Winterse weerkaarten, maar is het niet te laat?

Op 1 maart begint de meteorologische lente. U hoeft daarbij niet te denken dat de zeer zachte winter de lijn doortrekt met, voor de tijd van het jaar, hoge temperaturen. Integendeel, we zien zelfs spectaculaire winterse weerkaarten verschijnen in de weermodellen. Helaas komt dit voor de winterliefhebbers te laat, ondanks de “droomkaarten”. Winterse perikelen komen deze week zeker aan bod, u bent alvast gewaarschuwd!

• Nood aan meer weetjes over het weer? Check NoodweerBenelux
• Weerfoto’s vertrekken altijd via onze Instagram

Februari verloopt zeer zacht

Februari verloopt tot nu toe zeer zacht en zeer waarschijnlijk gaat deze maand ook als (zeer) zacht de boeken in. De gemiddelde maandtemperatuur ligt met 5,2 graden bijna 2 graden boven de norm waarvoor 3,3 graden genoteerd staat. Zacht weer overheerste met veel wind en regen. In het midden van de maand hadden we even een onderbreking in het huidige circulatiepatroon waardoor een winterse intermezzo de temperatuur deed dalen.

Hier en daar werd even matige vorst gerapporteerd, vooral in delen van Nederland. Sneeuw lag er vooral in de Veluwe en in de Ardennen. Een lang leven was het mini-wintertje niet beschoren.

Winter 2015-2016 was zeer zacht

Op de grafiek van de temperatuuranomalie zien we meteen wat er aan de hand is. Het wil maar niet langdurig koud worden. Zachte maanden volgen elkaar allemaal op zonder dat de temperatuur eens onder het maandgemiddelde komt.

Mogelijke oorzaak zeer zachte winter

Een oorzaak waarom de winter zo zacht verloopt is moeilijk uit te leggen. Deels kunnen we dit wel verklaren aan het fenomeen El Niño. Het is bekend dat de wereldtemperatuur tijdens en vlak na dit fenomeen hoger ligt dan gemiddeld. Toch wordt ook verklaard dat invloed van een El Niño voor onze omgeving weinig uitmaakt. Wat opviel deze winter was een sterke straalstroom die steeds zeer zachte oceaanlucht transporteerde richting West-Europa.

Boven Groenland was de luchtdruk overwegend laag en boven de Azoren was het Azorenhoog honkvast. Depressies op de Atlantische Oceaan waren heer en meester. Deze setting heeft absoluut niets met winterweer te maken en slechts sporadisch kon dit tijdelijk doorbroken worden. Dit kunnen we ook aflezen uit de AO-index en de NAO-index. Beide waren vaak positief, winterweer maakt dan (nagenoeg) geen kans.

AO-index wordt negatief

Winterse weerkaarten

De AO-index vertelt ons wat over de sterkte van de poolwervel. Een zwakkere poolwervel laat de depressieactiviteit op de Atlantische Oceaan afnemen en/of een andere koers belopen. Hierdoor maakt winterweer in onze omgeving meer kans. Als tegelijkertijd de NAO-index ook negatief wordt, dan is de kans op winterweer zelfs levensgroot. (Gebeurt nu niet en gebeurde ook nauwelijks deze winter.)

De weerkaarten ogen winters deze week. Het is echt jammer dat het nu al eind februari is, want ze komen nu niet optimaal tot hun recht. De zon heeft inmiddels al aan kracht gewonnen en de nachten worden al weer korter. Bovendien is de voorgeschiedenis niet goed waardoor geen echte koude lucht voorradig is uit de aanvoerrichting (brongebieden). Achter een depressie wordt vanaf vandaag (maandag) geleidelijk steeds koudere, polaire lucht aangevoerd.

De temperatuur daalt op 850 hPa geleidelijk naar een waarde van rond de -8 graden en dat is laag voor de tijd van het jaar. Tevens blijven we deze week nog wel even in deze koude luchtsoort zitten. Met een noordwestelijke stroming warmt de lucht op waarnemingshoogte (2 meter) nog wel aardig op naar waardes rond de 5 tot 7 graden in de namiddag. Uiteraard is het in de hoge Ardennen in deze configuratie flink kouder waarbij het kwik, in de namiddag, maar iets boven het vriespunt weet te klimmen.

• Actuele temperatuur in België en Nederland

Door het lagedrukgebied boven Scandinavië wordt de lucht enigszins onstabiel van opbouw. Op 500 hPa (5,5 km) zakt het kwik zelfs naar -36 graden op dinsdag. Hierdoor ontstaan winterse buien. Regen, korrelhagel en smeltende sneeuw zullen neerslagsoorten zijn die naar beneden gaan komen. Tot en met vrijdag blijft deze situatie gehandhaafd met een geleidelijk afnemende neerslagkans en hoeveelheid. Dat worden soms spectaculaire luchten met naast flinke stapelwolken, van het geslacht cumulonimbus, ook mooie opklaringen.

De minima pakken laag uit. Zo moeten we deze week rekening houden met een grote kans op vorst in de late avond, nacht en vroege ochtend. Het kwik schommelt dan rond of iets onder het vriespunt. Hoewel de buien verder landinwaarts waarschijnlijk dan even uitdoven, is er langs een brede kuststrook nog een verhoogde neerslagkans.

De meeste kans op neerslag is weggelegd voor de noordwestelijke helft van Nederland terwijl het in Luxemburg, na dinsdag, het nagenoeg droog blijft. Het zou dus zomaar kunnen zijn dat winterse buien, met mogelijke gladheid, de (ochtend)spits verstoren, maar ook als het droog is moeten we uitkijken voor rijm en ijsplekken. Toch nog een klein beetje winterweer in het verschiet!