Winterse signalen deel 13: voorlopig nog geen uitwerking van SSW

Afgelopen dagen is er heel wat inkt gevloeid over de toestand in de stratosfeer. 1 van de hoogste luchtlagen in onze atmosfeer heeft een gevoelige opwarming gekend waardoor de gezondheid van de poolwervel sterk afneemt. Volgens studies is een verzwakte poolwervel in de stratosfeer een precursor voor interessante winterkaarten. Of dat nog op tijd zal zijn is zeer de vraag, want de uitwerking is wellicht iets voor eind februari of zelfs begin maart. Een update dringt zich op.

• Ons al ontdekt op Youtube? Abonneer gratis

Hogedruk aan zet

Komende dagen ligt een kern van hogedruk in de buurt van de Lage Landen. Door een nieuwe opstuw vanaf de Azoren wordt het hogedrukgebied na het weekend vervangen door een nieuw exemplaar. De weersverwachting voor komende dagen oogt dan ook eerder rustig met regelmatig invloeden van lage bewolking of mistbanken. De zon krijgt geleidelijk meer en meer kracht om het ochtendgrijs weg te branden. Op plaatsen waar dit niet lukt, blijft het de volledige dag bewolkt.

Lage bewolking blijft dominant

Door de nabijheid van een kern van hogedruk, is er ook weinig gradiënt in de atmosfeer. Dat betekent dat er weinig wind actief is om de wolkenvelden uit elkaar te blazen. Hierdoor moet de lage bewolking vaak weggebrand worden door de zon alleen en dat is in februari vaak een opgave. In de weerpluim met de schaduwgevende factor zien we kort na het weekend een tijdelijk momentum met extra zon. Later in de week komt de focus opnieuw te liggen op meer wolkenvelden.

Felle opwarming in stratosfeer

Om een opwarming in de stratosfeer goed te kunnen begrijpen, moeten we teruggrijpen naar de basis. De Aarde wordt omgeven door luchtlagen. In deze luchtlagen varieert de temperatuur met hoogte. Zo is het in de winterperiode meestal zeer koud in de stratosfeer. Temperaturen van -70 tot -80°C op 10 hPa zijn niet uitgesloten. Er vormt zich ook gelijktijdig een depressie gevuld met deze zeer koude lucht. Dit noemen we de stratosferische poolwervel.

Zonale winden worden negatief

Bijkomend volgt er op een SSW een omkering van de zonal wind. Normaliter helpt deze een westcirculatie en dat brengt voor Europa vaak zacht weer met zich mee in de winter. Als de zonal wind nu negatief gaat worden, dan zal deze ‘normale werking’ worden tegengewerkt en bestaat de kans dat er winterse kaarten zullen getoond worden tegen eind februari. Voor de impact van een SSW moet namelijk rekening gehouden met 2-3 weken vertraging vooraleer weermodellen dit signaal oppikken.

Trage respons op troposfeer?

Als weerdienst volgen we deze trend natuurlijk nauwlettend op. Een SSW zie je niet elke winterperiode. Veel mensen koppelen vaak ook een winterse periode aan dit zeldzaam natuurfenomeen. Het klopt dat de kans op een winters intermezzo stijgt, maar dan moet de opwarming van de troposfeer wel gaan koppelen met de troposfeer. Deze lagere luchtlaag is belangrijk voor het weer in de wereld. Als de negatieve zonal wind geen impact kan maken op de troposfeer, dan blijft het effect grotendeels uit.