Gletsjers in de Alpen verliezen record hoeveelheid ijs
Om maar met de deur in huis te vallen, het afgelopen jaar (1 oktober 2021 – 30 september 2022) was dramatisch voor de gletsjers in de Alpen. De oorzaken zijn ondertussen welbekend: weinig sneeuw in de winter, Saharastof tijdens de lente, en een droge en warme zomer. Nooit eerder verloren de gletsjers zoveel ijs in één jaar. De Zwitserse gletsjers verloren 6% van wat nog rest. Hoelang zal het ijs er nog zijn?
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Oorzaken voor dramatisch jaar voor de gletsjers
Zoals ik in de inleiding al schreef, de oorzaken voor het dramatisch jaar zijn ondertussen wel duidelijk. Als eerste bracht de winter van 2021-2022 zeer weinig sneeuw, zeker aan de zuidkant van de Alpen. Vervolgens, in de lente (maart en april), werd er meermaals Sahara-stof afgezet op de sneeuw. Hierdoor verkleurde de (weinige) sneeuw, waardoor minder zonlicht weerkaatst werd, en waardoor de sneeuw nog sneller begon te smelten. Tot slot, vanaf mei, teisterden hittegolven de Alpen en was de zomer zeer droog. Er viel amper sneeuw tijdens de zomermaanden. Sneeuw die het smeltseizoen op de gletsjers normaal tijdelijk kan onderbreken.
Het vorige record stond op 2003 toen de Zwitserse gletsjers 3.8% van hun volume verloren. Nu, in 2021-2022 was dat maar liefst 6.2%. Een ongelofelijk cijfer. En dat na 2020-2021 waarin de smelt gematigd was.
Zelfs ter hoogte van het dikste ijs van Europa (Konkordiaplatz) smolt het ijs dit jaar 6 meter. Ongezien op een hoogte van 2700 m.
De gletsjers in Zwitserland alleen al verloren 3.1 kubieke kilometer ijs. Dat is meer dan het vorige record van 2003 (2.9 km3). Als al het smeltwater zou opgevangen zijn in juli en augustus, zouden alle Zwitserse waterreservoirs volledig gevuld zijn.
Ook al gebruiken we hierboven enkel cijfers van Zwitserland, de situatie in Italië, Frankrijk en Duitsland was even dramatisch met ook in deze alpenlanden een record hoeveelheid ijssmelt.
Hoelang zal er nog ijs blijven?
Veel kleine gletsjers zijn al verdwenen. Voorbeelden daarvan zijn de Pizol gletsjer of Vadret dal Corvatsch. Maar, ook de grotere gletsjers vertonen steeds meer tekenen van uiteenvallen. Gletsjers breken in verschillende stukken, waarbij rotsblokken tussen beide tevoorschijn komen. Deze warmen sneller op door de zon, wat de smelt van ijs er om heen nog eens versnelt… een positieve feedback dus.
Als de temperaturen stijgen en vervolgens stagneren op een bepaald niveau, zal de gletsjer uiteindelijk stabiliseren op een nieuw evenwicht. Maar dit proces vergt tijd, en hoe groter de gletsjer, hoe meer tijd. Momenteel zijn alle gletsjers in de Alpen ver van het evenwichtspunt verwijderd. Dat wil zeggen dat ze nog niet zijn aangepast aan de temperatuurstijging. Dus ook al zou “global warming” nu stoppen, de gletsjers zouden zich nog tientallen jaren blijven terugtrekken.
Het jaar 2021-2022 was een voorbeeld van wat de standaard wordt als we de klimaatmodellen mogen geloven. Als de uitstoot van broeikasgassen niet snel drastisch gereduceerd wordt, blijven er nog amper gletsjers over in de Alpen tegen 2100. Degene die overblijven zijn degene op een grote hoogte en ook deze zullen fors kleiner worden.
Gevolgen voor de Benelux
Tijdens de droge zomer van 2022 compenseerde de toename van smeltwater van de gletsjers gedeeltelijk de watertekorten in de rivieren. In de toekomst, als er minder gletsjers zijn in de bergen, kan het niveau van rivieren veel sneller afnemen als het niet genoeg regent of als er niet genoeg sneeuw aanwezig is. Dit probleem zien we in landen zoals Spanje en Italië waar geen gletsjers zijn.
Zo ook de Rijn wordt gedeeltelijk gevoed door smeltwater van gletsjers. Een recent onderzoek toonde aan dat de hoeveelheid smeltwater in de Rijn zal blijven afnemen in de toekomst, tot bijna 0 in 2100. De gevolgen hiervan zullen het duidelijkst zijn in de zomer. Normaal zakt de Rijn niet beneden een bepaald peil tijdens droogte dankzij de bijdrage van smeltwater van gletsjers. Maar, als de bijdrage hiervan kleiner wordt (en uiteindelijk verdwijnt), zal het waterpeil beduidend lager kunnen uitkomen. En zo zullen ook wij in de Benelux de gevolgen van de gletsjer smelt in de Alpen ondervinden.
