Juli en augustus: de overeenkomsten en verschillen
Afgelopen dinsdag is de maand augustus begonnen. Voor veel mensen is dit de ultieme maand voor zon, zee, strand en ijsjes eten. Op welke aspecten komt augustus klimatologisch overeen met zijn voorganger juli? En op welke gebieden verschillen juli en augustus van elkaar? NoodweerBenelux zocht het uit.
Overeenkomsten tussen juli en augustus
Laten we beginnen bij de overeenkomsten. Juli en augustus doen wat temperatuur betreft niet veel onder voor elkaar. In Ukkel ligt de gemiddelde temperatuur in juli op 18,4°C en in augustus op 18,0°C. In De Bilt liggen de gemiddelden iets lager: 17,9°C in juli tegenover 17,5°C in augustus. Daarmee zijn juli en augustus veruit de twee warmste maanden van het jaar. Ook het aantal zonuren wijkt in beide maanden niet veel van elkaar af: 200 in juli tegenover 190 in augustus.
Warmste dagen landinwaarts in beide maanden
Tot nu toe hebben we alleen maar gekeken naar gemiddelde temperaturen. Zoomen we in op een gedetailleerder schaalniveau, dan zien we ineens grote contrasten binnen de Benelux ontstaan. Zo liggen de temperaturen overdag landinwaarts hoger dan in de kuststrook. Dit is ook goed te zien op de kaart met gemiddelde temperaturen: hoe verder naar het zuidoosten, des te warmer. Dit geldt voor beide maanden.
Een verklaring hiervoor is het koele zeewater dat voor de deur ligt. Met een overwegend westelijke stroming wordt meestentijds frisse zeelucht de Benelux in geblazen. De kustprovincies worden het meest beïnvloed door de zeewind. In het binnenland verliest de westenwind geleidelijk zijn karakteristieke eigenschappen en warmt daardoor op. Op sommige zomerdagen kan het temperatuurverschil tussen de Waddeneilanden en de Kempen wel 15°C bedragen!
Zwoelste nachten aan zee
Kijken we naar de nachtelijke temperaturen, dan zien we dat het aan de kust in beide maanden gemiddeld warmer is dan in het binnenland. Wel is er nu plots een groot verschil op te merken tussen juli en augustus. In juli is het contrast tussen binnenland en zee veel kleiner dan in augustus. Met andere woorden: landinwaarts koelt het in augustus sterker af dan in juli. Dit terwijl er aan zee nauwelijks sprake is van een verschil in minimumtemperatuur tussen beide maanden. Het komt doordat de nachten in augustus weer langer worden, terwijl het zeewater dan juist op zijn warmst is. In het oosten van Nederland en België valt de verzachtende invloed van de Noordzee weg en kan de temperatuur in de langer wordende augustusnachten sneller dalen dan aan de kust.
Neerslagpatroon
Daarnaast is er een groot verschil in neerslagverdeling tussen juli en augustus. Om dat toe te lichten gebruiken we de kaarten van de neerslagnormalen van het KNMI (Nederland).
Wat zien we? In juli vallen de grootste neerslaghoeveelheden in het oosten en noordoosten van Nederland: zo rond de 100 mm. Daarentegen krijgt een smalle strook langs de westkust maar 60 tot 70 millimeter te verwerken. De koele Noordzee heeft in juli niet alleen een duidelijk matigende werking op de temperatuur, maar ook op de neerslaghoeveelheid. De kust heeft de minste ‘last’ van buien die overdag door instraling van de zon ontstaan. Het lagere kwik aan zee heeft zodoende een remmend effect op buienvorming.
In augustus zijn de rollen omgedraaid. De hele oosthoek van Nederland meet in deze maand minder neerslag dan elders (60 mm), terwijl het in het westen juist natter is (tot 90 mm). Ook dit is klimatologisch goed te verklaren. Het Noordzeezeewater dat in augustus op zijn warmst is (en veel warmer dan in juli) zorgt namelijk voor stijgende luchtbewegingen boven zee. Als er daarbij ook nog een bel met koude lucht op hoogte over de Benelux stroomt, kunnen buien boven zee ‘getriggerd’ worden. In dat geval ontstaat er vaak een aaneengesloten gebied met buiige neerslag over het westen van de Benelux: kustconvergentie.
Conclusie
We zien dat beide maande gemiddeld ongeveer dezelfde gemiddelde temperatuur hebben, maar dat er desondanks grote detailverschillen bestaan tussen juli en augustus. Zo is het nachtelijke temperatuurverschil tussen kust en binnenland in augustus veel groter dan in juli. Daarnaast valt in juli de meeste neerslag landinwaarts, waar in augustus de kustgebieden natter zijn.
Zo zie je maar dat elke maand uniek is! Dat maakt ons klimaat zo afwisselend.
