De winter wordt steeds korter
Laten we maar meteen duidelijk zijn. De winter duurt uiteraard altijd even lang, namelijk 3 maanden. Maar als we de winter definiëren als de periode tussen de eerste vorstdag in het najaar en de eerste dag met 15°C in het voorjaar is het een heel ander verhaal! Hoge temperaturen lijken steeds vroeger op het jaar voor te komen en de eerste keer vorst komt steeds later op het jaar. De winter duurt volgens deze definitie daardoor steeds korter. Wat zijn de effecten hiervan op de natuur?
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Definitie van het seizoen winter
Meteorologisch gezien loopt de winter van 1 december tot 28-29 februari. Astronomisch loopt de winter van 21 december tot 21 maart. Voor deze blog doen we er nog een definitie van winter bij. Met name de periode tussen de eerste dag met vorst in het najaar en de eerste dag met 15°C in het voorjaar.
Eerste vorstdag steeds later
De eerste vorstdag in het najaar (m.a.w. na de zomer) valt gemiddeld steeds later. Onderstaande grafieken tonen de datums voor De Bilt en Ukkel respectievelijk. Begin jaren 1900 viel de eerste vorstdag in De Bilt gemiddeld half oktober, nu is dat pas in november met zelfs uitschieters tot vorst in december. In Ukkel viel de eerste vorstdag rond 1900 gemiddeld in het begin van november, terwijl dat nu eerder in het tweede deel en eind november is.
- Zelf het weer in uw tuin meten? Dat kan met dit weerstation.
Concreet betekent dit dat het langer duurt na de zomer vooraleer het kwik een eerste keer tot onder het vriespunt zakt. In Ukkel valt vooral een stijging op sinds de jaren 40.
Eerste 15°C steeds vroeger
In het voorjaar zien we een tegenovergesteld tafereel. Met name dat de eerste dag met temperaturen boven 15°C steeds vroeger valt. Terwijl dit begin jaren 1900 gemiddeld begin april was in De Bilt en Ukkel, zien we de laatste jaren dat dit steeds meer in de eerste helft van maart gebeurt. Bovendien duiken er steeds vaker jaren op met uitschieters waarbij het kwik al 15°C haalt in februari. Dat gebeurde in Ukkel maar liefst 4 keer in de afgelopen 5 jaar, in De Bilt 3/5. De trend naar “vroeger op het jaar hoge temperaturen” lijkt dus te versnellen.
De oorzaak daarvan lijkt een meer meanderende straalstroom. Door de klimaatverstoring neemt het temperatuurcontrast tussen de Noordpool en Evenaar af waardoor de straalstroom verzwakt. Net als een tol die afremt gaat de straalstroom dan meer schommelen en worden de extremen groter. Afgelopen dagen zorgde een stationaire rug in de straalstroom voor een dagenlange opstuwing van zachte lucht uit het zuiden waardoor 4 dagen op een rij warmterecords verbroken werden.
- Hoe zit onze atmosfeer in elkaar? Ontdek het in dit boekje.
Winter wordt korter
Als we die twee fenomenen samennemen (later op het jaar vorst en vroeger op het jaar 15°C) en we gebruiken onze definitie van “winter” dan is het duidelijk dat de winterperiode steeds korter wordt. Onderstaande grafieken illustreren dit met een staafdiagram voor De Bilt en Ukkel. In de jaren begin 1900 duurde deze periode gemiddeld 140-150 dagen.
De laatste jaren zien we een sterke afname waarbij het 30-jarig lopend gemiddelde nu 127 bedraagt voor De Bilt en 107 voor Ukkel. Dat is een zeer sterke afname die de laatste jaren vooral veroorzaakt wordt door het vroeger komen van de 15°C.
De kortste periode voor Ukkel werd gevestigd in 2006-2007 toen de periode maar 60 dagen bedroeg. In De Bilt werd het record in 2020-2021 verbroken met een periode van 85 dagen. De winter wordt dus steeds korter!
Effect van een kortere winter?
Dat de winter korter wordt en alle andere seizoen langer zie je duidelijk in de natuur. De bomen staan langer in blad en na de winter staan er ook al sneller knoppen aan de planten. Daarnaast blijven muggen en insecten veel langer leven in het najaar en rukken diersoorten vanaf het zuiden verder op naar het noorden.
Vlinders die een winterslaap doen komen ook steeds vroeger tevoorschijn. Voorbeelden zijn de citroenvlinder en de dagpauwoog. Daarnaast komen ook kikkers, padden, hommels en zelfs egels steeds vaker vroeger op het jaar tevoorschijn. Ook het verspreiden van stuifmeel en pollen van bomen zoals de Els en de Hazelaar gebeurt steeds vroeger.
Het vroeger ontluiken van de natuur moet niet perse nadelig zijn. Tenzij er in maart of april nog een stevige winterperiode komt. Sommige planten en dieren zijn daar dan niet meer tegen bestand, waardoor ze een zeer negatief effect ondervinden. Vlinders bijvoorbeeld voeden zich met nectar van bloemen die matige vorst niet overleven. In dat geval komen de vlinders in de problemen omwille van een gebrek aan voedsel.
Sommige linkjes bevatten affiliate
