15 maart 2018 - 6 min. lezen 6 reacties

Maart roert z’n staart zegt men in de volksmond wel eens. Deze weerspreuk is deze week perfect van toepassing. Na het ietwat zachter intermezzo van de voorbij week tapt het weer dit weekend uit een heel ander vaatje. Via een noordoostelijke stroming wordt net zoals in het begin van deze maand dit weekend opnieuw zeer koude arctische lucht aangevoerd naar onze streken. We krijgen een zeer koud weekend en daarbij zal het toch écht wel noemenswaardig koud zijn voor deze tijd van het jaar.

Veelzijdigheid maart

Invloed van de zon

Op weervlak is maart een zeer veelzijdige maand. Het markeert immers de overgang tussen de winterperiode (DJF) en de lente (MAM), waarbij het dus zowel zeer koud als vrij zacht kan zijn. Dit heeft alles te maken met de aangevoerde luchtsoort en de stand van de zon. De zon staat in de maand maart al een eind hoger vergeleken met de winter en daardoor geeft de zon al wat meer kracht als ze schijnt.

Immers, als de zon hoger staat, beschijnt ze op het aardoppervlak een kleiner oppervlak en is de intensiteit van de zonne-instraling per eenheid oppervlak hoger (figuur). Dit laatste kan dus een positief effect hebben op de temperatuur als de zon in maart volop kan schijnen. De zonne-intensiteit is het hoogst in de zomer, wanneer de zon op haar hoogste punt staat en het laagst in de winter, wanneer de zon het laagst staat (figuur).

seizoenen
De stand van de aarde ten opzichte van de zon per seizoen. In de lente en de zomer is het noordelijk halfrond naar de zon toe gericht en is de zonne-instraling groter. In de winter en herfst is dit andersom. (http://vti-tielt.be/weerstation/zonnestand.htm)
stralingshoek
Als de zon hoger boven de horizon staat (‘s zomers) beschijnt ze een kleinere oppervlakte. De energie per oppervlakte-eenheid die het aardoppervlak bereikt zal dan ook hoger zijn. Als de zon lager staat (‘s winters) is het beschenen oppervlak groter en is de hoeveelheid instraling per oppervlak kleiner. (ahafysica)

Invloed van de luchtsoort

Er is echter nog een tweede belangrijke factor die mede de temperatuur bepaalt en dat is de aangevoerde luchtsoort waarin we vertoeven. Indien we aanvoer krijgen van subtropische luchtmassa’s in maart, kan dit in combinatie met de toenemende intensiteit van de zonnestraling ervoor zorgen dat het lente-zacht wordt.

In zo’n setting kan het dus makkelijk 15 tot 20 graden worden en aan het eind van de maart mogelijk zelfs nog wat zachter. Indien we echter het tegendeel meemaken, onder aanvoer van zeer koude polaire of arctische lucht, kan het net zoals in de winter zeer koud worden met vrieskou en sneeuwval. De toenemende zonne-intensiteit zal dan eerder de limiterende factor zijn en de aangevoerde lucht de controlerende factor.

Door de toenemende kracht van de zon zal in zo’n situatie het wellicht een fractie minder koud worden dan wanneer een koude-inval zich voordoet in bijvoorbeeld januari. Maar toch kan het in zulke situaties nog flink vriezen, zoals dat bijvoorbeeld het geval was in 2013 toen het tot ver in maart nog zeer koud was.

Koud weekend

De komende dagen bouwt een hogedrukgebied zich op nabij Scandinavië en krijgen we vanuit het oosten een nieuwe ‘arctic outbreak’ (de uitstroom van zeer koude arctische lucht). Deze situatie is zeer vergelijkbaar met de situatie die we eind februari en begin deze maand meemaakten. Er staat ons dan ook een uiterst koud weekend te wachten met temperaturen die zelfs overdag met moeite boven het vriespunt zullen uitkomen. ‘s Nachts gaat het overal licht tot matig vriezen.

koud weekend GFS
In het weekend bouwt het Scandinavisch hogedrukgebied zich op. Hierbij wordt er zeer koude lucht aangevoerd vanaf het oosten. De geopotentiale hoogte op 5,5 km is zeer laag (blauwe kleur), wat betekent dat de atmosferische kolom gevuld is met koude lucht.

Zachte en regenachtige vrijdag

Vrijdag vertoeven we tijdelijk nog in de relatief zachte, maar gestoorde lucht. Een storing verbonden aan een depressie ten zuiden van de Britse Eilanden ligt dan boven de Benelux en zorgt voor veel wolkenvelden en perioden van regen en buien. Nabij de Franse grens is het zelfs vrij onstabiel en is er ook kans op een donderslag tijdens de buien. Dankzij de aanvoer van zachte lucht uit het zuiden is het vrij zacht in België met maxima tussen 7 en 13 graden.

In Nederland daarentegen liggen de maxima een stuk lager, aangezien de oostenwind daar al zal opsteken en er gevoelig frissere lucht binnenstroomt vanuit die hoek. Daar liggen de maxima tussen 2 graden in het noorden en 7 graden in het zuiden. In Nederland kan de neerslag dan ook al een winters karakter aannemen, terwijl het in België om doodgewone regen zal gaan.

sneeuw HARMONIE
Neerslagverwachting op vrijdagnamiddag volgens HARMONIE. In België is het zacht onstabiel met regenbuien, in Nederland is het kouder met kans op sneeuw.

Lichte sneeuwval mogelijk

Tijdens de nacht naar zaterdag keert de storing wat op z’n stappen terug, weliswaar in sterk verzwakte vorm. Daarbij kan er wat lichte sneeuw vallen, vooral in het midden en zuiden van Nederland en in het noordelijk deel van België. Grote hoeveelheden worden echter niet verwacht, het gaat hooguit om wat motsneeuw of lichte sneeuwval. Wat er valt zal wel kunnen blijven liggen, bij minima tussen -1 en -4 graden. De koudere lucht stroomt dan binnen vanuit het oosten.

sneeuw HARMONIE
Sneeuwverwachting volgens HARMONIE zaterdagnacht. Vooral het NO van België kan wat lichte sneeuwval krijgen.

Ook zaterdag overdag kan er, vooral dan in België, nog wat motsneeuw vallen, al stelt het meestal niet veel voor. Het is wel koud dan met maxima rond het vriespunt op veel plaatsen (her en der kan het zelfs blijven vriezen). Daarbij is het toch wel zeer koud voor deze tijd van het jaar. Bovendien staat er een strakke wind uit het noordoosten, waardoor de gevoelstemperatuur veel lager zal komen te liggen.

Op hoogte zien we op zaterdag een koudeputje passeren (een gebied met koude bovenluchten op 5,5 km). Dit zal er vooral voor zorgen dat er op de Noordzee wat sneeuwbuitjes kunnen ontstaan, door het contrast met het relatief warme zeewater. Zo zou het perfect kunnen dat er op de wadden enkele sneeuwbuien voorkomen.

koud weekend anomalie
Temperatuur anomalie op 850 hPa op zaterdag. Het is tot 12 graden te koud voor deze tijd!
koudeput
Een koudeputje ligt boven de Noordzee (blauwe kleuren). Dit kan vooral op Zee sneeuwbuien opleveren (UK en Wadden).

Koud weekend, daarna opnieuw zachter

Ook zondag blijven we nog onder invloed van de kou uit het oosten. Het blijft dan wel grotendeels droog bij een afwisseling van zon en wolkenvelden. De maxima variëren tussen 0 en 2 graden. Er staat daarbij echter wel een schrale noordoostenwind, die het koudegevoel zal aanscherpen. De dagen daarna blijven we onder invloed van het hogedrukgebied, maar gaan de scherpste kantjes van de kou er af. ‘s Nachts kan het licht blijven vriezen, maar overdag zullen de maxima opnieuw ruim boven het vriespunt uitkomen. Lentetoestanden hoeven we voorlopige echter niet meteen te verwachten.

pluim EC
De pluimverwachting van ECMWF. Na een koud weekend wordt het later opnieuw zachter met positieve maxima overdag en ‘s nachts nog kans op lichte vrieskou.

Bekijk het weerbericht via YouTube

Samuel

Door Samuel

Afgestudeerd fysisch geograaf aan de KU Leuven in de specialisatie weer- en klimaat. Ik ben professioneel omgevings- en klimaatexpert en ben actief geweest als klimaatwetenschapper aan de KU Leuven. Al van kinds been af ben ik bijzonder gepassioneerd door weer en klimaat. Binnen NoodweerBenelux ben ik vooral actief als weeranalist en schrijf ik artikels over weer en klimaat.


Verder lezen

Alles bekijken

Weersverwachting Ronde van Vlaanderen 2024

4 uren geleden - 6 min. lezen
13

Natte lente na een El Niño-winter

4 dagen geleden - 7 min. lezen