Wat is een shelfcloud?

Tijdens onweersbuien kunnen imposante wolkenformaties ontstaan. Sommige van deze wolken lijken op scènes uit een rampenfilm en luiden precies het einde der tijden in. Een wel heel bijzondere wolk is de ‘shelfcloud’ of de ‘plankenwolk’. Niet iedere onweersbui kan dergelijke wolkenformatie veroorzaken, dus als u ééntje hebt gezien mag u zich bij de gelukkigen prijzen. In dit artikel meer informatie over hoe een shelfcloud tot stand kan komen en wanneer de beste momenten zijn om er één te spotten.

• Liefhebber van extreem weer? Volg NoodweerBenelux op sociale media
• Een shelfcloud gezien? Plaats je melding in de weerapp Weerflash

Wat is een shelfcloud?

De shelfcloud maakt eigenlijk deel uit van een veel groter geheel, namelijk de cumulonimbus ofwel de onweerswolk. We vinden deze wolk tussen de scheiding van de updraft (stijgstroom) van de wolk en de downdraft (daalstroom). De wolk hangt vaak schuin of verticaal naar beneden vanuit de wolkbasis en krijgt daarom de naam ‘shelf’cloud (= ‘plank’wolk).

• Gids met extreem weer parameters (onweer/sneeuw)
• Soorten ontladingen bij onweders
• Verschillende soorten luchtlagen
• Wat zijn lichtende nachtwolken?

Ontstaan van bizarre wolkenformatie

Deze wolk ontstaat bij convectieve regenwolken, wolken met een verticale opbouw. Om het ontstaan beter te begrijpen, is het belangrijk om te weten wat het principe is van een convectieve regenwolk. Deze wolk bestaat namelijk uit een stijgstroom waar warme lucht stijgt in de wolk en op grotere hoogte condenseert.

• Herken ook andere wolkenformaties die het weer grondig door elkaar kunnen schudden. Met dit boek komt u er zeker

Dit is de opbouwende kracht van de wolk. Na een tijdje gaat deze lucht afkoelen en beginnen dalen. Dat noemen we de daalstroom. Afhankelijk van de grootte van deze krachten kan je een simpele bui krijgen of een krachtige cumulonimbus.

Maar waar ontstaat die shelfcloud nu? Nu u het basisprincipe van de convectieve regenwolk kent, is dit gemakkelijk te begrijpen. De shelfcloud ontstaat op de grens tussen de stijgstroom en de daalstroom. De koude lucht uit de daalstroom duwt de warme vochtige lucht aan de voorzijde van de wolk omhoog richting de basis van de wolk. Het gevolg is een condensatie op het grensvlak.

• Ben je ook gebeten door de weermicrobe? Het analyseren van weerkaarten en zelf weersvoorspellingen maken is fun! Check dit boek.

Kenmerken van een shelfcloud

Deze ‘plank’wolk komt voor in verschillende vormen die ons ook iets zeggen over de kracht van de convectieve regenwolk. Wanneer de shelfcloud klein is en hoog hangt dan krijgt u gegarandeerd een goede plensbui. Dit kan voorkomen bij hevige koudefronten of bij een gewone onweerswolk.

De shelfcoud kan daarentegen ook heel dreigend zijn doordat deze de grond bijna raakt en grote afmetingen heeft. Dan is er heel veel kans dat u te maken heeft met een zeer hevige convectieve regenwolk, een supercell.

Vanop afstand is de shelfcloud een prachtig schouwspel, maar zodra de wolk overtrekt en u in de whalesmouth komt (=de achterzijde van de shelflcoud) dan breekt de hel los. Zeer hevige neerslag die gepaard gaat met hevige rukwinden. Bij sommige onweerswolken en vooral bij supercellen is het door rotaties in de wolk zelfs mogelijk dat er een windhoos voorkomt.

Kortom een prachtig natuurverschijnsel met een dreigend uitzicht. De shelfcloud is logischerwijze ook heel populair bij stormchasers, maar misschien moet u deze zomer niet eens uw huis uit om dit monster te aanschouwen.

Een filmpje van een prachtige shelfcloud in 2017 boven Etikhove (België)

Bronnen: Metoffice