Brengt een hittegolf augustus toch nog een zomers slot?

Tot op heden verloopt augustus tamelijk koel en is er van langdurig zomerweer nog absoluut geen sprake geweest. Steeds weten depressies met koele lucht door te dringen tot boven West-Europa. De wind komt uit het westen en pikt daarbij veel vocht op vanaf de Noordzee waardoor het vaak bewolkt is. Toch lijken we volgende week over te schakelen op een compleet ander weerbeeld. Vanaf dinsdag breidt een stevig hogedrukgebied boven Centraal-Europa zich uit naar de Benelux.

• Volg de weerberichten via onze Facebook
• Weerfoto’s via Instagram

De stroming draait naar het zuidoosten en hoger in de atmosfeer wordt veel warmte meegenomen. Dit leidt ertoe dat de temperatuur na maandag flink de lucht in gaat. In het algemeen stijgt het kwik naar zomerse waarden, maar de laatste modelruns persen er zelfs een reeks dagen met 30°C (tropische temperaturen) uit. Het brengt ons bij de vraag: is een hittegolf nog mogelijk? En wat zijn de gevolgen voor de gemiddelde maandtemperatuur indien een eventuele hittegolf augustus een warm einde brengt?

Wanneer heb je een hittegolf?

Om van een hittegolf te kunnen spreken moeten er gedurende minimaal vijf dagen maximumtemperaturen van 25°C en meer (zomers warm) optreden. Op drie van deze vijf dagen moet het kwik tevens uitkomen boven de 30°C (tropisch warm). Dan is er ook nog een verschil tussen een landelijke en een regionale hittegolf.

• Meer informatie over een hittegolf

Van een landelijke hittegolf spreken we als aan bovenstaande voorwaarden wordt voldaan op het officiële KMI-hoofdstation in Ukkel (België) of op het KNMI in De Bilt (Nederland). Wordt op een ander officieel meetstation wél aan de criteria voldaan, maar in Ukkel/De Bilt niet, dan is het een regionale hittegolf. In sommige gevallen kan een hittegolf wel meer dan één week aanhouden, in extreme gevallen zelfs ruim twee weken.

• Wat is een superhittegolf?

Weersverwachting voor augustus

Frequentie van hittegolven?

In Ukkel is het sinds 1954 in totaal 19 keer tot een hittegolf gekomen. In De Bilt trad sinds 1901 maar liefst 26 keer een hittegolf op (let wel: de meetreeks is hier veel langer dan Ukkel). Als we inzoomen op De Bilt krijgen we de volgende verdeling over de maanden: mei heeft in een ver verleden 1 hittegolf voortgebracht, juni telt 5 hittegolven, juli maar liefst 17 en augustus 14.

In september heeft er nog nooit een hittegolf plaatsgevonden. Op het eerste gezicht lijkt dit meer dan 26 hittegolven, maar het geeft een vertekend beeld. Veel hittegolven overschrijden namelijk diverse maanden (met name tussen juli en augustus).

Hittegolf in de tweede maandhelft van augustus zeldzamer

Het is goed te merken dat het alweer veel eerder op de avond donkerder wordt ten opzichte van enkele weken geleden. In deze fase van het jaar wordt de lichtperiode dan ook elke dag 3 tot 4 minuten korter. Dat betekent dat er steeds minder tijd is om het aardoppervlak op te warmen. Daarnaast staat de zon eind augustus opmerkelijk lager aan de hemel dan eind juni waardoor er minder zonnewarmte onze breedtegraad kan bereiken.

Al met al kost opwarming steeds meer moeite in de tweede helft van augustus. Dit is ook goed te zien aan de afnemende kans op een hittegolf: slechts 3 van de 14 augustus-hittegolven vonden plaats in de derde decade (21 t/m 31 augustus). Kortom, wil het deze zomer nog één keer echt warm worden, dan moet het statistisch gezien nu gebeuren.

Maandgemiddelde

De grote vraag is: geeft een hittegolf augustus toch nog een beetje kleur? Op dit moment ligt het lopende maandgemiddelde van augustus in Ukkel op 16,7°C en in De Bilt op 16,8°C, ruim een graad onder het normale gemiddelde. Augustus verloopt dus duidelijk aan de koele kant. Maar daar komt verandering in.

Als we de weermodellen op de (middel)lange termijn in ogenschouw nemen, dan komt het uiteindelijke maandgemiddelde op beide locaties uit rond de 18,0°C. Voor Ukkel is dit precies normaal, voor De Bilt zelfs een halve graad boven normaal. Zo wordt het koude karakter van deze augustusmaand volledig weggepoetst.

Conclusie

We zullen nog moeten afwachten of het ook daadwerkelijk zo warm wordt als de weermodellen nu aangeven. In ieder geval is de kans op een wat langere periode met droog en warm weer groot te noemen.