6 augustus 2017 - 5 min. lezen 1 reacties

In deze moderne geïndustrialiseerde landen hebben we heel wat meetapparatuur om het weer te voorspellen. Ook het internet helpt ons hierbij. Op het net zijn namelijk heel wat weermodellen te vinden. Sommige daarvan zijn gratis en vrij te consulteren. Anderen zijn betalend waardoor je deze informatie niet direct kan raadplegen.

De huidige technieken

Zoals gezegd zijn online weermodellen een belangrijk element om het weer te kunnen voorspellen. Ze tonen de posities van drukgebieden die ons vertellen of we warm of koud weer krijgen, droog of nat weer of iets daartussenin. Een tweede manier is het observeren van wolken. We kunnen stellen dat witte, hoge wolken vaak duiden op goed weer terwijl grijze, laaghangende wolken vaak de voorbode zijn van regen.

Wolken die slecht weer aankondigen

Cumulonimbuswolken die al vroeg op de dag ontstaan en groter worden naarmate de dag vordert kunnen wijzen op slecht weer in de nabije toekomst. Een andere soort zijn de mammatuswolken. Deze wolken zijn vaak te zien voor of na onweders. Ze worden gevormd door dalende lucht. Nog een wolkensoort die minder goed weer aankondigt is de cirrusbewolking. Cirrusbewolking zijn lange, vage slierten hoog in de lucht. Bij het zien van deze wolken kan het weer binnen de 36 uur na observatie volledig omslaan (in de negatieve zin).

Cirrus
Cirrusbewolking kondigt minder goed weer aan.

Tot slot nog één soort die niet echt wijst op slechter weer. Als er zich tijdens de nachtperiode in de winter een gesloten, laaghangend wolkendek vormt, kan dit de afkoeling serieus verminderen. Het wolkendek vormt als het ware een deken rond de Aarde waardoor de warmte van overdag moeilijk kan ontsnappen en gevangen blijft onder het wolkendek.

Kijk naar de hemel: rode lucht of niet?

Vroeger keken ze niet enkel naar de wolken. Ze keken ’s avonds en ’s ochtends ook naar de lucht bij zonsop- of ondergang. Aangezien de mensen vroeger nogal bijgelovig waren (althans meer dan nu) geloofden mensen dan ook in weerspreuken. De spreuk “Avondrood mooi weer aan boord, ochtendrood regen in de sloot” werd toen vaak gebruikt om te kijken of er kans was op neerslag. Sterker nog, de spreuk klopt ook echt! Wanneer je tijdens de avond rode luchten in het westen kan spotten, hangt er een hogedrukgebied in de buurt. Het hogedrukgebied zorgt namelijk voor stofdeeltjes die in beweging worden gebracht en zo de rode kleur veroorzaken.

Als je ‘s morgens opstaat en je ziet rode luchten in het oosten dan is de kans groot dat het niet de hele dag droog blijft. Dit wil namelijk zeggen dat de droge lucht (en zo ook het hogedruksysteem) al gepasseerd is. Achter de droge lucht zit vochtigere lucht, verbonden aan een lagedruksysteem. Geen goed nieuws dus.

Rode luchten bij zonsopgang
De rode luchten bij zonsopgang voorspellen weinig goeds. Lagedrukimpulsen bevinden zich niet ver weg.

Weersvoorspellingen op basis van heiligen

Mensen waren vroeger niet enkel bijgelovig, maar ook gelovig. Ze keerden zich vaker naar de heiligen om antwoorden te zoeken op vragen. Om het weer te voorspellen keken ze naar de verjaardag van heiligen. De bekendste heiligen die gebruikt worden in de meteorologie zijn de ijsheiligen. Dit is de periode van 11 tot 15 mei die beschouwd wordt als de overgang van kans op nachtvorst naar meer zomers weer zonder nachtvorst. Een ander voorbeeld van hoe men het weer probeerde te voorspellen aan de hand van heiligen zijn de hondsdagen, dat is een periode in juli. Als het regende op de hondsdagen kon je wel zeker zijn dat heel de zomer een flop ging worden. Gelukkig weten we nu dat dat niet per sé waar hoeft te zijn.

Wat vertelden de planten en de bomen ons?

We hebben enkele weetjes opgezocht over hoe mensen vroeger probeerden te voorspellen of ze voor een goed of slecht seizoen stonden. Of het ook echt altijd van toepassing is, laten we in het midden.

Men ging ervan uit dat wanneer planten en bomen vroeg in bloei stonden dat er hen een goede zomer te wachten stond. Een goed voorbeeld is het kruid kamille. Het is een kruid dat heerlijk ruikt en dat viel dan ook op in de straten vroeger. Als men vroeger kamille rook in mei, ging men uit van een goede zomer. Als de bladeren in de herfst geel en krom werden, dan voorspelde men een koude winter.

Rook

Nog een manier was het kijken naar rook. Steeg de rook recht naar boven, dan was er rustig weer in het verschiet. Als de rook naar de grond daalde, ging men ervan uit dat er een weersomslag op komst was met regen en eventueel wind.

Eerdere waarnemingen

Men keek ook vaak naar eerdere waarnemingen. Was de maand maart niet goed, dan dachten ze dat de rest van het jaar ook niet goed zou verlopen met vrij veel regen.

Conclusie

We kunnen dus stellen dat men vroeger al heel wat trucjes toepaste om het weer te begrijpen en te voorspellen. Men dacht dus ook zonder meetinstrumenten en weermodellen te kunnen aangeven of de komende periode goed of slecht zou verlopen. Soms klopte het, maar dat kan dan ook weer eerder toevallig geweest zijn. Pas wanneer de weermodellen werden uitgevonden werd het weer voorspellen niet alleen makkelijker, maar ook nauwkeuriger.Wij zijn alvast benieuwd naar wat we over 50 jaar zullen kunnen…

Gastblog

Door Gastblog

Expert in weer en klimaat of een ander boeiende niche in de wetenschap? Geregeld worden wetenschappers aan het woord gelaten via een gastblog.


Verder lezen

Alles bekijken

Weersverwachting Ronde van Vlaanderen 2024

16 uren geleden - 6 min. lezen
13

Natte lente na een El Niño-winter

4 dagen geleden - 7 min. lezen