Aardbevingen in Groningen
Normaal gezien ligt platentektoniek aan de grondslag van het ontstaan van aardbevingen. In Noordoost-Nederland is dit niet het geval. Hier ontstaan aardbevingen als gevolg van menselijk handelen. Weliswaar niet zo zwaar als de aardbeving in Kroatië eind december 2020, maar wel zwaar genoeg om huizen op den duur onbewoonbaar te maken. Hoe ontstaan de aardbevingen in Groningen precies?
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
- Volg hier de actuele aardbevingen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.
Hoe ontstaan aardbevingen?
We zullen eerst nog even behandelen hoe aardbevingen normaal gezien ontstaan. Het aardoppervlak wordt bedekt met zogeheten tektonische platen. Ze zijn continu in beweging, aangedreven door de convectiestromen van gloeiend hete magma in de aardmantel (onder de aardplaten).
De verplaatsingssnelheid bedraagt soms wel enkele centimeters per jaar. Dit lijkt wellicht weinig, maar op het enorme gewicht van de aardplaten komt een enorme spanning te staan. Als de ene plaat zich ‘opeens’ een centimeter ten opzichte van de andere verplaatst, komt al deze spanning in één keer los in de vorm van een trilling. We spreken dan over een aardbeving.
- Een uitgebreide uitleg over platentektoniek leest u hier!
In Europa vinden we de meeste aardbevingen terug in het Middellandse Zeegebied. Hier botsen de Euraziatische plaat en de Afrikaanse plaat. Zo hadden we in Kroatië een beving met een kracht van 6,3 op de schaal van Richter in december 2020. De schaal van Richter is een graadmeter om de kracht van een aardbeving weer te geven. De magnitude wordt berekend door de sterkte van de trillingen.
Er is ook nog een intensiteitsschaal van Mercalli. Deze geeft de impact van een aardbeving aan. Tegenwoordig wordt deze schaal nog weinig gebruikt, omdat er een verbeterde intensiteitsschaal is ontwikkeld. Dit is de Europese macroseismische schaal.
De Benelux ligt in het midden van de Euraziatische plaat. Toch kunnen ook hier aardbevingen voorkomen, als gevolg van regionale breukensystemen. In de Benelux is de zwaarste aardbeving ooit waargenomen die bij Verviers in 1692. De beving had een kracht van 6,3 op de schaal van Richter. De aardbeving veroorzaakte schade in de gehele Benelux, maar ook in Duitsland, Frankrijk en Engeland.
De aardbevingen in Groningen ontstaan niet als gevolg van platentektoniek, maar hoe dan wel?
Hoe ontstaan de aardbevingen in Groningen?
De aardbevingen in Groningen zijn zogeheten geïnduceerde aardbevingen. Dit betekent dat de bevingen door menselijk handelen zijn opgewekt. In het noorden van Nederland begon men in de jaren ’60 van de vorige eeuw met de gaswinning.
De aardbevingen in Groningen ontstaan doordat de gaswinning op een diepte van ongeveer 3 kilometer plaatsvindt. Het gas zit in een zandsteenreservoir. Door er gas uit te halen, vindt er inklinking van die zandsteenlaag plaats en langs breuken in dat gasveld ontstaan spanningen die uitmonden in aardbevingen. Dit is een proces wat al sinds eind jaren ’80 aardbevingen tot gevolg heeft.
Overigens vinden we niet alleen aardbevingen in Groningen terug, maar ook in andere provincies waar gaswinning plaatsvindt. Dit zijn de provincies Noord-Holland, Friesland en Drenthe. Maar het overgrote deel van de bevingen wordt in Groningen geregistreerd, doordat hier het grootste gasveld ligt.
De aardbevingen in Groningen hebben een magnitude die veel lager ligt dan de aardbeving uit 1692. De geïnduceerde bevingen duren ook minder lang dan natuurlijke bevingen. Over het algemeen zijn aardbevingen met een magnitude van 1,5 op de schaal van Richter voelbaar aan het aardoppervlak. Het gevoel van een beving zwaarder dan 2,0 wordt omschreven “alsof een vrachtwagen tegen je huis rijdt”.
In Nederland verricht het KNMI metingen en doet onderzoek naar sterkte, impact en oorzaak van trillingen in de ondergrond. In totaal werden er in 2020 zo’n 69 aardbevingen in Groningen gemeten. Van deze 69 hadden 16 bevingen een magnitude groter dan 1,5 op de schaal van Richter. Positief punt is wel dat er in 2020 geen bevingen zijn geweest met een magnitude van 3,0 of hoger. Dit was in voorgaande jaren wel het geval.
bron: KNMI
