Winterse signalen (deel 10)

Vorig jaar eindigde bijzonder zacht met in De Bilt temperaturen tot boven 15°C! Anti-winters weer voor het einde van 2017 dus. Ook dit jaar is nog vrij zacht begonnen met vooral ook veel neerslag en wind. Afgelopen nacht haalden de windstoten nog tot 120 km/uur in België en 140 km/uur in Nederland (Vlissingen). Mijn grootvader zei altijd: “Vooraleer de winter begint moet het eerst heel veel regenen.” Gebaseerd op die uitspraak zouden we nu dus winter mogen verwachten? Wat zeggen de winterse signalen? Jullie lezen het in dit artikel!

• Volg onze weerberichten ook via Facebook of Twitter.
• Foto’s en filmpjes kan je ook vinden op Instagram.

Winderig en nat

Afgelopen nacht passeerde een actief koufront met rukwinden tot 120 km/uur. Wegens het lokaal karakter van de rukwinden viel het voor veel mensen mee. Nu beweren dat waarschuwen overbodig was, is zeker niet nodig.

Met de nabijheid van een actieve depressie boven de Noordzee staat er ook vandaag nog zeer veel wind, vooral in Nederland. Na de middag kunnen de rukwinden voor de Nederlandse kust en in het noorden van Nederland oplopen tot 100-120 km/uur. Vooral tijdens actieve buien kunnen die windstoten bereikt worden.

In België zijn de buien veel minder talrijk en blijft het dus droger. De wind doet het bij ons ook wat rustiger aan met rukwinden tot 80-100 km/uur aan zee en in het noorden van het land en 70-90 km/uur elders.

Volgende dagen blijft het nog wisselvallig met vooral morgen nog algemene regenval. Pas tegen het weekend worden het echt droger. De temperaturen pieken morgen na het warmtefront rond 12 lokaal 13°C. Hoge waarden voor begin januari.

Vanaf het weekend wordt het droger en stelselmatig kouder/koeler. De details daarover verschijnen morgen in een uitgebreid bericht, hier kijken we naar de winterse signalen.

Winterse parameters

Sneeuwdek in Eurazië

Zoals steeds beginnen we met een blik op het sneeuw in Eurazië. Ten opzichte van vorige week zien we duidelijk de invloed van het zachte weer in Europa. Het sneeuwdek heeft zich teruggetrokken naar Rusland. In Centraal-Europa zien we nog witte vlekken wat overeenkomt met de sneeuw in de Alpen. Scandinavië is als brongebied voor ons winterweer weinig veranderd.

Vergeleken met vorig jaar is het sneeuwdek veel minder uitgebreid richting Europa. Het zachte weer van de afgelopen dagen en het gebrek aan structureel winterweer is hier de oorzaak van. Enkel Scandinavië heeft een groter sneeuwdek dit jaar. Het valt niet op maar in de Alpen ligt dit jaar véél meer sneeuw ten opzichte van vorig jaar.

In Noord-Amerika zien we een sterk gelijkend sneeuwdek tussen vorig jaar en dit jaar. Het oosten wat minder (veroorzaakt door de hogedrukrug daar) en het westen wat meer (polaire uitstroming).

We kijken ook nog eens naar de ijsomvang van de Noordpool. Eind 2017 was de omvang van het poolijs het kleinst sinds het begin van de metingen voor die periode. We lijken dus af te stevenen op een winter met recordweinig poolijs.

Temperaturen van het zeewater

Zoals verwacht is de negatieve afwijking van de Noordzee afgelopen week bijna volledig goedgemaakt. De temperatuur van de Noordzee is nu normaal voor de tijd van het jaar. De Middellandse Zee blijft iets frisser dan normaal terwijl de Atlantische Oceaan stevig warmer blijft. Wind uit die hoek kan ons dus echt zachte lucht bezorgen (vorige dagen).

De La Niña configuratie is duidelijk zichtbaar met koud water voor de kust van Zuid-Amerika. Aangezien dit de vorming van een hogedrukrug voor de kust van de VS bevordert, kunnen we het huidige winterweer in Noord-Amerika hier deels aan toeschrijven.

In de noordelijke zeegebieden (nabij Groenland) is de temperatuur van het zeewater een pak hoger dan normaal. De beperktheid van het zeeijs is hier de oorzaak van.

Polar Vortex

De Polar Vortex is momenteel zeer krachtig en dat zal nog wel een tijd zo blijven. Ik zie niet meteen signalen die aansturen op een echte verzwakking binnen de betrouwbare termijn. We moeten al gaan kijken richting de derde decade van januari om echte disrupties te zien en dat is nog zeer ver.

De positie van de vortex is mooi rond de Noordpool. Typerend voor een sterke stroming zijn de isobaren die dicht bij elkaar liggen. De koude blijft dus mooi zitten in de stratosfeer en heeft geen kans om uit te stromen naar de troposfeer.

NAO-/AO-index

Volgende dagen stijgt de luchtdruk boven Groenland wat duidelijk te zien is in de AO-index. De drukstijgingen zijn echter van korte duur aangezien ze al snel verbroken worden door depressies die activeren ten westen van de VS en naar Groenland bewegen. Ook dat is te zien in de evolutie van de AO-index. We zien wel een grote onzekerheid in de index vanaf volgende week. Echt negatieve waarden blijven wel uit, een indicatie dat drukstijgingen boven Groenland niet echt uitgesproken zullen zijn.

Komende dagen dus eventjes drukstijgingen boven het noorden.

De NAO-index is momenteel ligt positief en blijft ook positief alvast tot half januari althans volgens GFS. Andere weermodellen komen met weerkaarten die een duidelijke negatieve NAO-index hebben. Voor winterweer bij ons moet de NAO-index eigenlijk negatief zijn, de grafiek hieronder toont dus aan dat GFS deze optie nog niet ondersteund.

Aangezien deze NAO-index evolutie berekend wordt vanuit GFS is het nuttig om eens naar hun weerkaarten te kijken. Op de weerkaart van +240u is te zien dat GFS depressieactiviteit bij IJsland berekend en hogedruk bij Portugal. Dat levert uiteraard een positieve NAO-index op en geen winterweer in de Benelux.

Het Europese weermodel komt met heel andere weerkaarten. Hogedruk die ver genoeg naar het westen ligt en lagedruk boven Zuid-Europa. Dit levert een hogere luchtdruk op voor IJsland dan voor Portugal wat voor een negatieve NAO-index zou zorgen. Afwachten wie gelijk krijgt dus…

Voor winterweer bij ons zou het hogedrukgebied ten noorden van ons nog iets meer naar het westen moeten liggen en de lagedruk nog iets meer naar het oosten van Zuid-Europa. Volgende dagen de NAO-index best goed in de gaten houden!

De straalstroom

Het mag duidelijk zijn dat we momenteel met een actieve straalstroom te maken hebben die recht op Europa is gericht. Resultaat? Depressies met regen en wind vinden zeer gemakkelijk de weg naar ons land.

Over precies een week zien we een heel ander beeld. De straalstroom is meer verbrokkeld, verzwakt, meandert en ligt ten zuiden van de Benelux. Das is alvast een positief! Het winderige en wisselvallige weer gaan we sowieso verliezen.

Zo, dat was het voor vandaag. Morgen is Dexy er met een blog over het potentiële winterweer! Hij zal dan meer in detail gaan in de weerkaarten.

Foto voor uitgelichte afbeelding: Edmund Vermeulen