Warm weer met onweerspotentie in het vooruitzicht

Wat is het koud momenteel. Je zou bijna niet geloven dat het al eind april is, maar het weer doet daar totaal niet aan denken. Toch is het einde van de koude periode in zicht. De komende dagen gaat het kwik al stapsgewijs omhoog en vanaf midden volgende week zijn er serieuze signalen dat we met warm weer te maken krijgen. Temperaturen tot boven de 20 graden lijken dan haalbaar. Daarnaast zien we de onweerskansen flink toenemen. De ontwikkeling heeft wat weg van een Spanish Plume.

Terugblik op extreme kou

De laatste decade (10 dagen) van april zal in Ukkel uitkomen rond 6,8°C waarmee deze als zeer koud de klimaatboeken in gaat. Normaal bedraagt de gemiddelde temperatuur over de laatste tien dagen van april 11,7°C (geldig voor periode 1981-2010). De ongekende koude kon tot stand komen door een maritiem-arctische aanvoer rechtstreeks uit het Noordpoolgebied, die aangewakkerd werd door de combinatie van een krachtig hogedrukgebied boven de Atlantische Oceaan en een depressie boven Scandinavië.

Doordat temperaturen in de bovenlucht zeer laag waren, raakte de atmosfeer onstabiel en kwamen er buien tot ontwikkeling. In de hogere delen van de Ardennen vielen de buien in de vorm van (droge) sneeuw. Ook in Nederland viel in de nacht van maandag naar dinsdag lokaal sneeuw die enige uren bleef liggen. Op andere plaatsen in de Benelux viel de neerslag vooral als hagel en smeltende sneeuw.

Temperatuur met stapjes omhoog

Tot en met zaterdag houdt de wisselvalligheid aan met dagelijks buien. Daarbij ligt het zwaartepunt in de middag, wanneer de instraling van de zon voor toenemende onstabiliteit zorgt. ‘s Nachts verliezen de buien hun voeding en doven ze uit. Vanaf zondag gaat de zon vaker schijnen en neemt de neerslagkans sterk af. Het kwik gaat heel geleidelijk bergopwaarts.

Vrijdag en zaterdag is het met 11°C al iets warmer dan de afgelopen tijd, zondag wordt het 13 of 14°C en maandag en dinsdag al 15 of 16°C. De nachten verlopen nog wel koud: tijdens heldere momenten zakt het kwik op 10 centimeter hoogte (klomphoogte) tot beneden het vriespunt. Vorstgevoelige planten kunnen derhalve beter nog even binnen blijven staan.

Warm weer in de verwachting

Waar de eerste dagen van mei al aangename temperaturen opleveren, wordt het in de tweede helft van volgende week nog warmer. Tussen een depressie boven de Atlantische Oceaan en een opbouwend hogedrukgebied boven Centraal-Europa draait de stroming van het noordwesten naar zuiden tot zuidwesten. Boven de Sahara en de Spaanse hoogvlakte is het al behoorlijk warm weer momenteel.

Deze luchtsoort koerst naar het noordoosten waardoor grote delen van Europa vollopen met deze warme lucht. Vandaar dat het kwik in de Benelux verder omhoog gaat. Vanaf woensdag komen de maximumtemperaturen (in ieder geval voor enkele dagen) ruim boven de 20°C uit. Afgaande op de ochtendrun van het GFS wordt hier en daar zelfs de 25°C gehaald, maar dan moeten alle omstandigheden meezitten.

Extreem weer

Samen met de opstoot van warme lucht wordt het ook weer wisselvalliger. De kans op zomers aandoende buien neemt op donderdagavond toe. Dat zien we ook terug in de extreem weer parameters. Tot en met woensdag is de CAPE nihil, maar donderdag zien we een abrupte uitstulping in het ensemble van GFS. Dit duidt op toenemende onstabiliteit. Ook de Significant Tornado Parameter zien we bij GFS behoorlijk toenemen, dit eveneens op donderdag.

• Hou onze live onweerradar in de gaten

Het ziet er dus naar uit dat eventuele zomerse warmte afgestraft wordt met zware onweersbuien. Mocht het daadwerkelijk zulk warm weer worden als in de ochtendrun van GFS, dan is de kans groot dat de buien behalve onweer ook samengaan met hagel, windstoten en misschien zelfs hozen.

Onzekerheden

Toch houden we een grote slag om de arm wat betreft de warmte en bijbehorende onweerskansen volgende week. Veel weermodellen, waaronder de hoofdrun van het Europese weermodel ECMWF, laten de maximumtemperaturen een stuk lager uitvallen dan de 25°C die door GFS ingetekend wordt. Bij het ECMWF blijft het bij ‘slechts’ 22°C. Nog steeds warm weer, maar toch kunnen deze 3 graden net het verschil betekenen tussen het wel of juist niet ontstaan van een bui.

Daarnaast is het nog niet duidelijk of het hoogtepunt van de warmte op donderdag of pas later in de week valt. Ook hier treden grote verschillen op tussen GFS en ECMWF op. Bij GFS gaan de meeste modelberekeningen voor een warmtepiek op donderdag, bij ECMWF wordt de warmste dag in het weekend bereikt.

Wat wel zeker lijkt, is dat we de huidige koele periode met mei op de kalender afsluiten. Het noordelijke stromingspatroon verdwijnt en daarmee komt ook een einde aan de aanvoer van arctische lucht. We kunnen ons opmaken voor warm weer met temperaturen boven de 20°C. Tegelijkertijd wordt de setting tegen het einde van volgende week ook voor onweersliefhebbers zeer interessant. Het is nog even afwachten hoe een en ander uit zal pakken, maar de mogelijkheden tot extreem weer zijn zeker aanwezig.