Winterupdate november 2017

Vorig weekend trok een koufront over de Benelux waarachter er gevoelig frissere (polaire) lucht werd aangevoerd​​. In deze lucht vormden zich over de nog zachte Noordzee enkele winterse buien die vooral in het westen van het land op zondag hevig uitpakten. Zo kregen we talrijke foto’s te zien van witte straten door intense hagel. In de nacht van maandag op dinsdag koelde het onder brede opklaringen en bij weinig wind ook zeer stevig af met temperaturen die beneden het vriespunt zakten op de meeste plaatsen.

Het mag dus duidelijk zijn dat de winter dichterbij komt. Maar wat zeggen de winterse signalen voor de verdere (lange) termijn?

Volg de winterupdates ook via onze Facebookpagina NoodweerBenelux.

Winterweer in Siberië

We beginnen ons verhaal weer in Siberië wat meestal gezien wordt als het brongebied van onze winter. In vergelijking met vorig artikel is de atmosfeer in die regio duidelijk verder afgekoeld. Temperaturen tot -30°C zijn nu geen uitzondering meer. Dat komt enerzijds door de poolnacht, maar anderzijds ook door het opbouwen van het zogenaamde koude bassin. De sneeuw bedekt nu een steeds groter gebied en ook de verbindingszee met Groenland (Barentszee) vriest steeds meer dicht.

De uitbreiding van het sneeuwdek naar het westen is afgelopen week enigszins stilgevallen. Als we de kaart van het actuele sneeuwdek vergelijken met die van vorig jaar is te zien dat de sneeuw veel minder uitgestrekt is naar West-Rusland. Ook in het zuiden van Scandinavië ligt er veel minder sneeuw, behalve in Finland. De tweede kaart toont dan ook dat in Finland momenteel meer sneeuw ligt ten opzichte van het gemiddelde sinds 2004.

In de Alpen, de Pyreneeën en de Himalaya ligt meer sneeuw tegenover vorig jaar. Op basis van het sneeuwdek in ons winters brongebied staan we er dus iets minder voor. De komende week zou het veelal droog blijven in het westen van Rusland. Wat ook nog opvalt op de sneeuw/ijs bedekkingskaart van het NOAA is dat het zeeijs vanaf Groenland groter en stabieler is richting Siberië in vergelijking met vorig jaar.

Temperatuur van het zeewater

Door de aanvoer van polaire lucht waardoor de temperaturen de laatste dagen gevoelig lager liggen is de temperatuur van het zeewater goed aan het afkoelen. Toch blijft dit water voorlopig nog aan de zachte kant voor de tijd van het jaar. Afgelopen zondag zagen we hier de effecten al van met stevige winterse buien (hagel) en zelfs onweer.

De koele bovenluchten in combinatie met het milde zeewater zijn hiervoor de ideale ingrediënten. Komende dagen blijven de nachten koud waardoor het zeewater verder zal afkoelen. Volgend weekend zouden we op zondag opnieuw de invloed van de Noordzee kunnen merken met winterse buien. Typische verschijnselen bij een polaire noordwestenwind.

Polar Vortex en de jetstream

De Polar Vortex is de afgelopen week licht toegenomen in kracht zoals gemiddeld in deze tijd van het jaar. Volgende dagen zien we dat deze luchtcirculatie op de grens troposfeer/stratosfeer snel sterker zal worden. Oorzaak hiervan is de beperkte uitwisseling tussen de troposfeer en de stratosfeer tijdens de afgelopen dagen. Hoewel zowel ECMWF als GFS de laatste dagen wel opteerden voor een sterke verzwakking over pakweg 10 dagen lijkt deze kans eerder klein. De kans op een “normale” PV die geleidelijk in kracht toeneemt is het grootst.

Aangezien de verwachtingen zijn dat de Polar Vortex niet meteen in kracht zal afnemen, door intense interactie tussen troposfeer en stratosfeer, zal ook de jetstream nog intens blijven. Net als bij de PV stuurden de weermodellen afgelopen dagen wel aan op een verzwakte straalstroom die daardoor ook sterk zou meanderen (golven). Hoewel we dit nog steeds terugzien in bepaalde weerkaarten lijkt de kans op een dominerende zonale straalstroming het grootst.

NAO/AO als index voor winterweer

Zowel de NAO (North Atlantic Oscillation) als de AO (Arctic Oscillation) lijken de volgende dagen over te schakelen op een negatieve waarde. Een negatieve waarde van de NAO wilt zeggen dat de luchtdruk ter hoogte van het laag nabij Ijsland hoger is dan gemiddeld en het hoog ter hoogte van de Azoren lager is dan gemiddeld. Dit verhoogt bij ons de kans op winterweer aangezien bij een negatieve NAO een noordelijke stroming aannemelijker is.

De AO wordt vaak gezien al een indicatie voor de straalstroom. Hoe negatiever deze is, hoe meer de straalstroom meandert en hoe groter de kans op een uitstroming van koude lucht naar lagere breedtegraden (bijvoorbeeld West-Europa). Zoals eerder aangehaald zien we op onderstaande grafiek dat zowel de AO en de NAO tendeert naar een negatieve waarde. Een zachte zuidelijke stroming is zo bijna onmogelijk.

Weersverwachting voor de Alpen

Zoals te lezen was in het artikel “Sneeuwdump in de Alpen” viel er afgelopen zondag en gisteren zeer veel sneeuw in de Alpen. Een sterk koufront rukte op vanaf het noordwesten. Tegelijk ontstond er boven het noorden van Italië een klein lagedrukgebied dat weleens een Genua-laag genoemd wordt. Typisch voor deze tijd van het jaar wanneer de Middellandse Zee nog warm is en de bovenluchten afkoelen.

Het lagedrukgebied gecombineerd met het koufront zorgde lokaal voor 1 meter sneeuw. Uiteindelijk viel de meeste sneeuw aan de zuidkant, veroorzaakt door stuwing van vochtige lucht vanaf de Middellandse Zee.

In november zorgt een inval van polaire lucht vaak voor grote hoeveelheden sneeuw in de Alpen. In vaktermen noemt dat dan een “Winteranbrüch”. Hopelijk blijft deze sneeuw de komende weken liggen en vormt het zo een stabiele basislaag. Een drastische verzachting zit er niet meteen in dus het kan dit jaar. Eindelijk nog eens sneeuw in november?

https://www.facebook.com/NoodweerBenelux/posts/1736308579775265

Weersvoorspelling komende dagen

Uit bovenstaande winterse signalen kan geconcludeerd worden dat de winter nog niet echt op de loer ligt. Dit is ook te zien in de pluimverwachting van zowel ECMWF als GFS waar de temperaturen de eerstvolgende dagen blijven schommelen rond 10 graden. Normaal november lijkt het meest waarschijnlijk.

Een vroege echte winterinval ligt niet meteen in de lijn der verwachting maar we laten ons natuurlijk graag verrassen. Zo zou het zondag in de Ardennen mogelijk al wel eens tot winterse neerslag/sneeuw kunnen komen.

Na een iets te droge oktobermaand ziet het er ook naar uit dat er de volgende weken wel eens een verhoogde neerslagactiviteit kan optreden. Mijn grootvader zei altijd: “Een winter na een herfst zonder regen of wind, is het niet waard dat hij begint.”