Overstromingen in Texas en “Flash Flood Alley”: waarom zo verwoestend?
0
Flash Flood Alley is het waterachtige broertje van Tornado Alley. Helaas kent Texas ze allebei. Deze staat kreeg begin deze maand (3 tot 6 juli) te kampen met overstromingen die vernieling zaaiden door een lethale cocktail van factoren. Een van die factoren is de speciale geografie van de Guadalupe-rivier in Hill Country. De overstromingen in Texas, in de internationale media “flashfloods” genoemd, eisten minstens 130 levens. Op 12 juli werden nog steeds 160 mensen vermist, onder wie kinderen die op kamp waren.
- Weerliefhebber? Volg ons via X en Facebook
- Volg de interessante weerberichten op Youtube
Hoe kon die ramp gebeuren? Wat ging eraan vooraf? We bekijken het samenspel van weerkundige, geografische en hydrologische factoren. Een combinatie daarvan leidde tot een uitzonderlijke en dodelijke overstroming in het rivierbekken van de Guadaluperivier.
Vier keer meer regen dan normaal!
De overstroming in Texas, die de geschiedenis in zal gaan als de “July 2025 Central Texas floods”, werd veroorzaakt door een uitzonderlijke atmosferische situatie. Tussen 3 en 6 juli viel er in het zwaarst getroffen gebied in Hill Country meer dan 430 millimeter regen. Dat is ruim vier keer de normale hoeveelheid voor juli.
- Texas, midden in Tornado Alley.
Tegelijkertijd werd de regio getroffen door opschietend kwik: 5,4 tot 6,9 graden Celsius boven het gemiddelde. Die warmte zorgde ervoor dat de lucht tot wel 50% meer vocht kon vasthouden dan normaal. Ook de specifieke luchtvochtigheid (een maat voor de werkelijke hoeveelheid waterdamp in de lucht) lag 60 tot 70% boven het gemiddelde.
Deze griezelige combinatie van warmte en vochtigheid creëerde een ideale kweekvijver voor langdurige, intense neerslag.
- Neerslag en smeltende sneeuw; geen leuke combo in de Italiaanse Alpen. Lees meer over de recente modderstroom.
Maar toch was het niet alleen de regen die de ramp veroorzaakte.
Flash Flood Alley: meer overstromingen door geografie
De vorm en structuur van het landschap – kortom de morfologie – hadden ook een vinger in de pap bij de ontstaansgeschiedenis van de flash floods. Het stroomgebied van de Guadalupe-rivier wordt gekenmerkt door steile hellingen en ondiepe bodems. Bovendien bestaat de geologie uit kalksteenformaties (karstgesteente).
- Extreem weer in de VS in april.
Dit gebied staat bekend als “Flash Flood Alley”: een regio die bijzonder gevoelig is voor plotse overstromingen, wegens het reliëf, bodemtype, geologie en intense neerslag die er kan vallen. Het is een van de meest overstromingsgevoelige regio’s in de Verenigde Staten. Deze regio strekt van Dallas tot San Antonio.
De steile hellingen zorgen ervoor dat regenwater nauwelijks de tijd krijgt om in de bodem te trekken: er is snelle afvoer (“run-off”) van water. Daarnaast laat het karstgesteente onder de grond weinig water door, waardoor alles snel door de rivier zelf wordt opgevangen.
Op sommige plaatsen in de vallei vernauwt de rivier. Er is als het ware een soort van trechter. Door die vernauwing versnelt het water in een mum van tijd. Het waterpeil stijgt dan ook zichtbaar. Zo steeg het waterpeil in de kritieke regio 8 meter in minder dan een uur!
Vooral woonwijken en kampeerplekken langs de rivier werden hierdoor zwaar getroffen.
Geen absorptiecapaciteit: De bodem was al verzadigd
Wat de situatie ultra-gevaarlijk maakte, was dat de bodem vóór deze regenperiode al verzadigd was. Juni en begin juli kenden al bovengemiddelde neerslag. De grond zat dus al tjokvol water, waardoor deze niet nog meer vocht kon opnemen. Zodra het hevig begon te regenen, stroomde het water over het oppervlak in plaats van in de bodem te sijpelen.
- Weet je nog hoe immense overstromingen Pakistan blankzetten?
De “concentratietijd” is de tijd die water nodig heeft om van het verste punt in het stroomgebied naar het uitstroompunt te stromen. Deze bedraagt in het getroffen gebied slechts één tot twee uur. Dat betekent dat rivieren zoals de Guadalupe binnen extreem korte tijd kunnen stijgen en buiten hun oevers treden. Hele dorpen en kampen kregen amper waarschuwingstijd, met vernieling tot gevolg.
Waarom zo verwoestend? Een lethale kettingreactie
Wat deze overstroming zo verwoestend maakte, was dus niet één enkel element, maar de combinatie van meerdere factoren. Een warmer dan normale atmosfeer die bulkte van het vocht leidde tot ongekende regenval. Die regen viel op een landoppervlak waarop water razendsnel wordt afgevoerd, met nauwelijks absorptiecapaciteit. Als dat nog niet genoeg is, was de bodem al volledig verzadigd. Dat alles leidde tot een razendsnelle, verwoestende overstroming die nauwelijks waarschuwings- en reactietijd toeliet.
Als we zulke rampen in de toekomst willen voorkomen, is het cruciaal om deze interacties beter te begrijpen. In risicogebieden zoals Flash Flood Alley in Texas moeten waarschuwingssystemen worden aangepast aan de nieuwe klimaatrealiteit van warmere lucht vol energie en warmere zeeën.
- Groenland en IJsland uitzonderlijk warm dit voorjaar. Ook het noorden van Siberië ondergaat hittevlagen.
Het is maar de vraag of de afgeslankte Amerikaanse instituten zoals NOAA en de National Weather Service daartoe in staat zijn, nu ze van middelen en personeel gestript worden.
Bron.