Enorme rotslawine bij Piz Scerscen in Zwitserland
Een enorme rotslawine in het Bernina massief bij Piz Scerscen heeft er op 14 april 2024 voor gezorgd dat er miljoenen tonnen gesteente naar beneden is gedonderd en het landschap drastisch veranderd is. De gevolgen zijn enorm voor het populaire wandelgebied en de Tschierva-gletsjer, die bedolven ligt onder het puin. Wat is de oorzaak van deze berginstorting en wat zijn de gevolgen?
- Weerliefhebber? Volg ons via X en Facebook
- Volg de interessante weerberichten op Youtube
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.
Rotslawine van 5 km vanaf Piz Scerscen
Op zondagochtend 14 april vond een enorme bergstorting plaats bij de Piz Scerscen in het Berninamassief in het zuidoosten van Zwitserland. De puinstroom strekte zich uit over vijf kilometer en blokkeert nu een deel van de toegang tot verschillende hutten (Coazhut, Tschiervahut) van de Zwitserse Alpenclub (SAC). De bergstorting deed zich voor op de bijna 4000 meter hoge Piz Scerscen, om precies te zijn om 6.56 uur. Het gebied van de bergstorting, boven het vakantieoord Pontresina, bevindt zich op het grondgebied van Samedan. Het getroffen gebied is goed zichtbaar, onder andere vanuit een skigebied (Corvatsch).
Nu ligt er meer dan vijf kilometer aan gesteente opgestapeld in het Rosegdal. Het volume van de bergstorting wordt geschat op meerdere miljoenen kubieke meter, waarmee het van vergelijkbare omvang is als de bergstorting van Bondo in Bergell in 2017. Het gesteente vormt metershoge stapels in het bekende Val Roseg. De omvang van de bergstorting is zeer zeldzaam.
Lang wachten op verklaring
Waarom is de rotswand ingestort? Tot nu toe zijn er te weinig gegevens beschikbaar. Zo’n bergstorting ontwikkelt zich over honderden of zelfs duizenden jaren. Talrijke factoren, zoals permafrost of waterdruk, kunnen als oorzaak worden beschouwd. Alleen de klimaatverandering verantwoordelijk houden voor deze bergstorting is te simplistisch, maar het speelt zeker een rol. Momenteel vindt de eerste beoordeling van het gebied plaats. Experts observeren onder andere hoe het water door de enorme massa gesteente sijpelt en waar het puin naartoe wordt getransporteerd bij neerslag. Het onderzoek zal uiteindelijk weken duren.
Tschierva gletsjer bedekt onder het puin
De bergstorting heeft aanzienlijke gevolgen voor de Tschierva-gletsjer. De rotslawine heeft het oppervlak afgeschuurd en de sneeuwlaag verwijderd, wat een beschermende laag vormde. In de miljoenen tonnen gesteente zit een enorme hoeveelheid potentiële energie. Wanneer deze massa snel daalt van 3500 naar 2000 meter boven zeeniveau, wordt deze energie vrijgegeven, waardoor wrijving ontstaat en de sneeuw en het ijs beginnen te smelten, waardoor het gesteente gemakkelijker glijdt. Door het smelten neemt het volume van de bergstorting toe en wordt het bereik groter. Als de bergstorting in de zomer had plaatsgevonden en niet op een gletsjer was gevallen, zou deze waarschijnlijk niet zo groot zijn geweest. Het is waarschijnlijk ook dat veel gletsjerijs is geërodeerd. Komende weken zullen de metingen deze bevindingen moeten bevestigen.
Dood ijs door instorting
Het ijs aan het einde van de gletsjer ligt door de lawine begraven onder meters puin en is daardoor beschermd tegen de hitte in de komende zomer. Het ijs smelt nauwelijks onder de puinmassa, maar het betreft “dood ijs” dat niet meer wordt aangevuld. In tegenstelling tot een gezonde gletsjer wordt dood ijs niet meer gevoed vanuit hoger gelegen gebieden. Als gletsjertongen hun verbinding met het bovenste deel van de gletsjer verliezen, wordt dit dood ijs genoemd. Bij de Tschierva-gletsjer was de verbinding met het voedingsgebied in het bovenste deel al beperkt vóór de bergstorting. Nu kan de ijsaanvoer volledig worden afgesneden. Het resterende dood ijs van de gletsjertong smelt nu weg zonder kans op herstel of vernieuwing.
Geen vermisten en slachtoffers
Zoekvluchten hebben geen aanwijzingen opgeleverd voor vermiste personen. Er zijn ook geen sporen gevonden en er zijn ook geen vermiste personen gemeld. Toerskiërs die in het gebied van de bergstorting in de winterverblijfplaats van de gesloten Tschierva-hut hebben overnacht, zijn veilig. Het mag worden aangenomen dat er op dit tijdstip van de ochtend niemand in het gebied was.
Er wordt ondertussen ook gekeken naar het gevaar van mogelijke vorming van een meer in het dal aan de achterzijde van de rotsmassa. Dit kan een extra risico vormen voor de stroomafwaartse gebieden. Dit soort enorme rotslawines zijn altijd gevaarlijk en worden nadien nog jarenlang opgevolgd. Ook gletsjerinstortingen vormen een toenemend gevaar in de Alpen.
