22 april 2018 - 5 min. lezen 280 reacties

Vandaag wordt de laatste regionaal zomerse dag van deze uitzonderlijk warme periode. De atmosfeer wordt echter onstabiel en dat betekent dat er stevige regen- en onweersbuien kunnen gaan vallen. Hoe heftig wordt het vandaag? En waar is de grootste kans op buien? Een analyse van de onweerssituatie voor vandaag, zondag 22 april.

Zuidelijke luchtcirculatie

We bevinden ons nog altijd in een zuidelijk stromingspatroon. De aangevoerde lucht komt van origine uit het Middellandse Zeegebied is daardoor warm. Geleidelijk wordt de luchtsoort echter steeds onstabieler van karakter: de temperatuur in de bovenlucht daalt en de luchtvochtigheid in het onderste deel van de atmosfeer stijgt. Dit vormt de ideale voedingsbodem voor een onweerssituatie en hier gaan we vandaag dan ook mee te maken krijgen.

De kans op buien is aanwezig vanaf de vroege ochtend tot laat in de avond. Tussendoor schijnt ook de zon uitbundig, waarin het kwik kan oplopen tot 25°C en meer. Deze warmte kan ervoor zorgen dat de buien in de late namiddag extra zwaar kunnen uitpakken.

maxima zondag
Maximumtemperaturen op zondag. Langs de oostgrens van Nederland en België zijn maxima van 27 à 28°C mogelijk. (Wetteronline)

Configuratie op de weerkaarten

Na een heldere start neemt in de loop van de nacht vanuit het zuidwesten de bewolking toe. Aan het begin van de ochtend verschijnen de eerste buien in het westen van België. Deze trekken gedurende de ochtend over Vlaanderen en het zuiden van Nederland noordoostwaarts.

De CAPE ligt in de ochtend rond 500 J/kg boven het westen van Nederland en het zuiden van België. Op enige hoogte bevindt zich een flinke laag CIN, die de convectie afremt. Om opstijgende lucht in het gebied van de CAPE te krijgen, zal de lucht middels een ‘trigger’ eerst door het CIN-gebied heen geduwd moeten worden. En laat deze trigger er deze ochtend nou net zijn in de vorm van een thermische vore.

Deze zorgt ervoor dat de CAPE in het zuiden van de Benelux maximaal benut kan worden en hier dus al onweer gevormd kan worden. De buienkans is dan ook het grootst in de zuidelijke delen van Nederland en België. Focus ligt op single cell. Tegen het middaguur verdwijnen de meeste buien weer.

onweerssituatie ochtend
Neerslagverwachting rond 8.00 uur
cape ochtend
De onstabiliteit (CAPE) in de ochtenduren
sounding de bilt ochtend
Skew-T diagram voor De Bilt rond 11.00 uur. Door het nog vroege tijdstip is er een grote hoeveelheid CIN (tegenwerking van stijgstromen) aanwezig op enige hoogte. Een thermische vore zorgt er echter voor dat dit CIN-gebied relatief makkelijk doorbroken kan worden. De kans op onweer is dus reeds deze ochtend aanwezig.

Onweerssituatie en parameters middag

De betere kansen op onweer zijn weggelegd voor de vroege avondperiode. Dan gaat de temperatuur namelijk meewerken en kan de lucht op veel plaatsen convectief gaan opstijgen. In het grootste deel van de Benelux ligt de CAPE-waarde in de middag tussen de 500 en de 1000 J/kg en dieper landinwaarts zelfs tussen de 1000 en 1500 J/kg (zeer lokaal wellicht richting de 2000 J/kg).

Op de sounding van De Bilt zien we daarnaast dat het gebied met CIN in zijn geheel verdwenen is, wat betekent dat er geen ‘tegenwerking’ van opstijgende lucht meer plaatsvindt. Met andere woorden: de lucht vanaf het aardoppervlak kan ongehinderd opstijgen tot aan de bovenkant van het CAPE-vlak. En zodoende wordt de onstabiliteit dus voluit benut. Bovendien kan er in samenwerking met de relatief hoge effectieve windschering (rond de 30 knopen) enige organisatiegraad in de buien ontstaan. De focus ligt dan ook op multicells. Kans op hagelstenen is daarbij aanwezig.

De meest intensieve buien zijn waarschijnlijk weggelegd voor het oosten van Nederland, aangezien daar nog de restanten van de thermische vore liggen (interactie tussen vore en convectietemperatuur). Maar ook elders zijn enkele zware regen- en onweersbuien mogelijk vanaf circa 14.00 uur.

De meeste kans op droog weer is aanwezig voor de westelijke kustgebieden van Nederland en België, wellicht dat de middagbuien daar zelfs helemaal niet optreden. Wind van zee zorgt hier namelijk voor snelle afkoeling aan het begin van de middag. Daarmee verdwijnt in deze gebieden de voedingsbodem.

onweerssituatie middag
Neerslagverwachting rond 18.00 uur
cape middag
De onstabiliteit (CAPE) is ‘s middags overal in de Benelux in ruime mate aanwezig, op een smalle kuststrook na. Boven het oosten van Nederland gaat de CAPE zelfs naar 1500 J/kg. De dagelijkse gang speelt hier een grote rol en kan tot extra zwaar onweer leiden. In het westen zorgt een wind van zee ervoor dat het aldaar met de onstabiliteit vroegtijdig afgelopen is.
sounding de bilt middag
Skew-T diagram van De Bilt om 15.00 uur. Het gebied met convectieve tegenwerking (CIN) is geheel verdwenen en het gebied met CAPE is groter dan in de ochtend. Het moge duidelijk zijn dat de dagelijkse gang ervoor zorgt dat de onstabiliteit verder toegenomen is. Ideale omstandigheden voor een aantal flinke onweersbuien.

En na de onweerssituatie?

In de loop van de avond trekken de onweersbuien noordoostwaarts naar Duitsland weg. De wind draait naar de vertrouwde westhoek en daarmee verdwijnt de warme en onstabiele lucht uit de Benelux. In de nacht naar maandag passeert een koufront (grens met substantieel koelere lucht), maar door de energie die is opgegaan in de onweersbuien blijft er van het koufront weinig over. Her en der is wat lichte regen mogelijk. De rest van komende week bevinden we ons in koelere lucht met een afwisseling van zon, wolken en enkele buien.

Gastblog

Door Gastblog

Expert in weer en klimaat of een ander boeiende niche in de wetenschap? Geregeld worden wetenschappers aan het woord gelaten via een gastblog.


Verder lezen

Alles bekijken