10 oktober 2015 - 5 min. lezen 3 reacties

Zo afwisselend kan ons West-Europese klimaat zijn: waar de maand september behoorlijk nat en grijs is verlopen, verwent oktober ons tot nu toe met vrij zonnig en droog herfstweer. Op veel weerstations in de Benelux staan al bijna 50 zonuren op de teller en dat terwijl we nog niet eens halverwege de maand zijn. Ook volgende week blijft de zon goede zaken doen, alleen gaat de temperatuur dankzij een schrale oostenwind een flink stuk omlaag.

Koufront

Tot zaterdagnamiddag hebben we nog te maken met een aanvoer vanuit het noorden tot noordoosten. Dit is vochtige lucht, waarin gemakkelijk (laaghangende) bewolking kan ontstaan. In de nacht naar zaterdag kunnen zich een paar mistbanken vormen. Op een enkele plek kan het zicht teruglopen naar minder dan 200 meter en dan hebben we het over dichte mist.

weerkaart vrijdag 9 oktober 2015
Situatie op vrijdag 9 oktober. Een zwak hogedrukgebied boven de Britse Eilanden zorgt bij ons voor een noordelijke stroming vanaf de Noordzee, waarmee vochtige lucht (zwarte pijlen) naar de Benelux wordt getransporteerd. Een koufront (blauwe lijn) boven Denemarken beweegt geleidelijk westwaarts. Achter dit front stroomt koude lucht over Noord- en Oost-Europa uit (paarse pijlen).

Zaterdag overdag hebben we te maken met een koufront dat van oost naar west over de Benelux trekt. Het front is echter zo zwak, dat we niet hoeven te rekenen op neerslag. Tijdens de ochtenduren is er nog wel bewolking aanwezig, maar het zal om een gebroken wolkendek gaan (waar de zon van tijd tot tijd doorheen schijnt).

Op de middag trekt het koufront weg naar Engeland en Noord-Frankrijk. Vanuit het oosten komen de opklaringen binnen waardoor de zon in de loop van de middag volop gaat schijnen. Samen met het heldere weer stroomt ook flink koelere lucht de Benelux in. De maximumtemperaturen houden het voor gezien bij 13-16°C. In combinatie met een aantrekkende wind uit oostelijke richtingen voelt het schraal aan.

Zonnige en koude zondag

De laatste dag van de week doet zijn naam eer aan. Na een koude ochtend met lokaal vorst aan de grond zal de zon onafgebroken schijnen op zondag. Veel plaatsen kunnen rekenen op de maximale instraling die in deze tijd van het jaar mogelijk is (ongeveer 11 zonuren). We bevinden ons volop in de frisse lucht met maxima van slechts 9-12°C. Door een vrij krachtige tot krachtige oostenwind (5 of 6 Beaufort) is het voor het gevoel zelfs nog een stuk kouder.

weerkaart zondag 11 oktober 2015
Situatie voor zondag 11 oktober (overmorgen). Het koufront is gepasseerd. Aan de oost- en zuidflank van een Scandinavisch hogedrukgebied stroomt nu koude lucht (paarse pijlen) tot over de Benelux uit. De temperaturen gaan zowel overdag als ‘s nachts flink naar beneden.

Eerste vorst op meethoogte

In de nacht naar maandag is het nog altijd kraakhelder en zwakt de oostenwind iets in kracht af. Dit tezamen vormt een ideale combinatie voor sterke afkoeling. Aan de grond zal het op uitgebreide schaal licht gaan vriezen en ook op neushoogte (1,5 meter) wordt het koud. Indien de oostenwind voldoende in kracht afneemt, kan het kwik op meerdere weerstations tot beneden het vriespunt duiken.

Daarmee wordt het hoogstwaarschijnlijk de eerste officiële vorst na de zomer en dat is best vroeg in het seizoen! Alleen weerstation Elsenborn (Hoge Venen) heeft de eerste vorstdag van het herfstseizoen al achter de rug. Op 2 oktober jongstleden werd daar een minimumtemperatuur van -1,6°C gemeten.

  • Blijf elk moment op de hoogte van de temperatuur in België, Nederland en Europa.
minimumtemperatuur 12 oktober
Minimumtemperaturen in de nacht van zondag op maandag. Aan de blauwe kleuren is te zien dat het kwik lokaal onder het vriespunt uitkomt. Dat betekent de eerste vorst van het herfstseizoen.

Mocht het maandag niet lukken met de eerste vorst, dan krijgen we in de nacht naar dinsdag een herkansing. Onder een kraakheldere hemel duikelt de temperatuur wederom als een baksteen naar beneden. Ditmaal blijft de vorst niet beperkt tot enkele plaatsen, maar zal het in het grootste deel van de Benelux licht gaan vriezen.

minimumtemperatuur 13 oktober
Minima in de nacht naar dinsdag. Het blauwe gebied (temperaturen onder 0°C) is groter dan in de nacht naar maandag. Op meer plaatsen zal het dan ook tot lichte vorst komen.

Koude week krijgt vervolg?

Vanaf woensdag zien we interessante ontwikkelingen op de weerkaarten. Het hogedrukgebied boven Scandinavië verliest langzaam maar zeker zijn grip op het weer in West-Europa. Daarvoor in de plaats zien we vanuit het oosten een lagedrukgebied naderen. Deze depressie bevat tot op grote hoogte in de atmosfeer zeer koude lucht. Was het nu december geweest, dan zou dit wel eens een serieuze sneeuwsituatie kunnen opleveren. Nu (half oktober) hoeven we ons daar niet druk over te maken.

Wel komt er meer bewolking in het weerbeeld. Daardoor kan het ‘s nachts minder goed uitstralen en raken we de nachtvorst zeer waarschijnlijk kwijt. Daarentegen gaan de maximumtemperaturen verder naar beneden. Vanaf woensdag bedragen deze nog maar een schamele 7 tot 9°C, in de Ardennen slechts 6°C. De norm voor half oktober is 13 à 14°C overdag, dus daar zitten we ruim onder.

koudeput
De temperaturen op woensdag 14 oktober op 5,5 kilometer hoogte. Een gebied met temperaturen beneden de -30°C (koudeput) boven Duitsland trekt heel langzaam westwaarts. Of het systeem de Benelux ook bereikt, is nog niet helemaal zeker.

Al bij al wordt het flink kouder en zullen sjaals en handschoenen komende week geen overbodige luxe zijn. Of het koudere weer lang aanhoudt, is nu nog niet te zeggen. Dat hangt af van kleine details. Wie weet is het de opmaat naar een koude winter!

Gastblog

Door Gastblog

Expert in weer en klimaat of een ander boeiende niche in de wetenschap? Geregeld worden wetenschappers aan het woord gelaten via een gastblog.


Verder lezen

Alles bekijken