Waarom zien we in de winter en ’s ochtends vaker luchtballonnen?
0
Luchtballonnen associëren we meestal met mooi zomers weer. Op een mooie warme zomeravond kan je soms meerdere luchtballonnen tegelijk spotten aan de hemel. En dat heeft zo z’n reden, want de weersomstandigheden zijn cruciaal om veilig en gecontroleerd met een ballon te kunnen varen. Toch zien we ballonnen niet enkel ’s avonds maar bijvoorbeeld ook ’s vaker ochtends. Overdag zal je zelden een ballon spotten, tenzij in de winterperiode. En dat gebeurt de laatste jaren steeds vaker. Maar hoe komt dat? Waarom zien we luchtballonnen normaal enkel ’s ochtends en ’s avonds? En hoe komt het dat ze in de winter wel overdag kunnen vliegen en dit steeds vaker voorkomt?
- Weerliefhebber? Volg ons via X en Facebook
- Volg de interessante weerberichten op Youtube
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.
Waarom zien we vooral in de lente en zomer luchtballonnen?
Stabiele weersomstandigheden
Om veilig en gecontroleerd te kunnen vliegen hebben luchtballonnen stabiele weersomstandigheden nodig. Dat wil zeggen: rustig weer met weinig wind, geen neerslag of onweer in de buurt en een goede zichtbaarheid (geen mist met zicht <1.5 km). Neerslag maakt de ballonstof nat en zwaar en bovendien zal dit ook de zichtbaarheid vaak beperken. Buien en onweer kunnen soms stevige windstoten teweegbrengen en die zijn absoluut uit den boze. Een ballon drijft immers mee op het ritme van de wind en wanneer de windsnelheid te hoog ligt wordt de ballon moeilijker bestuurbaar, zeker bij de landing. Maximaal is gemiddeld 10 knopen (18 kilometer per uur) toegestaan om veilig te kunnen ballonvaren.
Zulke stabiele weersomstandigheden komen het vaakst voor in situaties met hogedrukgebieden. Het actieve ballonseizoen loopt daardoor doorgaans vanaf april tot en met oktober, omdat in deze periode van het jaar het weer statistisch gezien vaker gedomineerd wordt door hogedrukgebieden en stabielere weersomstandigheden. Bovendien zijn de dagen dan ook het langst, en praktisch gezien is dat het makkelijkst om ballonvluchten te organiseren.
Tijdens de herfst- en wintermaanden is het vaker nat met winderig en onbestendig weer. Bovendien liggen dan ook de velden er natter bij door hogere grondwaterstanden en langere periodes van regen. Dat maakt het voor ballonvaarders moeilijker om een droog landingsveld te vinden. Vriesdagen in de winter zijn dan weer ideaal omdat de bodem er dan vaak steenhard bijligt. Ook een besneeuwd landschap kan prachtig zijn om over te varen in de winterperiode. Daarom trekken heel wat ballonteams tijdens de wintermaanden naar de Alpen om daar te genieten van heerlijke uitzichten boven de besneeuwde berglandschappen.
Waarom vliegen luchtballonnen vooral ’s ochtends of ’s avonds?
Wie regelmatig naar de hemel kijkt zal al wel opgemerkt hebben dat luchtballonnen tijdens het ballonseizoen in de vroege ochtend of bij valavond verschijnen. Dat is geen toeval en heeft zo z’n redenen. Ballonvaarten gaan meestal door rond en tot één à twee uur na zonsopgang of één tot twee uur voor zonsondergang en dat heeft alles te maken met thermiek. ’s Ochtends staat de zon nog te laag voor thermiek en is het doorgaans rustig met een kalme wind door een vlakke grenslaag.
Overdag is er meer menging van de luchtlagen door opwarming van de zon en thermiek, waardoor de wind toeneemt en turbulenter wordt. De atmosferische grenslaag wordt dan dikker. Dan kan er niet gevaren worden. ’s Avonds daalt de zon steeds lager en daardoor dooft de thermiek stilaan uit en gaat ook de wind meestal liggen. Turbulente windstoten nemen daardoor af in de steeds zakkende grenslaag en het weer stabiliseert (in afwezigheid van storingen of andere parameters die de windsnelheid beïnvloeden).
In de winter staat de zon zodanig laag dat thermische effecten zeer gering zijn. Dan hebben we geen last van thermiekbellen. Daardoor kan er in principe in de winter de hele dag door gevaren worden met de luchtballon bij verder gunstige weersomstandigheden. Zulke winterse ballonvaarten worden nu steeds populairder. Meer nog, we merken zelfs dat het vliegseizoen onvoorspelbaarder wordt en zelfs wat aan het verschuiven is.
Hoe komt het dat het ballonseizoen verschuift en ochtendvluchten of wintervluchten populairder worden?
Hoewel statistisch gezien het weer stabieler zou moeten zijn in de lente en in de zomer, merken we de jongste jaren dat dit niet altijd het geval is. Er is immers een groot verschil tussen weer en klimaat en op vlak van het weer is het ene jaar het andere niet. Zo is er continu een afwisseling tussen goede en minder goede ballonseizoenen waarin er respectievelijk meer of minder gevlogen kan worden. Maar de laatste jaren tekent zich een duidelijke trend af. Het weer wordt steeds grilliger en wispelturiger en dat heeft ook een effect op het aantal vlieguren en de momenten waarop effectief gevlogen kan worden.
Effecten van klimaatverandering op ballonvaren
Steeds vaker ochtendvluchten door extreem weer
Steeds vaker wordt er in de zomerperiode gekozen voor ochtendvluchten. Tijdens warme en onstabieler zomerse periodes breekt de onstabiliteit meestal pas uit in de loop van de namiddag en vaak ook tijdens de avondperiode waardoor avondvluchten vaker niet kunnen doorgaan. De jongste jaren kregen we weer vaker te maken met zulke onstabiele en onweerachtige episodes door de klimaatopwarming. De warme lucht wordt warmer en vochtiger met vaker extreme regenbuien. In de ochtend is het weer doorgaans stabieler en hebben we minder last van onstabiliteit en onweders (tenzij van uitdovende Franse onweerscomplexen die ’s nachts overleven of andere storingen met neerslag die tijdens de ochtend soms passeren). Daardoor kiest men steeds vaker voor ochtendvluchten.
We krijgen niet alleen vaker extreme regenval, maar ook extremere temperaturen. Tijdens hittepieken of hittegolven zagen we het kwik de afgelopen jaren vaker boven 30 of zelfs 35°C klimmen met warmte die ook in de avond nog lang blijft nazinderen. Door een toenemende luchtvochtigheid is dat vaak een zwoele warmte. Dat is niet aangenaam om te ballonvaren. Daardoor worden ook steeds vaker vluchten afgelast voor de hitte. Onder de warme vlam van de branders kan het immers nog warmer aanvoelen en dit komt de kwaliteit van de vlucht niet ten goede. In zo’n geval wordt op warme dagen ook steeds vaker naar een ochtendvlucht uitgeweken als alternatief.
Verschuiving van ballonseizoen door persistenter weer
Tot slot zorgt de klimaatopwarming ook voor langere periodes met eenzelfde weertype. Het weer zit vaker geblokkeerd. Dat betekent dat in slechte periodes met een dominantie van lagedrukgebieden of onstabiel weer er lange tijd niet of nauwelijks gevaren kan worden. Ook langere winderige periodes komen voor, zelfs bij stabiele weersomstandigheden. Dat kom bijvoorbeeld vaak voor bij oostelijke stromingen aan de westelijke rand van een hogedrukgebied. Wanneer er daardoor lange tijd niet gevaren ken worden, moeten deze vlieguren dan vaak tijdens stabielere periodes gecompenseerd worden. De wachtlijsten met passagiers lopen bij commerciële ballonbedrijven immers snel op!
Stabielere periodes vallen de jongste jaren dikwijls laat op het jaar tijdens een stabielere nazomerperiode in de herfst. Na een geheel slecht vliegseizoen, wordt ook vliegen in het de winter populairder bij gunstige omstandigheden. Dat er in de winter heel de dag door gevaren kan worden, betekent ook dat er meerdere of langere vluchten op een dag mogelijk zijn. Dat heeft ook z’n voordelen!
Varen in de winter heeft voor piloten ook voordelen. Piloten moeten namelijk hun vlieglicentie ‘current’ houden en voldoen aan recentheidseisen. Deze staan in de wetgeving vastgelegd en bepalen dat er een maximale periode bestaat tussen twee ballonvluchten aan het eind van het vorige seizoen en de eerste vlucht in het nieuwe seizoen. Door ook in de winter te vliegen voldoen piloten hier makkelijker aan en moet men zich hier geen zorgen over maken. Het varen in de winter heeft nog bijkomende voordelen. Vluchten kunnen langer duren, je kan heel de dag door vliegen en bovendien zorgt de brander ook af en toe voor wat verwarming in de mand. Net het tegengestelde effect dan op een hete zomerdag!