Wereldwijd zuurstofverarming in oceanen

Het is bewezen: de zuurstofverarming in de diepere wateren breidt zich uit. De opwarming van het water aan het oppervlak is hier de boosdoener. Het is namelijk zo dat een opwarming van het oppervlaktewater de zuurstof dieper in de oceaan als het ware “opzuigt”. Gevolg: heel wat soorten die leven in de diepzee krijgen het moeilijk.

Aanvoer van zuurstof naar diepzee verloopt moeizaam

Door middel van fotosynthese komt zuurstof in de oceaan terecht. Dit gebeurt tot op bepaalde diepten. Eenmaal het licht niet meer kan doordringen tot een zekere diepte, stopt ook de fotosynthese. Een tweede manier om zuurstof in de oceanen te krijgen is de vermenging tussen het oppervlaktewater en de lucht. Dit kan gebeuren door golven en wind.

Aangezien er steeds meer warm water in de oceaan terecht komt, ontstaan er gescheiden oceaanlagen. Warm water transporteert nu eenmaal minder opgelost zuurstof en is lichter dan koud water. Door deze gescheiden lagen bereikt er minder zuurstof de diepere en donkere wateren. Om een voorbeeld te geven: in een gebied voor de Californische kust is op 200 meter diep het zuurstofgehalte gedaald met ongeveer 30%. Dit alles gebeurde in amper 50 jaar tijd.

Kansen op overbevissing nemen toe

Wereldwijd zijn de gebieden met weinig tot geen zuurstof in de oceaan uitgebreid met ongeveer 4,5 miljoen vierkante kilometer. Een mogelijk gevolg hiervan volgens onderzoekers is dat vissen meer en meer de ondiepere wateren zullen opzoeken. “Het zorgt ervoor dat grote roofvissen, zoals tonijn, zwaard- en zeilvis kwetsbaarder worden voor overbevissing. In ondiepe wateren belanden ze immers sneller in een net,” zegt bioloog Eric Prince.

Natuurlijke ontwikkelingen of niet?

Aangezien er meer warm water in de oceanen zit, en er dus ook meer veranderingen zijn in de oceaanlagen, zou je denken dat de klimaatopwarming hier goed zijn werk doet. Wel, op dit moment wordt die piste volop onderzocht.

Maar, mogelijks kan hier een zeer natuurlijke verklaring voor gevonden worden: “De oceaan verandert voortdurend onder invloed van zulke processen, waarbij de mondiale klimaatverandering maar een kleine factor is. Maar het zou goed kunnen dat het natuurlijke proces hierdoor wordt versneld,” zegt Curtis Deutsch, hoogleraar chemische oceanografie aan de Universiteit van Washington.

Weerslag op de mens?

Volgens onderzoekers kan het zuurstoftekort in de oceaan zeker een weerslag hebben op de mens. Vooral de ontwikkelingslanden zullen het voelen. Dit zijn meestal gebieden waar men leeft van de visvangst. Als er meer dode zones komen in de toekomst, zal hun opbrengst dalen. Vaak hebben zij dan ook niet de middelen om hun visserij te verhuizen naar betere oorden. Ook de inkomsten uit toerisme in deze landen kunnen dalen. Aangezien er minder zuurstof in het water zit, zullen koraalriffen langzaam aan verdwijnen. Dit terwijl koraalriffen voor veel landen toch wel een toeristische attractie zijn.

• Lees meer over hoe het klimaat het Great Barrier Reef aantast.

Mogelijke oplossingen voor de zuurstofverarming?

Om de zuurstofverarming in de oceanen wereldwijd tegen te gaan, stellen wetenschappers enkele oplossingen voor. Zo vinden ze dat de vervuiling en klimaatopwarming moeten aangepakt worden, anderzijds moet het zeeleven beschermd worden. Dit willen ze doen door zones af te bakenen waar niet gevist mag worden, zogenaamde “no-catch zones”.

Ten slotte stellen ze voor om de oceanen goed in het oog te houden. Om dat te doen, willen ze nieuwe modellen opstellen die aangeven in welk gebied de kansen op zuurstoftekort het grootst is. Op basis van die info willen ze doelgerichte oplossingen bedenken om het zuurstoftekort in dat specifieke deel van de oceaan weg te werken.

Bronnen: nationalgeographic.nl, scientias.nl