Een storm met orkaankracht

Afgelopen 24 tot 48 uur stonden in het teken van een zeer zware storm. Wij willen alles volgers van NoodweerBenelux danken om de waarschuwingen op Facebook en Twitter massaal te delen en elkaar te informeren om stormschade te voorkomen. In deze blogpost herbekijken we de stormsituatie en hoe een ‘sting-jet’ ervoor kon zorgen dat extra krachtige windstoten hun weg vonden naar het aardoppervlak.

• Registreer de wind en andere weerparameters via een digitaal weerstation. Eénmaal installeren en de weerdata komt automatisch binnen. Bestel vandaag deze Alecto!

Een sceptische houding!

Het Amerikaans weermodel (GFS) had reeds enkel dagen daarvoor (4-5) een stormsituatie in de smiezen. Omdat velen en ook de statistieken wijzen op een bijzonder sterke afname van de kwaliteit van weersvoorspellingen gingen wij niet mee in deze vroege voorspelling.

De voorspelling en waarschuwing van NoodweerBenelux werd neergeschreven op 26 oktober 2013. Dat is 48 uur voor het werkelijk evenement en voor meteorologen vaak de termijn om een eerste keer waarde te hechten aan stormsituaties.

Wat blijkt nu. Het Amerikaans weermodel had de storm + de route van de depressiekern bijzonder goed berekend. Een toch wel enorme pluim voor een weermodel om dergelijke prestaties te leveren bij een nog steeds moeilijk te interpreteren natuurfenomeen = storm

Strakke straalstroom + restanten ‘Lorenzo’

In één van onze vorige artikels hebben we de voorwaarden voor het ontstaan van deze stormdepressie uitgebreid uit de doeken gedaan. Tevens wordt er ook aandacht besteed aan het begrip ‘straalstroom‘.

We concluderen dat het systeem op zaterdag en zondag in een grote versnelling kwam. Vanuit het gebied tussen IJsland en Groenland werden grote porties kou naar het zuiden gedwongen. Aan de noordelijke flank van een strakke straalstroom werd een depressie / lagedrukgebied geboren.

Vanaf dat moment begon het systeem een zuidwestelijk stormveld te genereren met windstoten tot 160 km/h. De gebieden tussen het UK en het noordwesten van Frankrijk werden hiermee geconfronteerd.

Betekenis dry slot, dry intrusion en sting jet

Onderstaande uitéénzetting is voor de iets meer gespecialiseerde weeramateur. Het betreft de termen in de titel die verantwoordelijk waren voor enorme windstoten in het noorden van Nederland – Denemarken en het zuiden van Scandinavië. Daar werden rukwinden gemeten tot maar liefst 193 km/h. (kaartje onderaan)

Om alles éénvoudig uit te leggen, moet u weten dat we de storm behandelen wanneer deze al over België is getrokken. Dus pakweg na 11:00 lokale tijd. Op dat moment raast de depressie met een kern van 978 hPa richting het noorden van Nederland. Het wordt geholpen door een bijzonder strakke jetstream / straalstroom. Hierdoor fragmenteert het koufront aan de voorzijde van de depressie in diverse stukken. Op deze stukken waren buien gelokaliseerd die ook boven België nog flinke windstoten veroorzaakten (80 – 90 km/h).

• Herbeleef de explosieve situatie van de onweders op 25 – 26 mei 2009
• Ingewikkeld? Bestudeer onze extreem weer gids

En toen werd het interessant voor de weeramateur – meteoroloog. Op de WV-beelden (water vapour) werd duidelijk dat er zich een dry slot aan het vormen was. Zo worden de wolken op een WV beeld met veel neerslag door een witte kleur aangeduid terwijl de zones met drogere lucht grijstinten krijgen met zwart als meest droge zone. Het spreekt voor zich dat een ‘dry slot’ of ‘droge sector’ volledig zwart komt. Vervolgens werd het dry slot opgenomen in de depressiekern en vanuit het oosten geïnjecteerd in het systeem. (ik gebruik hiervoor gelijkaardige beelden uit 2002)

Een storm volgens het boekje

Vanaf het moment dat het dry slot wordt opgenomen in de depressiekern wordt het lagedrukgebied in hogere mate gepusht om een cyclonale beweging te gaan onderhouden. De depressiekern geraakt in een verhoogde versnelling en diept zich verder uit met een dalende luchtdruk in de kern. In de meteorologie worden de systemen die aan deze voorwaarden voldoen ook wel ‘bombing depressions’ genoemd omdat ze zich explosief kunnen uitdiepen.

Een andere boosdoener die gisteren voor grote windschade heeft gezorgd bij onze noorderburen is de vermoedelijke aanwezigheid van een sting jet. Heel simpel uitgelegd. Wanneer er zich een stormdepressie heeft gevormd en de sting jet ontwikkelt zich boven een bepaald gebied (aanwezigheid verraadt zich door de puntvormige structuur in de depressie – zie afbeelding met en blauwe lijn) dan betekent dat dat een deel van de straalstroom naar omlaag komt.

Omdat op die hoogte meestal een wind waait die gemakkelijk 300 km/h kan bereiken is het niet verwonderlijk dat er grote schade ontstaat als dat daadwerkelijk gebeurd. Windstoten met orkaankracht behoren dan zeker tot de opties.

Aangezien alle ingrediënten (dry slot – dry intrusion en sting jet) zich pas later hebben kunnen ontwikkelen, viel de windschade in België al bij al mee. In Nederland kwam het proces in een stroomversnelling en boven Denemarken was het lagedrukgebied op zijn sterkst.

Onderstaande kaart met windstoten symboliseert de kracht van deze depressie (ruim 12 Beaufort). Onze gedachten gaan uit naar de mensen die het leven lieten bij dit natuurgeweld.

Bron kaarten: zamg.ac.at & wikipedia.org