Woensdag lokaal sneeuwvlokken in de Benelux?

Het kan snel gaan in ons klimaat. Waar we vorige week dinsdag en woensdag (6 en 7 oktober) nog bijna 20°C op de thermometer registreerden, bevinden we ons nu midden in de koude lucht. De maximumtemperaturen houden het bij 10°C voor gezien en ’s nachts schommelt het kwik rond het vriespunt. Lage temperaturen dus, waar we niet zomaar vanaf zijn. Sterker nog, de komende dagen levert het kwik overdag nog een paar graden in. Als alles meewerkt, is er woensdag plaatselijk zelfs kans op sneeuw!

Sneeuwval in oktober uitzonderlijk?

Het komt vaker niet dan wel voor, maar uitzonderlijk zijn oktobervlokken niet. Met name op de Ardense Hoogten zien we al regelmatig de eerste sneeuw in de maand oktober naar beneden komen. Verreweg de meeste sneeuwsituaties doen zich aan het einde van de maand voor, wanneer koude winterlucht onze contreien soms al kan bereiken. In enkele gevallen blijft de sneeuw ook langere tijd liggen. Zo lag er op 22 oktober 1905 in Hockai reeds een sneeuwdek van 13 centimeter. Op 29 oktober 1950 meldden Saint-Hubert en Spa een sneeuwdek van 6 centimeter.

• Waarom heeft sneeuw een witte kleur?
• Hoe ontstaat sneeuwvorming in weermodellen?

In de lagere delen van België is oktobersneeuw vele malen zeldzamer. Op 8 oktober 1904 werden er sneeuwmeldingen gerapporteerd vanuit Doornik, Brussel en Antwerpen. Vier jaar later was het opnieuw raak in Vlaanderen, te weten 24 oktober 1908. Ditmaal bleef het niet alleen bij vlokken, maar vormde zich ook een flink sneeuwdek. In Zomergem (Oost-Vlaanderen) werd maar liefst 13 centimeter gemeten, zeer extreem voor die omgeving zo vroeg in de herfst!

In Nederland dateert de meest gedenkwaardige sneeuwval uit 1975. In grote delen van het land sneeuwde in de nacht van 12 op 13 oktober goed door en ’s morgens lag er op de meeste plaatsen een dekje van enkele centimeters. Op het KNMI-hoofdstation De Bilt gaat deze 13e oktober 1975 de boeken in als de dag met het vroegste sneeuwdek sinds het begin van de metingen.

Sneeuwparameters voor morgen

Morgen, 14 oktober 2015, zou het zomaar kunnen dat delen van de Benelux wakker worden met dwarrelende sneeuwvlokjes. Bij het ontstaan van oktobersneeuw moeten de puzzelstukjes precies goed vallen. Op dit moment ziet het ernaar uit, dat alles morgen optimaal meewerkt!

Ten eerste hebben we te maken met een koude bovenlucht. Bij het karakteriseren van luchtmassa’s wordt vaak gekeken naar de temperatuur op circa 1500 meter hoogte (in vaktermen het 850-hPa-niveau). In ons deel van de wereld geldt als vuistregel dat er een kans op sneeuw is bij temperaturen van -4°C en lager op 1500 meter hoogte.

Daarnaast speelt de dauwpuntstemperatuur een belangrijke rol bij het ontstaan van sneeuw. Deze parameter geeft een indicatie hoeveel vocht (waterdamp) de lucht bevat. Bij een hoger dauwpunt is de lucht vochtiger, bij een lager dauwpunt juist droger. Nu geldt er dat de dauwpuntstemperatuur onder het vriespunt moet liggen, voordat er sneeuw kan optreden. Zoals de weerkaarten nu laten zien, ligt deze waarden morgen gedurende een deel van de dag inderdaad onder 0°C. Dit betekent dat er kans is op sneeuwval.

De sneeuwkansen kan je ook volgen via het weer op locatie.

Er is morgen sprake van een aflandige wind uit het noordoosten. Voor het optreden van sneeuw is een aflandige wind gunstig: er wordt op deze manier geen warmte en vocht vanaf de Noordzee meegevoerd, die de sneeuw aan kunnen tasten.

Ten slotte ligt de temperatuur aan het begin van de ochtend op veel plaatsen onder het vriespunt. De Ardennen en Zuid-Limburg meten de laagste waarden, wat natuurlijk alles te maken heeft met de hoge ligging van deze gebieden. Ook elders in de Benelux liggen de temperaturen dicht bij 0°C. Alleen de kuststrook heeft te maken met luchtaanvoer vanaf zee, waardoor het daar minder koud is.

Verplaatsing van het neerslaggebied

In de loop van komende nacht neemt vanuit het oosten de bewolking toe. Tegen middernacht zal de eerste neerslag in de Ardennen en Luxemburg arriveren, gevolg door Zuid-Limburg. In eerste instantie zal het gaan om wat lichte regen. Naarmate de nacht vordert, wordt de neerslag intensiever van karakter en gaat deze op meer plaatsen over in natte sneeuw. Aan de kust komen wat buien vanaf de Noordzee binnen, maar dit zullen vanwege de hogere temperaturen slechts regenbuien zijn. Elders blijft het droog.

• Voeg ons toe op Facebook via NoodweerBenelux

Het meest actieve deel van de neerslagzone zal morgenochtend overtrekken. Dan in vrijwel heel Wallonië natte sneeuw, op de Hoge Venen droge sneeuw. Tijdelijk kan zich hier een dekje van ongeveer 3 centimeter vormen. Opgepast in het verkeer dus, als u morgenochtend richting de Ardennen moet.

Lokaal sneeuwvlokken in Nederland

’s Middags breidt het gebied met regen en sneeuw zich uit tot halverwege Nederland en België. Ook Nederland Limburg krijgt dan te maken met natte sneeuw. Door de aantrekkende noordenwind (zachte zeelucht) zal de sneeuw geleidelijk overgaan in regen. Het zal echter nog tot donderdagnacht duren, voordat alle neerslag de Benelux verlaten heeft.

Al met al gaan we morgen een spannende dag tegemoet, waarin kleine details een groot verschil kunnen maken. Komt de milde noordenwind zo’n 6 uur eerder het land in, dan is het maar de vraag of de Ardennen überhaupt droge sneeuw te zien krijgen. In ieder geval deelt Koning Winter een eerste speldenprikje uit.

Bronnen:

• Sneeuw Nederland 13 oktober 1975: knmi.nl
• Sneeuwsituaties België: meteo.be
• Artikel over sneeuw: nl.wikipedia.org