Orkaan Melissa debat: categorie 6 orkaan?

Orkaan Melissa, die nu landfall heeft gemaakt op Cuba, wakkert het debat aan over de vraag of de bestaande schaal voor orkaankracht de zware lading nog dekt. Melissa bereikte op de nacht van 28 op 29 oktober windsnelheden tot 290 kilometer per uur en windstoten boven de 340 km/u. Daarmee zal dit beest de geschiedenis ingaan als een van de krachtigste stormen ooit in de Atlantische Oceaan. Voor Jamaica, waar gisteren massale ravage is aangericht, was dit wel degelijk de zwaarste storm ooit. Is het idee van een categorie 6 terecht of niet?

• Weerliefhebber? Volg ons via X en Facebook
• Volg de interessante weerberichten op Youtube

Orkaan Melissa: extreme “rapid intensification”

Melissa groeide, zoals de laatste jaren vaker voorkomt, razendsnel uit van een tropische storm tot een categorie 5-orkaan in minder dan een dag. Dat proces staat gekend als rapid intensification. Volgens wetenschappers heeft de opwarming van de oceanen een directe invloed op deze sneller dan normale intensivering. Het is al lang geen hypothese meer dat warmere oceanen steeds vaker “superorkanen” voeden.

• Ook Ragasa in de Filipijnen was een extreem krachtige storm: een supertyfoon.

Nu is de windsnelheid niet te verwarren met de snelheid waarbij het hele systeem zich verplaatst. Dat kan vrij traag zijn, soms bijna wandelsnelheid. Maar dat maakt de ravage alleen maar groter want het stormweer blijft langer ter plaatse. Ook orkaan Melissa was heel traag aan het verschuiven in de omgeving van Jamaica.

Vandaag: Landfall op Cuba als categorie 3

Melissa groeide snel uit tot een categorie 5. In die gedaante maakte ze landfall op Jamaica, met enorme schade en wateroverlast tot gevolg. Door interactie met gebergten is Melissa nu een categorie 3, en heeft enkele uren geleden landfall gemaakt op Cuba.

• Meer over orkaan Gabrielle een maand geleden.

Meteorologen waarschuwen dat Melissa op Cuba stormgolven tot 3,6 meter hoog en extreme neerslagsommen zal teweegbrengen in het oosten van het eiland. De Amerikaanse weerdienst noemde de aanhoudende regen “levensbedreigend” (vooral gezien de armoede en ontoereikende bebouwing in het land), met een groot risico op aardverschuivingen. De orkaan zal in de loop van vandaag Cuba doorkruisen en daarna koers zetten richting de Bahama’s. Ook Bermuda werd alvast onder orkaanwaarschuwing geplaatst.

Orkaan Melissa: categorie 5 of 6?

Met een minimale luchtdruk van 896 millibar was Melissa mogelijk de zesde sterkste orkaan ooit gemeten in het Atlantisch gebied. De vraag dringt zich op of categorie 5 nog voldoende is om zulke stormen te beschrijven. De sterktes van orkanen worden beschreven door de Saffir-Simpson-schaal.

De huidige Saffir-Simpson hurricane schaal, ontwikkeld in 1971 door ingenieur Herbert Saffir en meteoroloog Robert Simpson, deelt orkanen in vijf categorieën in op basis van hun aanhoudende windsnelheid en druk, en van de te verwachten schade door wind en stormvloed. Vanaf categorie 3 wordt er gesproken van een majeure orkaan of major hurricane.

Categorie 6? Ja of nee.

Omdat de schaal stopt bij 250 km/u en hoger, rijst regelmatig de vraag of een extra categorie nodig is. Sommige wetenschappers pleiten daar al jaren voor. In 2006 stelde een aantal onderzoekers voor om een categorie 6 te reserveren voor stormen met windsnelheden boven 282 à 290 km/u.

Na de orkaan Irma (2017, met pieken tot 298 km/u) laaide de discussie opnieuw op. Ook bij orkaan Dorian (2019) vonden sommige meteorologen dat de term “categorie 5” de omvang van de ramp niet dekte.

Sommigen pleitten ervoor dat Dorian een 6 had moeten zijn, en dat er zelfs ruimte moet zijn voor een 7 voor orkanen die windsnelheden bereiken van meer dan 338 km/u, zoals Patricia (2015) in de Stille Oceaan, die aanhoudende windsnelheden produceerden van 346 km/u.

Vertekende perceptie?

Maar er is ook terughoudendheid. Volgens het National Hurricane Center is categorie 5 al gedefinieerd als “catastrofaal” en heeft een verdere opdeling geen draagvlak. Bovendien vrezen communicatiespecialisten dat hogere categorieën de perceptie alleen maar zullen vertekenen: als er een categorie 6 bestaat, zouden mensen stormen van categorie 1 of 2 ten onrechte kunnen onderschatten.

De grondlegger zelf, Robert Simpson, verklaarde in 1991 dat er geen reden is om verder te gaan dan categorie 5. “Wat er gebeurt bij windsnelheden boven 250 km/u is in wezen hetzelfde: alles wordt verwoest,” zei hij. Misschien heeft hij wel een punt.

Orkaan Melissa en andere krachtige orkanen

Hoewel Melissa uitzonderlijk krachtig is, heeft ze gezelschap van andere legendarische orkanen. Orkaan Allen (1980) haalde 306 km/u, terwijl de “Labor Day orkaan” van 1935, Gilbert (1988), Wilma (2005) en Dorian (2019) allemaal piekten rond 298 km/u. Op basis van luchtdruk blijft Wilma (882 millibar) de krachtigste Atlantische orkaan ooit gemeten.

Toch geen categorie 6 maar wel breder debat over de gevolgen van klimaatverandering

De discussie over een mogelijke “categorie 6” draait dus niet enkel om terminologie, maar ook om een veranderend klimaat dat zwaardere orkanen mogelijks meer frequent maakt. Terminologie is echter wel belangrijk om extreem weer zo goed mogelijk te communiceren naar het publiek en naar risicogebieden.

Bron.