Temperatuurrecord in Turkije: Eerste keer ooit 50°C gemeten
0
Op 25 juli 2025 is in de stad Şilopi in het zuidoosten van Turkije voor de eerste keer ooit een temperatuur van 50 °C gemeten. Met 50.5°C is dat het hoogste ooit officieel is gemeten in het land. Daarmee werd niet alleen het nationale hitterecord verbroken, maar werd ook bevestigd wat klimatologen al langer vrezen: extremen worden steeds extremer. De oorzaak van de hitte ligt in een combinatie van meteorologische factoren en een vastgeroeste luchtdruksetting boven het Midden-Oosten en Zuidoost-Europa.
- Weerliefhebber? Volg ons via X en Facebook
- Volg de interessante weerberichten op Youtube
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.
Hoe kon het zo warm worden?
De extreme hitte in Turkije en geheel Zuidoost-Europa was hoofdzakelijk het gevolg van de aanwezigheid van een krachtig hogedrukgebied boven het Zuidoosten van Europa. Aan de westflank van dit systeem werd, onder invloed van een zuidelijke stroming, zeer warme en droge lucht (warm air advection) vanuit Noord-Afrika naar het noorden getransporteerd. Deze luchtmassa toonde op het 850 hPa-niveau (ongeveer 1.500 meter hoogte) temperaturen van 30 tot 32 °C. Daarnaast bevorderde de nabijheid van het hogedrukgebied de vorming van subsidentie, waarbij de lucht langzaam daalt en verder opwarmt (fietspompeffect). Dit proces ging gepaard met weinig bewolking waardoor de instraling van zonlicht ongestoord plaatsvinden, wat de opwarming van het aardoppervlak aanzienlijk versterkte en zo bijdroeg aan de recordhoge temperaturen die werden gemeten. Onder omstandigheden met voldoende zonnestraling kunnen 30-32°C op 850 hPa aan het aardoppervlak resulteren in maxima boven de 50 °C.
Het werd niet alleen in Turkije zeer warm. In geheel Zuidoost-Europa werden zeer hoge temperaturen bereikt.
Op 25 juli leidde de intense instraling en droge bodemcondities voor een zeer sterke opwarming van het aardoppervlak. Hierdoor ontstond boven Oost-Turkije een thermisch lagedrukgebied, een lokaal lagedrukgebied dat zich vormt als gevolg van hete lucht die opstijgt. Dit thermisch laag versterkte de zuidelijke stroming, waardoor de aanvoer van hete lucht uit de subtropen in stand werd gehouden en zelfs nog kon toenemen. Tot slot was er door de lange duur van de hittegolf was ook nauwelijks vocht in de bodem aanwezig, waardoor de verdampingskoeling (natuurlijke ‘airco’) uitbleef. Alles werkte samen richting één uitkomst: de hoogste temperatuur die ooit in Turkije is gemeten.
Bosbranden teisteren Zuidoost Europa
Door de langdurige Europese hittegolf, in combinatie met droogte, lage luchtvochtigheid en lokaal felle wind, zijn in meerdere landen zware bosbranden uitgebroken.
In Turkije werd de noodtoestand uitgeroepen in de provincies Izmir en Bilecik. President Erdoğan sprak van “een werkelijk grote ramp”. Rond Antalya zijn woningen ontruimd en dikke rookwolken hingen boven de stad. In totaal kwamen al 13 mensen om, onder wie vrijwilligers en bosarbeiders in Eskisehir. In Griekenland is vooral de brand bij Kryoneri, ten noorden van Athene, zorgwekkend. Twee dorpen werden daar al geëvacueerd en de rook bereikt het stadscentrum van Athene. Door aanhoudende hitte, wind en droogte blijft het risico op nieuwe branden extreem hoog.
Klimaatverandering maakt extremen extremer
De vorige hitterecords in Turkije werden in juli 2021 gehaald met 49,1 °C, eveneens in Şırnak, en 49,5 °C werd later in augustus 2023 gemeten in Sarıcakaya. Dat er nu 50°C bereikt is, is niet zomaar een toevalligheid. Klimaatwetenschappers wijzen erop dat de kans op extremen sterk is toegenomen door klimaatverandering. Hogedruksystemen worden standvastiger, hittegolven intensiever, en maximumtemperaturen schuiven verder omhoog.
