22 december 2020 - 5 min. lezen
497 reacties 497

De astronomische winter is gisteren (21 december) begonnen met uiterst zacht en nat weer in het grootste deel van West-Europa. Een drastische omslag komt eraan tegen en na Kerstmis. De temperaturen gaan dan markant naar beneden en in de berggebieden valt er sneeuw van betekenis. Ook in de Ardennen is de kans op een gesloten sneeuwdek na Kerstmis groot. Kouder weer is dus aantocht.

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Sneeuwdek in Europa eerder klein

Afgelopen weken had de winter weinig in de pap te brokken in Europa. Het resultaat is dat er momenteel (zeker qua omvang) minder sneeuw ligt dan normaal. We kampen dus met een negatieve anomalie (zie onderstaande kaart). Vooral in Oost-Europa ligt er momenteel veel minder sneeuw dan normaal, maar ook in het zuiden van Scandinavië.

Sneeuwdek anomalie noordelijk halfrond
In Europa is de omvang van het sneeuwdek momenteel kleiner dan normaal.

Dit wordt bevestigd door analyses in Oost-Europese landen zoals Tsjechië en Polen waar er momenteel amper sneeuw ligt. Normaal gezien is in deze landen bij het begin van de astronomische winter ongeveer 30-40% van het landoppervlak bedekt met een sneeuwdek.

Sneeuwdek anomalie
Minder sneeuw dan normaal in Tsjechië en in Polen. (CBK PAN)

Zeer zacht en veel regen

Met een lagedrukgebied ten westen van de Benelux werd er afgelopen dagen zeer zachte lucht vanaf het zuidwesten naar de Benelux getransporteerd. De frontale systemen meedrijvend met de straalstroom zorgden daarbij reeds voor veel regen. Ook morgen en op 24 december staat er nog een aanzienlijke hoeveelheid water op de agenda.

De grote hoeveelheden hemelwater zijn alvast positief voor onze grondwatertafels die nu stevig beginnen stijgen. We verwachten dan ook een verdere normalisatie komende dagen en weken. Het water sijpelt immers met een vertragend effect de bodem in, waardoor we dat meestal pas na een maand zien in de grondwaterstanden.

Zachte lucht
Subtropische lucht zorgt voor zeer hoge temperaturen in de Benelux. (Wetterzentrale)

Overgang naar kouder weer

Het stond al een tijdje op de weerkaarten en nu komt het ook dichter. Tegen en na Kerstmis krijgen we een overgang naar normaler/kouder weer. De kleine depressie op bovenstaande kaart schuift door naar Duitsland. Aan de westzijde daarvan wordt tegen kerstavond en Kerstmis polaire lucht aangevoerd met een wind die naar het noord(west)en draait. Op 850 hPa gaan de temperaturen naar beneden tot -7°C.

Polaire lucht
Donderdag/vrijdag ontstaat er een polaire glijbaan.

In combinatie met de Noordzee zal dat nog een reeks buien opleveren die zelfs winters van aard kunnen worden. Smeltende sneeuw in laag en midden Benelux, sneeuw in de Ardennen. Misschien dus toch een witte Kerstmis in de Ardennen! Bekijk onze eigen weerkaarten.

Sneeuwdek
Mogelijk een witte Kerstmis in de Ardennen.

Dik pak sneeuw in de Alpen

De inval van polaire lucht zal ook de Alpen treffen. Met het ontstaan van een noordwestelijke stuwing wordt de koude lucht de hoogte ingeduwd en ontstaat er neerslag, orografische neerslag. Deze zal zich vooral focussen op de noordkant van de Alpen, maw. de gebieden ten noorden van de hoofdkam. Onderstaande kaart toont tot en met volgend weekend hoeveelheden tot 50 cm in de gunstige stau gebieden (Berner Oberland – Mont-Blanc)

Sneeuwdek
In de Alpen valt er de komende dagen een dik pak sneeuw. (Wetteronline)

Lange termijn prognose geeft kouder weer

Tegen het weekend en begin volgende week vestigt een diep lagedrukgebied zich precies ten noordwesten van de Benelux. De luchtstroming in de Benelux wordt daardoor zuidelijk tot zuidwestelijk. Hoge temperaturen denk je dan? Toch niet. Er wordt immers voldoende koude lucht aangezogen naar het zuiden waardoor het relatief fris tot koud blijft. Ik verwacht zeker nog niet meteen winterweer.

Aanvankelijk krijgen we waterkoud weer met regelmatig regen en smeltende sneeuw. In de Ardennen is het boven 400-500 m waarschijnlijk koud genoeg voor grotendeels sneeuw over de hele periode. Dat betekent dat hier een dik pak sneeuw kan gevormd worden tot wel 20 cm en meer.

Polaire glijbaan
Depressie ten westen van de Benelux maar toch eerder koel weer. (Wetterzentrale)

Kijken we dan nog wat verder, dan zien we dat op basis van de lange termijnmodellen de hogedruk meer migreert richting Noord-Europa tijdens de periode 28 december – 4 januari. Dat betekent een verdere afkoeling naar kouder weer waardoor het ook in laag en midden Benelux meer winters karakter kan worden. Voor de winterliefhebbers: “we zijn er nog niet maar het ziet er zeker niet slecht uit!”

Temperatuur anomalie
Temperatuur anomalie
Een negatieve temperatuuranomalie tussen 28 december en 10 januari aldus ECWMF. (EFFIS)

Wat doet de Polar Vortex?

Interessante taferelen spelen zich ook af in de stratosfeer. Er is duidelijk een verzwakking te zien de komende dagen als gevolg van een wave 1 warming. Deze werd veroorzaakt door het stevige hoog boven Rusland de afgelopen tijd. Tegen het begin van het nieuwe jaar zien we een tweede warming, deze keer vanaf de Atlantische Oceaan. Zo ontstaan er twee opwarmingen tegelijk (wave 2) waardoor de stratosferische polar vortex zeer sterk wordt uitgerokken.

Of het genoeg zal zijn voor een omkering van de zonale winden op 10 hPa zal later moeten blijken… Daarnaast stelt zich wel de vraag of de stratosfeer veel invloed zal hebben, aangezien de troposfeer de komende tijd zeer geblokkeerd blijft. Stratosfeer en troposfeer kunnen ook onafhankelijk van elkaar evolueren.

Meer weten over de Polar Vortex? Klik dan hier.

Polar Vortex
Sterke afname van de zonale winden op 60°N komende weken.
Op de lange termijn schommelen de temperaturen rond tot onder normaal.

Op basis van alle bovenstaande informatie schatten we de kans op grootschalig winterweer momenteel klein in voor de komende 3-7 dagen. Voor de komende 14 dagen geven we een matige kans. Er is kouder weer in aantocht, maar winterweer is nog niet zeker.

Lander

Door Lander

Postdoc glaciologie/klimatologie aan de ETH Zürich en VUB. Ik woon deeltijds in Zwitserland/België. Afgestudeerd fysisch geograaf aan de KU Leuven / VUB in de specialisatie weer- en klimaat. Sinds jongs af aan gepassioneerd door weer en klimaat focus ik mij binnen het team op het schrijven van weerberichten, blogs en het ontwikkelen van onze weerkaarten.


Verder lezen

Alles bekijken