14 februari 2021 - 3 min. lezen
0 reacties 0

Januari 2021 was een natte en sombere maand. Wat een contrast met het droge voorjaar van 2020 toen het cumulatief neerslagtekort tot midden juni hoger was dan in eender welk ander jaar sinds het begin van de metingen. In januari regende het bijna alle dagen, viel er maar liefst 131 mm neerslag in Ukkel en 118 mm in De Bilt. De velden stonden vol water en rivieren traden buiten hun oevers om afstromingsvlaktes, weilanden en akkers onder water te zetten.

“Nu zal het grondwater toch wel aangevuld zijn?”, hoorde professor Marijke Huysmans van de VUB bijna elke dag. Maar is dat wel zo? In deze blog beschrijft ze voor NoodweerBenelux de laatste stand van zaken.

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Herstellend grondwater

Begin februari bracht men goed nieuws over het grondwater. Al die regen deed het ondiepe grondwater sterk stijgen. Maar het herstel is er wel nog niet overal: in 35% van de meetplaatsen van de Vlaamse Milieumaatschappij gebruikt voor de grondwaterstandsindicator zijn de standen nog laag of zeer laag voor de tijd van het jaar. Hoe kan het dat we in zoveel meetpunten nog lage grondwaterstanden zien na al die regen?


Toestand van de grondwaterstand voor de tijd van het jaar op 6 februari 2021 (Vlaamse Milieumaatschappij en DOV Vlaanderen)

In Nederland een gelijkaardig tafereel met in de droge gebieden (Utrechtse Heuvelrug, de Veluwe en in het zuidoosten) nog lage grondwatertafels. De hoger gelegen zandgronden in de regio’s zijn sterk afhankelijk van regenwater. In het westen en noorden van Nederland is de droogte ondertussen wel volledig weggewerkt.

Waarom is er (lokaal) nog steeds een tekort?

Er zijn verschillende redenen voor het langdurig tekort in veel regio’s. Het westen (de gehele kustregio) heeft ondertussen wel een volledig herstel.

Trage respons van grondwater

Een deel van de verklaring is de trage respons van het grondwater op wat er aan de oppervlakte gebeurt. Het kan weken, maanden of zelfs meer dan een jaar duren voordat een regendruppel die op het land valt het grondwater bereikt. Hoe dieper het grondwater en hoe minder doorlatend de bodem, hoe langer dit duurt. Dit verklaart waarom we bijvoorbeeld in het zuiden van Limburg en Vlaams-Brabant typisch een trager herstel van de grondwaterstanden na droogte zien.

Grondwater in een landschap. (Encyclopedia Britannica)

Langdurig tekort

Bovendien zien we al jaren bijna voortdurend overal in Vlaanderen zeer veel meetpunten met lage of zeer lage grondwaterstanden voor de tijd van het jaar. Dit is een gevolg van de droogteperiodes in 2018, 2019 en 2020. We slepen dus de gevolgen van de opeenvolgende droge jaren mee. Het grondwater slaagt er niet meer in om zich overal te herstellen na de lange en intense droge periodes. Daardoor zijn we niet goed gewapend tegen een nieuwe droogte.

  • Wat voor invloed heeft klimaatverandering op onze energievoorziening? Ontdek het in dit boek.
Grafiek door Marijke Huysmans op basis van data Grondwaterstandsindicator VMM en DOV

Sommige linkjes bevatten affiliate

Gastblog

Door Gastblog

Expert in weer en klimaat of een ander boeiende niche in de wetenschap? Geregeld worden wetenschappers aan het woord gelaten via een gastblog.


Verder lezen

Alles bekijken