12 november 2022 - 4 min. lezen
0 reacties 0

U zult het wellicht gemerkt hebben. Oktober 2022 was de warmste oktobermaand sinds het begin van de metingen. Daarbij scheen de zon ook veel waardoor de maand een lenteachtig gevoel kreeg. Het zachte weer heeft duidelijk effect (gehad) op de natuur.

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Zeer zachte oktobermaand

Oktober 2022 was de warmste oktober-maand sinds het begin van de metingen (België) en de zesde warmste in Nederland. Vooral de laatste decade verliep zeer uitzonderlijk. Met een krachtige zuidelijke luchtstroming aan de oostflank van een laag bij Groot-Brittannië werd tropische lucht naar de Benelux gevoerd. De temperaturen klommen tot 20°C en er trokken enkele zomerse onweersbuien van ZW naar NO over. Tegen het einde van de maand werd de lucht nog warmer met meerdere dagen maxima tot 20°C en meer. Op 28 oktober steeg het kwik in sommige regio’s zelfs tot de zomerse kaap van 25°C.

Nooit eerder bereikte het kwik zo laat in het jaar nog 25°C in Ukkel.

Grondwater terug gezakt

Na de natte septembermaand heeft de droge oktobermaand ervoor gezorgd dat we nu begin november opnieuw op 67% van de meetplaatsen een lage/zeer lage grondwaterstand hebben voor de tijd van het jaar. Daarnaast zorgde het zonnige en warme weer voor extra verdamping waardoor we meer en sneller water verloren.

Effect op de natuur zichtbaar

Planten en bomen

“Laat het gras maar groeien”, zong Sam Gooris. Maar, het is niet echt eigen aan ons klimaat dat gras in oktober/november nog zo groeit. Op sommige plaatsen wordt nu opnieuw gemaaid, omdat het gras te sterk gegroeid is.

Het verkleuren van de bladeren aan de bomen duurt dit jaar langer door de hogere temperaturen. De bladeren blijven ook langer liggen op de grond.

Een ander effect zien we aan de bladeren van de bomen. In september was het vrij koel waardoor de bladverkleuring vroeg op gang kwam. Zeker toen de temperaturen eind september tot rond het vriespunt zakten. Door de hoge temperaturen begonnen de bladeren langzamer te verkleuren. Daardoor blijven tal van bladeren langer groen en zullen deze pas later in november van kleur veranderen. Dat is niet meteen dramatisch voor de bomen. Maar stel dat we in deze situatie plots een najaarsstorm krijgen en de bomen zitten nog vol in het blad, dan zijn de bomen ontzettend kwetsbaar en kunnen ze sneller omvallen.

Dieren

Een ander zichtbaar effect is de hoeveelheid insecten die rondvliegen. Normaal kruipen de insecten begin november ten laatste in hun holletje, maar nu vliegen er nog veel rond. En in oktober werden zelfs meikevers waargenomen. Daarnaast werd ook de “prachtbeer”, een nachtvlinder/mot, meer dan 15 keer waargenomen. Deze nachtvlinder komt normaal alleen in het zuiden voor, maar door de langdurige zuidenwind eind oktober kon deze toch de Benelux bereiken.

Een lieveheersbeestje op een herfstblad.

Ook sommige trekvogels, zoals de Tjiftjaf, zijn nog niet vertrokken naar het zuiden. Ze vinden nog eten genoeg en dus is er geen reden om aan de trektocht te beginnen. Andere vogels, zoals de gans, zijn dan nog maar veel minder aanwezig. Dankzij de hogere temperaturen in het Hoge Noorden zijn ze nog niet vertrokken.

Sommige dieren, waaronder de egel, zijn ook nog niet in winterslaap. Dat is op zich geen probleem. Het is erger als de dieren bij een warme periode in de winter terug wakker worden uit hun winterslaap en er nog geen voedsel is.

Langdurige gevolgen voor de natuur

Eén warme en droge herfst is niet meteen dramatisch. De dieren blijven langer actief, maar ondervinden er weinig hinder van. Planten herstellen zich ook wel. Maar, als dat meerdere jaren na elkaar gebeurt door de klimaatverandering, kunnen de leefpatronen en leefgebieden wel veranderen. Sommige dier- en plantenpopulaties kunnen zich niet snel genoeg aanpassen, of ze kunnen niet migreren, waardoor de populatie in het gedrang komt. Tegelijk scheppen de nieuwe weersomstandigheden ook mogelijkheden voor andere plant- en diersoorten. Het is dus wel duidelijk dat het weer een grote invloed heeft op de natuur!

Lander

Door Lander

Postdoc glaciologie/klimatologie aan de ETH Zürich en VUB. Ik woon deeltijds in Zwitserland/België. Afgestudeerd fysisch geograaf aan de KU Leuven / VUB in de specialisatie weer- en klimaat. Sinds jongs af aan gepassioneerd door weer en klimaat focus ik mij binnen het team op het schrijven van weerberichten, blogs en het ontwikkelen van onze weerkaarten.


Verder lezen

Alles bekijken