Winterse signalen (deel 7)

Afgelopen dagen kregen we te maken met een echte winterinval of moet ik eerder zeggen sneeuwinval? Op veel plaatsten viel sinds lang nog eens echt veel sneeuw! Komende dagen blijft het aan de frisse kant en valt er vooral veel regen. Winterse buien zijn echter nog mogelijk en in de Ardennen gaat het (veel) sneeuwen. Ondertussen zijn we alweer een week verder en zijn de winterse signalen weer veranderd. In dit artikel een (kort) overzicht!

• Volg onze updates mee via Twitter.
• Volg onze updates mee via Facebook op NoodweerBenelux

Nog winterweer in zicht?

Een korte terugblik op de sneeuwprik

Polaire lucht vanaf het noordwesten in combinatie met enkele kleine depressies zorgde vanaf zondag regelmatig voor sneeuwval. Zowel zondag als maandag viel er op veel plaatsen meer dan 5 cm sneeuw en waren er uitschieters tot bijna 20 cm. Vooral maandagmorgen waren de gevolgen echt problematisch met bijna 1300 km file in België en een volledig buiten werking gestelde nationale luchthaven.

In Nederland, waar de sneeuw van zondag ook maandag nog aanwezig was, ontstond een sneeuwdek tot meer dan 30 cm in sommige gebieden (Veluwe). Uiteraard leverde dit prachtige plaatjes op en waren de winterliefhebbers meer dan tevreden. In mijn herinnering was het al van 2010 geleden dat er nog zoveel sneeuw viel of vergis ik me?

• Hoe ontstaat sneeuw?

Hoe zit het met de sneeuw in de Ardennen?

Toch wel een bijzondere situatie afgelopen dagen. Door de positie van lagedrukgebieden pal over de Benelux kreeg het zuidoosten van de Benelux (o.a. Ardennen) zachte lucht over zich heen waardoor de neerslag daar als regen viel. Een sneeuwdek kon pas in de loop van maandagavond gevormd worden toen de koude lucht zich terug uitbreidde naar het oosten.

Vandaag zorgde een dooiaanval vanaf het westen voor positieve temperaturen in de hele Benelux. Aangezien de zachtere lucht kwam afstormen vanaf het westen bleef het in de Ardennen nog het langst koud en viel de eerste neerslag daar nog als sneeuw. Op het moment van schrijven (16u) sneeuwt het nog steeds op de Hoge Venen! Uiteraard leverde dat weer de nodige verkeersproblemen op.

In de loop van de namiddag  zorgen opwarmende bovenluchten (0-graden grens op 1600 meter) ervoor dat de neerslag ook in de Ardennen mogelijk tijdelijk overgaat in regen. Later in het artikel volgt een verwachting voor de volgende dagen.

Voor ik de verwachting schrijf voor de volgende dagen geef ik hieronder eerste een wekelijkste update van de winterse signalen.

Winterse signalen

Sneeuwdek Eurazië

De weerkaarten hieronder tonen de sneeuwbedekking in Eurazië precies op dinsdag 5 december (links) en gisteren. Wat opvalt is dat de sneeuwbedekking in Rusland weinig is veranderd. Het sneeuwdek is daar nu stabiel en bedekt (bijna) alle landoppervlaktes. Richting Europa zijn er wel verandering te zien die het gevolg zijn van de verschillende sneeuwzones die de voorbije dagen over het continent trokken.

In Oost-Europa is het sneeuwdek gekrompen door toedoen van zachte lucht aan de oostkant van de trog. In Groot-Brittannië, de Benelux, het zuiden van Duitsland is een groot sneeuwdek ontstaan. We weten allemaal wat hiervan de oorzaak was ;). Ook het zuiden van Zweden kreeg terug een gesloten sneeuwdek.

Het volgende wat ik wil laten zien, is de huidige ijssituatie bij de Noordpool. We bevinden ons nog steeds ruim langer dan het gemiddelde voor de tijd van het jaar. Enkel vorig jaar (2016) was er nog minder ijs al staat dit niet op de grafiek.

Temperatuur van het zeewater wereldwijd

Onderstaande kaart laat duidelijk zien dat de temperatuur van de Noordzee stevig is afgekoeld. Terwijl we vorige week nog een te hoge temperatuur hadden voor de tijd van het jaar ligt de temperatuur van het water nu beneden normaal. De polaire lucht vanaf het noorden is hier uiteraard de oorzaak van. Wat nog opvalt is de hoge temperatuur van het water in de Atlantische Oceaan. Enkel nabij Groenland is de temperatuur (ruim) beneden normaal. De temperatuur van de Middellandse Zee is min of meer normaal voor de tijd van het jaar.

Stand van zaken van de Polar Vortex

Net als de voorbije weken ook nu weer een blik naar het noorden en naar boven naar de Polar Vortex. Deze krachtige luchtstroming in de stratosfeer is al een hele tijd zwakker dan gemiddeld. Half november vond een eerste sterke uitwisseling plaats tussen tropo- en stratosfeer wat zorgde voor een snelle verzwakking van de zonale wind. Sindsdien ligt de snelheid van deze wind beneden het gemiddelde (zwarte lijn).

Op onderstaande grafiek is te zien dat alvast tot 20-23 december de Vortex zwak blijft en bovendien nog wat verder verzwakt. Niet alleen de uitwisseling met de troposfeer is hier verantwoordelijk voor maar ook de afwijkende positie van de PV ten opzichte van de pool. Dat is te zien op de kaart daar onder.

Onderstaande kaart van de PV toont aan dat de positie duidelijk afwijkt van de eigenlijke Noordpool. Dit bevordert de uitwisseling met de troposfeer en zo een verzwakking.

Bovenstaande grafieken tonen wel aan dat de PV richting eind december serieus zou kunnen versterken. Gezien de termijn is dit echter nog lang niet zeker. Sommige weermodellen spelen eind deze maand zelfs aan op een zeer sterke uitwisseling tropo-/stratosfeer en bijgevolg een echte verzwakking van de PV. Nog niet blind staren op bovenstaande grafieken dus al moeten we wel rekening houden met een eventuele versterking.

Collega Judah Cohen haalde het al aan. Drukstijgingen boven Siberië en Noordoost Azië worden verwacht wat niet in overeenstemming is met een echte versterking van de PV. Afwachten dus!

NAO- en AO-index

Onderstaande grafieken geven de evolutie van de AO- en de NAO-index. De AO-index vertoont een sterke stijging wat in overeenstemming is met drukverlagingen over Groenland. Komende dagen bewegen actieve depressie vanaf Noord-Amerika zich naar noordoosten richting Groenland.

Dit zien we ook terug op de drukpluim van GFS.

Ook de NAO-index zal de komende dagen (licht) stijgen. De uitbreiding van het Azorenhoog naar het noorden is hiervoor verantwoordelijk. Hoogstwaarschijnlijk breidt dit zich volgende week uit naar Europa waardoor we (tijdelijk?) in een zuidwestelijke stroming terecht komen. De straalstroom wordt naar het noorden geduwd waardoor we aan de zachte kant terecht komen. De tendensen vanaf 20 december zijn echter hoogst onzeker. Mogelijk begint de NAO-index dan alweer terug te dalen.

Weersverwachting komende dagen

Volgende dagen blijft een diepe trog aanwezig over West-Europa met vanaf het noordwesten steeds de aanvoer van polaire lucht. Aangezien deze lucht van over zee komt krijgen we geen echt winterweer maar eerder een licht winters weertype. Dat wilt zeggen winterse buien en mogelijk een graadje vorst. De Ardennen (en zeker de Hoge Venen) krijgen door hun hogere ligging wel echt winterweer met op de hoogste toppen een sneeuwdek van mogelijk 30 cm. Ideaal voor wintersport komend weekend lijkt me!

Volgende week wordt het enkele graden zachter onder invloed van het Azorenhoog dat zich uitbreidt naar Europa. Hoelang deze situatie met zachte zuidwestelijke lucht standhoudt, is nog onzeker. Mogelijk wordt het in de loop van volgende week alweer koeler wanneer het hogedrukgebied zich meer zuid-noord kantelt en de luchtstroming bij ons terug naar het noorden draait. Al bij al zijn de winterse signalen niet zo slecht zoals ik hier en daar lees!

Bakken sneeuw in de Alpen

Wie wat verder wilt rijden dan de Ardennen kan terecht in het Sauerland (Winterberg) waar al 17 skiliften geopend zijn. Perfecte condities daar met meer dan 20 cm sneeuw in het dal en tot 50 cm op de Kahler Asten (840 meter).

Wie nog wat verder wilt rijden kan winterfun vinden in de Alpen waar deze keer vooral aan de zuidkant en het westen een bak sneeuw is gevallen. Skigebieden als Les Deux Alpes, Trois Vallées en Paradiski maakten melding van meer dan een meter verse sneeuw. Lang geleden dat de pistes er nog zo goed bij hebben gelegen in het begin van het seizoen!