Strenge winter 1963
Deze ochtend ben ik even in het weerarchief gedoken op zoek naar een winter die vele mensen bijbleef. Eéntje die zeker het vermelden waard is voor ons weerarchief is de winter van 1963. Het begon al vroeg in de maand november (1962 – zie kaartje) met enkele sneeuwstormen die West-Europa in de greep hielden. Later ging het hek helemaal van de dam met de opbouw van een hogedrukgebied ter hoogte van Duitsland-Polen. Met een oostelijke stroming werd dan transportkou op touw gezet en dat gedurende meerdere weken.
Het KNMI uit Nederland schreef het volgende:
De 18e januari 1963 was één van de koudste dagen in de Nederlandse geschiedenis. Juist die dag werd de Elfstedentocht gereden. Een barre tocht die maar weinigen wisten te volbrengen. De winter van 1963 was de koudste van de eeuw: over drie maanden december 1962 en januari en februari 1963 had De Bilt een gemiddelde temperatuur van -3,1°C (+2,6°C is normaal). De winter van 1947 bezet de tweede plaats op de eeuwlijst met gemiddeld -2,4°C.
In de meetreeks sinds 1706 vinden we één vergelijkbare winter: de winter van 1830 had dezelfde temperatuur als die van 1963. De winter van 1963 kondigde zich al in november aan. Op de 16e ging West-Europa gebukt onder sneeuwstormen en ook bij ons viel sneeuw. De temperatuur zakte die maand tot -8°C en op 5 december vroor het in Zeeland 12°C.
De winter kwam echter pas op 19 december goed op gang. In de loop december domineert boven Midden-Europa hoge luchtdruk en bereikt erg koude lucht ook onze streken. Hogedrukgebieden blijven de toon aangeven op de weerkaart. Op 23 december 1962 noteert De Bilt zelfs een luchtdruk van 1048 hPa. Boven Zuid-Europa domineren lagedrukgebieden waardoor de wind in een groot deel van Europa alsmaar in de oosthoek zit en koude lucht wordt aangevoerd.
Op veel plaatsen zou het bijna drie maanden achtereen elke dag vriezen, terwijl het noordoosten al die tijd onder de sneeuw lag.De Bilt had vanaf 22 december een serie van 13 ijsdagen, dagen waarop het blijft vriezen. Het IJsselmeer was vóór Kerst dichtgevroren. Tijdens de jaarwisseling waren er zware sneeuwstormen die in het hele land dorpen isoleerden.
De sneeuwduinen bereikten een hoogte van 3 meter. Januari 1963 was met gemiddeld -5,3°C uitzonderlijk koud. Het noorden noteerde die maand 25 ijsdagen en in Eelde vroor het op 17 dagen meer dan 10°C. Een dooi-aanval begin januari ontaardde in veel sneeuw en ijzel, maar de vorst gaf zich niet gewonnen. Halverwege januari viel er opnieuw veel sneeuw die door de wind ging stuiven.
Strenge winter 1963
Inmiddels lagen er ijsbergen in de Waddenzee en op de Gouwzee stonden auto’s geparkeerd. Op 18 januari daalde de temperatuur in Joure tot -21 graden en juist die dag werd de Elfstedentocht gereden. ‘s Middags was het minder koud maar door de bij vlagen stormachtige wind maakte dat voor de schaatsers weinig uit. De gevoelstemperaturen daalden zelfs en lagen in de middag tegen de -20 graden.
Slechts 1 procent van de deelnemers bereikte de finish. De dag daarop was het nog erger: in het noorden woedde een oosterstorm bij 10 tot 13 graden vorst en stuifsneeuw. Veel wegen waren onbegaanbaar.
- Actuele temperatuur in Nederland en België
- Actuele beelden sneeuwradar
Met -3,4 graden was ook februari zeer koud. De ene na de andere dooi-aanval mislukte en medio februari waren er opnieuw sneeuwjachten. Daarna volgden dagen waarop het ‘s ochtends 10 tot 20 graden vroor; in Eelde kwam de temperatuur op 11 dagen onder -10 graden met -19,2 graden als minimum op de 25e. Die dag was er een autotourtocht over het IJsselmeer.
In het noorden bleef het in februari op 20 tot 26 dagen de hele dag vriezen. De eerste dagen van maart vroor het 10 tot 16 graden, maar op 5 maart 1963 kwam uiteindelijk toch een einde aan de winter van de 20e eeuw.
Gebruikte bronnen: knmi.nl
