Onweersbuien trekken tijdens Pinksterweekend over Benelux
10 april 2016 -
8 min. lezen
0 reacties
In ons gematigd klimaat is het soms een lange zit voor stormchasers voor het eerste heftige onweer losbarst. Maar als alle puzzelstukjes eenmaal op de goede plek vallen, kan het soms goed raak zijn. Een weekend dat bij veel stomchasers nog lang bij blijft, is het Pinksterweekend van 2014. Meerdere supercells trokken over de Benelux. Dit artikel werd geschreven door liefhebber van extreem weer en stormchaser in de Benelux, Paul Begijn.
- Flashback naar onweer eind augustus 2015 – verslag
- Volg NoodweerBenelux via dit Instagram!
Festival Pinkpop ontsnapt aan ramp
De eerste supercell trok zaterdagavond 7 juni Nederland in bij Zeeuws-Vlaanderen. Omdat de kansen op noodweer voor het Pinkerweekend al daags van tevoren in de verwachting zaten, kon ik me op tijd vrij maken voor een stormchase. Begin van de avond zocht ik de omgeving West-Zeeuws-Vlaanderen op, om daar de eerste bui op te wachten. De radar toonde een felle rode pit over westelijk België.
Afgaande op de bewegende beelden zou de bui rond Aardenburg uitkomen. Over het algemeen is de koers van een bui vrij precies te voorspellen, tenzij het om een supercell gaat. Toen ik in de polder bij Aardenburg stond, begon het in de verte al volop te donderen. Maar het duurde niet lang voor het geluid verstomde en de donkere lucht naar het oosten begon af te buigen. De bui begon duidelijk aan een andere koers.
Een blik op de radar bevestigde mijn vermoeden: een supercell. Ik zat nu dus veel te westelijk. Snel spoedde ik mij richting Philippine in Midden-Zeeuws-Vlaanderen. Daar had ik prachtig uitzicht op de typische sokkelvorm van de supercell. Helaas was de supercell toen al ver uitgeraasd. Naast enkele schademeldingen van hagel uit de omgeving van Biervliet, ging de activiteit er over de grens snel uit. Ondertussen waren nog wel enkele zware onweersbuien in België actief, waardoor de voetbalinterland van België in Brussel tijdelijk stilgelegd moest worden door enorme hagelbollen en bliksemgevaar.
Nachtelijke onweersbuien
Na middernacht kwam het in Zeeland opnieuw tot onweer. Het bleek de aanzet tot een warm maar onstabiel Pinksterweekend. Pinksterzondag werd een prachtige stranddag met veel zon en hoge temperaturen. Onweersbuien ontstonden aan het einde van de middag boven Midden-Frankrijk, maar wisten Vlaanderen, Zeeland en Noord-Brabant pas in de nacht te bereiken. Ook hier zaten enkele buien bij van het type supercell. Grootschalige schade werd niet gemeld, wel leverde het nachtelijk onweer schitterende foto’s op.
- Welke soorten ontladingen zijn er mogelijk bij onweer?
- Hoe fotografeer ik bliksem met mijn fototoestel?
Agressief onweer
De nachtelijke onweersbuien maakten in de vroege ochtend plaats voor opklaringen, maar niet geheel volgens verwachting ontstond er op Tweede Pinksteren in de ochtend al een felle onweersbui. Deze felle buienlijn trok over Noord-Brabant en ging gepaard met plaatselijk zwaar onweer en windstoten. De onweershaard was opvallend agressief en produceerde veel cg’s met directe inslagen. De geplande chase voor later die dag werd dus vervroegd. Vanuit mijn woonplaats, Tilburg, reed ik richting de polder bij Moergestel. Daar had ik prachtig zicht op de naderende buienlijn, die werd begrensd met fraaie whales mouth.
De grens over richting België
Achter het felle onweer klaarde het flink op, maar op middelbare hoogte trok wat onstabiele bewolking over, zogenaamde onweersverklikkers. De atmosfeer zat namelijk nog vol energie, de potentie op een klapper voor het einde van de dag was er nog steeds. Opnieuw waren de beste papieren voor het zuiden en zuidoosten van Nederland en de reliëfrijke Ardennen. Alle ingrediënten voor een pittig noodweer waren aanwezig en dus sprak ik af met mijn chasemaat Michel uit De Bilt. Plaats van samenkomst was Waalwijk, van waaruit we verder in zuidoostelijke richting reden.
Zwaar onweerscomplex vanuit het zuidoosten
Halverwege de middag ontstond een groot neerslaggebied in Noordoost Frankrijk dat via de Ardennen noordwaarts trok. De activiteit op het complex zat vrij oostelijk. Een ongunstige uitgangspositie voor Nederland. Nederland zou in dit geval te maken krijgen met een verbrokkeld neerslaggebied zonder al te veel activiteit, alleen Limburg had nog goede papieren. Op dat moment hadden wij positie genomen in het uiterste puntje van Zuidoost Brabant in de buurt van Boxmeer en Venray. Heerlijk in de zon volgden we de radarbeelden op de voet.
- Welke buien veroorzaken precies onweer? De cumulonimbus!
Gevaar voor Pinkpop
Opvallend was dat de activiteit aan de oostkant van het buiengebied steeds groter werd en er een felle rode lijn zichtbaar werd op de radar. Dat duidde op een zware buienlijn met plaatslijk zeer zware windstoten, bliksem, regen en mogelijk grote hagel. Omdat op dat moment het festival Pinkpop in Landgraaf (op de grens bij Duitsland) in volle gang was, kondigde het KNMI een weeralarm af voor de provincie Limburg. Ontruimen had toen geen zin meer, immers was het onmogelijk om binnen mum van tijd zo’n grote mensenmassa te evacueren. Het noodweer naderde immers snel.
Stormjacht richting Duitsland
Om de heftigste elementen van het noodweer mee te pakken besloten mijn chasemaat en ik een stuk Duitsland in te rijden naar de omgeving van Aachen. Daarbij passeerden we ook Landgraaf. Het was moeilijk om een goede zichtplek te vinden in de bosrijke omgeving van Aachen. Maar de tijd begon te dringen, dus we konden niet al te kritisch zijn op onze locatie. Aan de rand van een dorp bij een weiland vonden we uiteindelijk een locatie met vrij zicht op het zuiden.
Aan de hemel verschenen al vrij snel dikke watten, zo genaamde mammatus wolken, vaak een teken van zwaar weer. Het ging allemaal razendsnel. Terwijl we nog onder de indruk waren van de prachtige mammatus wolken, werd het in de verte pikzwart. Terwijl wij met onze camera’s stonden opgesteld bij een weiland trokken lokale mensen er nog op uit om te gaan fietsen, de hond uit te laten of een stukje te touren met de auto. De waarschuwing voor zwaar noodweer (code rood voor Nordrhein Westfalen) was ze duidelijk ontgaan en ook de gitzwarte lucht deed ze niet doen besluiten om terug te keren.
- West-Europa behoort tot het tornado alley van Europa!
Imposante shelfcloud
In de verte werden ondertussen de contouren zichtbaar van een shelfcloud, een soort plankwolk die opgebouwd is uit meerdere lagen en soms zeer zware windstoten met zich meebrengt. Onder de shelfcloud was een continue lichtshow te zien. Het werd menens, dat was wel duidelijk. Een prachtig gevormde shelfcloud, Amerikaans aandoend, stormde op ons af. Het ging snel, bijna te snel om er lang van te kunnen genieten.
Na een aantal beelden te hebben geschoten moesten we ons snel richting de auto begeven om ons in veiligheid te brengen. Eenmaal in de auto zette ik mijn auto op een plek aan de rand van een weiland met de rug naar het noodweer toe, weg van de bomen. Buiten was het aardedonkere met continue geflits. De auto ging hevig tekeer. Het duurde ongeveer een kwartier. Daarna werd de duisternis langzaam minder, maar waren er nog wel regelmatig felle cg’s te zien.
Geluksengel boven Pinkpop
Toen het wat rustiger werd zijn we gaan rijden en kwamen we verschillende omgewaaide bomen tegen die de weg blokkeerden. Later hoorden we over de slachtoffers die tijdens deze hevige bui waren omgekomen, 6 mensen lieten het leven, veelal getroffen door omgewaaide bomen. Het festival Pinkpop dat zo’n 25 kilometer verderop aan de gang was, ontsnapte aan een ramp. Het zwaarste gedeelte van de bui, de bow echo met zeer zware windstoten, miste het festivalterrein op een haar na.