4 juni 2017 - 4 min. lezen
2 reacties 2

U hebt er misschien ooit al van gehoord: een zeevonk. Het wonderbaarlijke natuurfenomeen valt geregeld te spotten in verschillende badplaatsen in België en Nederland. Zeevonk komt vooral voor op rustige, warme dagen. Afgelopen dagen leende zich dus uitstekend om dit mooi verschijnsel te spotten!

Hoe ontstaat zeevonk?

Een zeevonk, ook wel Noctiluca scintillans genoemd, is eigenlijk een soort alg. Wetenschappers zijn het er niet over eens of het nu ondergebracht kan worden bij de dieren of bij de planten. Wat wel zeker is, is dat het behoort bij de eencelligen, namelijk de pantserwieren. Eén alg is amper te zien met het blote oog. De meeste zeevonken zijn tussen de 0,5 en 1 millimeter groot. De alg ziet er ongeveer uit als een soort ballonnetje met een staartje langs de achterzijde. Bovendien zal je amper een zeevonk alleen terugvinden. Ze bewegen zich namelijk voort in een soort van wolk.

  • Start je binnenkort met fotografie? Dan zijn deze tips onontbeerlijk om bijvoorbeeld ook zeevonk te capteren.
  • Vergeet ook je edit software voor Windows en Mac niet

Je kan het fenomeen niet alleen tijdens de avond- en nachtperiode bewonderen, ook overdag kan je er in sommige gevallen spotten. Zeevonken lichten overdag niet op maar krijgen een zalmroze kleur. Door het aanmaken van het pigment caroteen krijgt zeevonk deze kleur overdag. Zeevonken blijven ook niet voor eeuwig klein. Net als mensen, dieren en planten kunnen ze stevig groeien!

Noctiluca scintillans
Een microscopische foto van een zeevonk. – By Maria Antónia Sampayo, Instituto de Oceanografia, Faculdade Ciências da Universidade de Lisboa [CC BY 3.0 https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/, via Wikimedia Commons

Vooral op rustige zomerdagen

Zeevonken komen niet altijd voor. Het is sowieso al een moeilijke klus om er enkele te kunnen zien. Als je ze dan nog eens op de gevoelige plaat wenst vast te leggen, wordt het al helemaal een moeilijke klus! De meeste kans om het fenomeen te zien is op rustige en vooral warme zomerdagen. Om er optimaal van te kunnen genieten is het aangeraden je pijlen te richten op de nachtelijke uren.

Ze komen dan massaal naar de plekken waar het ondiep is. Vandaar dat je de meeste kans hebt langs de kustlijn. Eenmaal de zee opnieuw ruwer wordt en de temperatuur weer enkele graden zakt, verdwijnen de zeevonken. Ze trekken dan opnieuw het diepere water in.

Bioluminescentie

Waarom geven zeevonken nu eigenlijk licht in het donker? Wel, alles heeft met bioluminescentie te maken. Een zeevonk is niet het enige organisme dat “licht” kan geven. Anderen zijn bijvoorbeeld het vuurvliegje, bacteriën, honingzwammen en het overgrote deel van de diepzeedieren (+/- 90%). Ook zij zouden in staat moeten zijn om bioluminescentie op te wekken. Van alle organismen die bioluminescentie opwekken, is ieder organisme verschillend. De bioluminescentie verschilt van duur, regeling, licht en golflengte. De kleuren groen en blauw komen het meest voor want die kleuren dringen het verst door in het water en zijn dus het meest opvallend.

Om licht te produceren hebben deze dieren enkele speciale organen. De organen bevatten “luciferine”. Het hoort samen met het enzym “luciferase”. Luciferine en luciferase betekenen letterlijk de “lichtproducerende stof en zijn enzym”. Het licht komt vrij wanneer de luciferine geoxideerd (het in contact komen met zuurstof) wordt door de luciferase. De kleur van het licht hangt af van het luciferase enzym. Het grootste deel aan energie dat vrijkomt wordt omgezet in licht.

Functie van bioluminescentie

Bioluminescentie zorgt niet alleen voor mooie taferelen in de nachtelijke uren. Het heeft wel degelijk enkele belangrijke functies voor het organisme. Een eerste functie is camouflage. Vooral bij dieren is dit van belang. Wanneer predatoren van onderaf naar het organisme kijken zullen ze een vlek zien want het dier houdt namelijk het zonlicht of het licht van de maan of sterren tegen.

Als ze zelf licht uitstralen is die vlek weggewerkt en blijven predatoren licht zien als ze naar boven kijken. Een andere functie is het aantrekken van andere vissen. Sommige haaien hebben namelijk een oplichtend stukje aan de buik. Daardoor lijkt het alsof er een klein visje naast zwemt. Als een andere vis nadert om het kleine “visje” op te eten, grijpt de haai zijn kans om de vis te verorberen.

Bronnen: Wikipedia en Natuurpunt

Afbeelding: © Hans Hillewaert, CC BY-SA 4.0

Sommige linkjes bevatten affiliate

Gastblog

Door Gastblog

Expert in weer en klimaat of een ander boeiende niche in de wetenschap? Geregeld worden wetenschappers aan het woord gelaten via een gastblog.


Verder lezen

Alles bekijken