6 augustus 2020 - 3 min. lezen
0 reacties 0

Klimaatverandering stuwt de gemiddelde temperaturen jaar na jaar omhoog. Het resultaat is dat gletsjers aan een ongeziene snelheid terugtrekken. In valleien maken de “eeuwige” ijsmassa’s zo plaats voor nieuwe landschapsvormen. Kenmerkend daarvoor zijn de gletsjermeren, die ontstaan op posities waar de gletsjers jarenlang de bodem hebben uitgeschuurd.

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Deel jouw eigen passie? Ben je geïnteresseerd om als vrijwilliger weergerelateerde artikels te schrijven? Contacteer ons dan via [email protected]

Wat zijn gletsjers ook al weer?

Gletsjers zijn enorme massa’s ijs, gevormd door de jarenlange compactie van sneeuw. Ze ontstaan op posities waar sneeuw jarenlang kan blijven liggen. Typisch is dat in de valleien waar de beschutting van omliggende bergen voor sneeuwophoping zorgt. Zodra de ijsmassa dik en zwaar genoeg is, doet de zwaartekracht haar werk en bewegen de gletsjers zich langzaam naar beneden.

De Pers gletsjer in het zuidoosten van Zwitserland.

Erosie doet zijn werk

Tijdens het voortbewegen schuurt het ijs over de bodem (vallei, berg) en kneedt de gletsjer als het ware het landschap. Op die manier zorgen gletsjers voor typische landvormen zoals: U-valleien, cirques, drumlins, roches moutonnées,..Tijdens de laatste ijstijd bedekten de gletsjers het grootste deel van de Alpen. Door de omvang spreken we soms ook over de ‘Alpen ijskap”.

Met het opwarmen tijdens het Holoceen begonnen de grootste ijsmassa’s al snel terug te trekken en ontstonden de typische brede valleien zoals Wallis. Ook de Matterhorn, een iconische berg in Zwitserland, is een gletsjer gevormde berg (afgeschraapt langs 3 zijdes).

Gletsjers vormen het landschap.

Gletsjermeren komen tevoorschijn

Grote gletsjers bewegen zich voort uit hoger gelegen gebied naar lagere valleien. Ze schuren daarmee de vallei uit waardoor er “overdeepenings” ontstaan. Dat zijn depressies waar het ijs dikker is dan in de gebieden er rond.

Een gletsjer schuurt de onderliggende vallei uit en creëert zo een depressie. (Wikipedia)

Zodra de gletsjer begint terug te trekken en het gletsjerfront dergelijke depressie passeert kunnen er gletsjermeren ontstaan. In komvormige valleien spreken we dan over een cirque.

De “Seven Rila” meren in Bulgarije zijn gevormd door de erosie van gletsjers. (Wikipedia)

Als de vallei verbonden is met de zee en het water de vallei kan binnenstromen na het terugtrekken van gletsjers, spreken we over een Fjord. Wanneer dit in het midden van een vallei gebeurt, wordt meestal de benaming “gletsjermeer” aangehaald.

Vermoedelijk heeft 90% van onze lezers ooit al een gletsjermeer gezien. Lake district in Engeland, meer van Genève, de grote meren in de VS, het Garda-meer in Italië, … ze zijn allemaal het resultaat van jarenlange erosie van gletsjers in het landschap.

Het meer van Genève is gevormd door het terugtrekken van de ijskap uit Wallis:

Het meer van Genève. (Sentinel satellite image)

Ook aan de voorzijde van de Rhône gletsjer is een meer zich aan het vormen:

Dergelijke gletsjermeren scheppen nieuwe mogelijkheden. Enerzijds voor toerisme (ze maken het landschap aantrekkelijk) maar ook voor de economie. De meren worden daar gemanipuleerd met de bouw van stuwdammen om zo met de hulp van waterkracht energie te creëren.

De Oberaarsee dam in Zwitserland. (Swisseduc)

Lander

Door Lander

Postdoc glaciologie/klimatologie aan de ETH Zürich en VUB. Ik woon deeltijds in Zwitserland/België. Afgestudeerd fysisch geograaf aan de KU Leuven / VUB in de specialisatie weer- en klimaat. Sinds jongs af aan gepassioneerd door weer en klimaat focus ik mij binnen het team op het schrijven van weerberichten, blogs en het ontwikkelen van onze weerkaarten.


Verder lezen

Alles bekijken

Weersverwachting Ronde van Vlaanderen 2024

8 uren geleden - 6 min. lezen
13

Natte lente na een El Niño-winter

4 dagen geleden - 7 min. lezen