Heat burst veroorzaakt extreem hoge minima.

De nacht van donderdag op vrijdag verliep op veel plekken in de Benelux extreem warm. Op sommige locaties daalde het kwik niet verder dan 25°C. Daarbij viel het temperatuurverloop behoorlijk op. Rond het midden van de nacht steeg het kwik ineens behoorlijk. In het westen van België en het zuidwesten van Nederland resulteerde dit kortstondig in 35°C rond middernacht. In Amsterdam klom het kwik om 2.00 uur ’s nachts zelfs nog naar meer dan 30°C. De oorzaak van dit alles is een zogenaamde heat burst.

• Meer weetjes over de weerkunde via Facebook en Twitter
• Check onze livestreams en weerberichten via YouTube

Heat burst stuwt temperatuur omhoog.

Een heat burst is, zoals het woord al aangeeft, een kortstondige sterke stijging van de temperatuur. Dit gebeurt vooral in de nachtelijke uren. Heat bursts ontstaan aan de voorzijde, vaak de oostkant, van zware onweersbuien op zogenaamde outflow boundaries. Dat is het grensvlak tussen de koele lucht die een onweersbui uitspreidt en de warme/hete lucht daarbuiten. Uit deze buien valt op hoogte vaak een enorme hoeveelheid neerslag naar beneden. Onderweg naar beneden komt de neerslag vaak in een zeer droge luchtlaag terecht, waardoor ze verdampt. Deze verdamping kost echter wel energie: de luchtkolom begint dan ook af te koelen. Dat plotselinge afkoelen van een luchtkolom maakt de lucht ineens veel zwaarder, waardoor ze gedwongen is te dalen.

In feite is een heat burst een soort kleinschalige nachtelijke versie van een downburst/valwind: een kortstondige maar krachtige dalende luchtstroom bij buien. Waar een downburst echter vooral in en rondom de bui zelf plaatsvindt, treedt een heat burst vaak enkele tientallen kilometers voor de bui uit op.

Daalstroom in een heat burst

Hoewel de lucht op hoogte dus wel afkoelt, is ze nog steeds warmer dan de nachtelijke lucht in de onderste kilometer van de atmosfeer. Hier is ’s nachts namelijk sprake van een inversie: hoe dichterbij de aarde, des te kouder. Dus de dalende lucht vanaf hoogte is (veel) warmer dan de temperaturen aan het aardoppervlak. Dit veroorzaakt een opwarming aan het aardoppervlak. Bovendien warmt het dalende luchtpakketje ook nog eens extra op gedurende zijn weg naar beneden. Daardoor kan de temperatuur hele hoge waarden bereiken zodra de lucht aan het aardoppervlak is aangekomen.

Doordat de dalende luchtstromen over het algemeen krachtig zijn, is het temperatuurverloop in een heat burst ook heel schokkerig. Meestal loopt het kwik heel snel op, maar daalt het (indien de daalstroom wegvalt) ook weer heel snel. Een heat burst is daarom slechts van tijdelijke aard. Ze duurt zelden langer dan een uur en vaak maar enkele tientallen minuten.

Windstoten

Een ander gevolg van de kracht van de daalstroom is de wind. Doordat de lucht met grote snelheid naar beneden wordt geperst, neemt de wind in korte tijd sterk toe. Vandaar dat windstoten tot de mogelijkheid behoren. In de meeste gevallen worden deze als lekker verkoelend ervaren, maar in een heel enkel geval kunnen de windstoten ook schade veroorzaken.