29 november 2016 - 7 min. lezen 3 reacties

Voor stormjagers in de Benelux breekt er een lange periode aan waarin het weinig tot onweer komt. Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan in het Caribisch gebied is er echter volop activiteit met flinke onweersbuien die lokaal voor wateroverlast zorgen. Stormjager Paul Begijn reisde af naar het eiland Bonaire en maakte kennis met het tropische klimaat van de Caraïben. Zelf ook geïnteresseerd om je verhaal te delen met onze bezoekers? Geef zeker een seintje aan onze redactie via [email protected].

Het is regenseizoen in grote delen van het Caribisch gebied. Het laatste kwartaal van het jaar geldt op de Nederlandse Antillen vaak als het natste. Toch verliepen afgelopen jaren een stuk droger dan de norm. Doordat Bonaire meestal buiten schot blijft bij orkanen, blijven grote neerslagsommen vaak uit. Ondanks de hoge luchtvochtigheid ontstaan niet zo snel buien boven Bonaire omdat het aardoppervlak te klein is om buienactiviteit te genereren en er voortdurend wind staat die buienvorming tegengaat.

Ook zijn er weinig hoogteverschillen waardoor reliëf een ondergeschikte rol speelt. Toch is er bijna dagelijks kans om bliksem te zien. Weliswaar op grote afstand. Bij goed zicht kun je namelijk vanaf de westkust regelmatig oplichtende buienwolken boven Venezuela zien. Buien die op grote afstand hangen, maar door de hoge tophoogtes vaak tot in de weide omtrek te zien zijn.

Tropische buien aan de horizon!

cbs-venezuela
Onweersbuien op grote afstand boven het vaste land van Venezuela.

Weerlicht Venezuela

Kort na mijn landing op Flamingo Airport rond zonsondergang valt mijn oog direct op een aantal cb’s aan de horizon in de kijkrichting van Venezuela. Zodra de zon onder is, beginnen ze meteen zwak op te lichten. Helaas is de bliksem moeilijk vast te leggen vanwege de grote afstand. De buien hangen soms wel op een afstand van 200 kilometer. Maar doordat de buien soms wel hoogtes van 15 kilometer of meer bereiken, kun je ze van verre zien. Niet zo verwonderlijk, de buien maken vaak onderdeel uit van een cluster onweders die boven of in de buurt van het meer van Maracaibo ontstaan: hier onweert het gemiddeld 260 dagen per jaar!

Warmte-onweders

Als liefhebber van extreme buien en onweer hoop ik natuurlijk ook boven Bonaire wat activiteit te zien. Voor buien hoef ik echter niet lang te wachten, want al op dag 1 trekken enkele tropische buien over het eiland die de straten binnen korte tijd blank zetten. Vanwege het ontbreken van een goede waterafvoer en de gebrekkige infrastructuur, staan de straten vrij snel onder water. Maar ook de lage treksnelheid van buien zorgt ervoor dat er in korte tijd veel regen valt op dezelfde plek.

De meeste buien die op of rond het eiland ontstaan, zijn zogenaamde pulse storms, ook wel warmte-onweders genoemd. Ze zijn over het algemeen slecht georganiseerd en de levensduur van een dergelijke bui is vaak niet meer dan een uur. De waterinhoud van de buien kan echter enorm zijn. Buien die in het Caribisch gebied ontstaan, pikken vaak veel vocht op waardoor de neerslagsommen hoog kunnen oplopen. Omdat er afgelopen periode weinig wind stond, konden buien zich ondanks het kleine aardoppervlak van het eiland, prima vormen boven Bonaire.

bui-binnenland
Een felle bui trekt over Kralendijk en zet de straten binnen korte tijd onder water.

De snelle stijgstromen en de relatief korte periode waarin in het Caribisch gebied buien ontstaan is indrukwekkend. De opbollende cumuluswolken zorgen bovendien voor prachtige contrasten met de omliggende blauwe luchten en het azuurblauwe water boven de koraalriffen in combinatie met de parelwitte zandstranden.

contrast-zee
In perioden met weinig wind kunnen cumulus flink opbollen.
bui-zee
Een bui ontwikkelt zich ter hoogte van natuurgebied Lac Baai.
tropische-bui-nabij-bonaire
Vanaf het naastgelegen eiland Klein Bonaire heb ik prachtig zicht op een tropisch bui boven Bonaire.
onweersbui-caribische-zee-1
Zware onweersbuien passeren Bonaire en zorgen de laatste dagen van mijn verblijf voor overlast op de nabijgelegen eilanden Curaçao en Aruba.

Orkaanseizoen

Door de westelijke ligging tegen Venezuela heeft Bonaire weinig te duchten van orkanen die doorgaans veel oostelijker en noordelijker door het Caribisch gebied trekken. Toch is het gevaar van een orkaan niet helemaal uit te sluiten. Dat werd eind september en begin oktober nog maar eens pijnlijk duidelijk toen orkaan Matthew op z’n pad langs Bonaire snel aan kracht won. Hoewel de windschade meeviel, richtten golven aanzienlijke schade aan aan de koraalriffen. Delen van het rif werden door de kracht van de golven afgeslagen. Onder water is de schade nog goed zichtbaar in een van de best beschermde riffen ter wereld.

orkaan-matthew
Eind september trok orkaan Matthew ten noorden van de ABC eilanden.
koraalrif-beschadigd
Onder water is de impact van orkaan Matthew goed te zien. Sommige delen van het rif zijn flink toegetakeld door de sterke golfslag. Het verbleken van het koraalrif is trouwens een pijnlijk actueel thema. Ruim 65% is reeds beschadigd.

Orkaan Otto

Het orkaanseizoen in de Caraïbische Zee loopt ten einde. Officieel eindigt het seizoen op 30 november. Toch wist zich op de valreep nog een orkaan te ontwikkelen. Ter hoogte van de Caribische kust van Costa Rica en Nicaragua ontstond orkaan Otto, uiteindelijk uitgegroeid tot een orkaan van de 2de categorie. Zowel het tijdstip als de positie zijn opmerkelijk. Nooit eerder ontstond zo laat in het seizoen zo’n krachtige orkaan. En ook de plek is opmerkelijk omdat orkanen doorgaans veel noordelijker en oostelijker ontstaan. Dat er toch nog zo’n krachtige orkaan kon ontstaan, heeft deels met het warme zeewater te maken dat op veel plekken nog ruim 29 graden is. Dat is ruim een graad hoger dan normaal.

Al tijdens mijn verblijf, ruim een week voor het ontstaan van orkaan Otto, waren er al signalen voor het ontstaan van een tropische storm. Een lagedrukgebied lag sinds half november stationair in de Caraïbische Zee voor Costa Rica en zorgde regelmatig voor pittige onweersbuien en lokaal voor wateroverlast. Toch was er van enige organisatie in de eerste dagen geen sprake. Pas na een week begonnen de buien zich meer te clusteren en trad er organisatie op. Op de satellietbeelden was ook goed te zien dat zich een tropische storm ontwikkelde, mooi te zien aan de krul op de satelliet. Na enkele dagen trok Otto aan land in Costa Rica en Nicaragua en maakte daar meerdere slachtoffers en richtte veel schade aan.

orkaan-otto
Otto, wellicht de laatste orkaan van het seizoen, op een wel heel bijzondere positie.

Wateroverlast ABC eilanden

Naast een bovengemiddeld orkaanseizoen verloopt het laatste kwartaal van 2016 ook vele malen natter dan andere jaren. Voor de ABC-eilanden, waaronder Aruba, Bonaire en Curaçao vallen, geldt nog steeds een verhoogd overstromingsgevaar door hevige regenval. Met name op Curaçao en Aruba is de overlast groot. De luchthaven van Aruba stond vorige week onder water en auto’s dreven door de straten van Curaçao.

tropische-buien-caraiben
Zware onweersbuien passeren Bonaire en zorgen de laatste dagen van mijn verblijf voor overlast op de nabij gelegen eilanden Curaçao en Aruba

Komende dagen wordt nog slecht weer verwacht voor de ABC-eilanden. De natuur kan een slok water in ieder geval goed gebruiken. Na enkele droge jaren staat een van de belangrijkste natuurgebieden van de ABC-eilanden, Lac Baai op Bonaire, er weelderig groen bij.

zonsondergang-la-baai
Zonsondergang boven de mangrovebossen van Lac Baai.

Sommige linkjes bevatten affiliate

Gastblog

Door Gastblog

Expert in weer en klimaat of een ander boeiende niche in de wetenschap? Geregeld worden wetenschappers aan het woord gelaten via een gastblog.


Verder lezen

Alles bekijken