verwerven. En onderzoeken doen naar de verschillende klimatologische variabelen.

Antarctisch zee-ijs

Vorige week bracht men een rapport uit over de toestand van het Antarctische zee-ijs van de afgelopen maand december. Hieruit blijkt dat de omvang van het zee-ijs het derde laagste is sinds het begin van de metingen in 1979. De voorbije 4 jaren lag de omvang van het zee-ijs ook al lager dan het langjarige gemiddelde in december.

De trend van het zee-ijs in Antarctica is echter zeer variabel. Er zit een zeer grote natuurlijke variabiliteit in het systeem. Dit is de reden waarom de trend van de klimaatopwarming minder eenduidig is. Meer nog, op dit moment is het voor deze regio zelfs zeer moeilijk om uit te maken in welke mate de klimaatverandering bijdraagt aan de veranderingen van het zee-ijs.

Dit in tegenstelling tot de Arctische regio en het Arctische zee-ijs, dat sinds 2000 wel een duidelijke afnemende trend kent in zijn (minimale) omvang. Deze afname kunnen we wel degelijk linken aan de klimaatopwarming. Meer bepaald nog aan de polaire amplificatie (het feit dat de poolregio meer dan dubbel zo intens opwarmt dan de rest van de wereld).

Antarctica is omgeven door de Zuidelijke Oceaan, waarop zich zee-ijs vormt. Dit gebeurt onder invloed van de zeer koude temperaturen op het Antarctische continent die het zeewater doen bevriezen. De grootste omvang van het zee-ijs wordt traditioneel tijdens of net na de winter bereikt (augustus/september), wanneer de temperaturen op Antarctica kunnen duiken naar zeer negatieve waardes tussen -50 en -70 en lokaal zelfs nog lager.

Tijdens de zomer (januari/februari) is er beduidend minder zee-ijs aanwezig, wanneer er hogere temperaturen heersen en er ook smelt optreedt.

Een belangrijke regulerende factor in de productie en herverdeling van zee-ijs zijn de zogeheten ‘katabatische winden’. Deze persistente winden zijn zeer krachtig. Ze vinden hun oorsprong in een samenspel van zeer koude temperaturen en de zeer steile topografie van Antarctica. Ze stromen van binnenuit op het continent richting de kust en komen daar in aanraking met de oceaan, waardoor ze in staat zijn om het zee-ijs te beïnvloeden.