De oceanen als motor voor persistente weertype(s)?
April verloopt op zijn minst gezegd “opvallend” in Europa. De lentemaand verloopt duidelijk droger en zonniger dan normaal in de Benelux maar in Zuid-Europa is dat niet het geval. Is de reden hiervoor te vinden bij de Atlantische Oceaan of is het louter toeval? Oceanen worden al langer beschouwd als een belangrijke motor van het weer. In deze blog bekijken we de actuele situatie en pikken we er enkele opmerkelijke fenomenen uit die het weer (mogelijk) (zullen) beïnvloeden.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als liefhebber van het weer en klimaat aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Deel jouw eigen passie? Ben je geïnteresseerd om als vrijwilliger weergerelateerde artikels te schrijven? Contacteer ons dan via [email protected]
Hogedruk blokkade door koude Noord Atlantische Oceaan?
Een opvallend gebied op de zeewatertemperatuur-anomalie kaart is de Noord-Atlantische Oceaan. Ten zuiden van IJsland – Groenland is er een groot gebied met zeewater met ruim lagere temperaturen dan normaal (negatieve anomalie). Evenwel we deze negatieve anomalie ook de voorgaande jaren konden observeren is het dit jaar meer uitgesproken.
Dit komt hoofdzakelijk door de sterke cyclonische activiteit (positieve NAO-index en sterke straalstroom) van de afgelopen winter, die dieper zeewater naar de oppervlakte voerde (“Wind driven upwelling”). Dit diepere zeewater is koeler en wanneer het naar de oppervlakte komt, verlaagt de temperatuur.
De langjarige negatieve anomalie die geobserveerd wordt, is moeilijker te begrijpen en te verklaren. Wetenschappers zijn het er nog niet helemaal over eens of het nu echt komt door een verzwakking van de zogenaamde “Noord-Atlantische Oceaan Circulatie” (AMOC), veroorzaakt door de toename in vrijgave van zoet water van de Groenlandse ijskap. Hierdoor verzwakt de thermohaline circulatie.
Op lange termijn zou dit een verdere verzwakking van de AMOC kunnen veroorzaken, indien de temperaturen blijven stijgen in het polaire gebied. Anderzijds zou de negatieve anomalie ook veroorzaakt kunnen worden door decadale variabiliteit (de zogenaamde AMO), mits we nu richting een negatieve anomalie gaan.
De vraag is nu wat de gevolgen zijn voor Europa van dergelijke negatieve anomalie. Meestal wordt dat beschreven als de “cold-ocean-warm-summer” feedback die samenhangt met atmosferische blokkades. Met koelere temperaturen van het zeewater in de Noord-Atlantische Oceaan is er tendens tot cyclonale ontwikkeling boven de oceaan. De straalstroom heeft hierdoor een tendens om af te buigen richting het noorden en boven Europa zorgt dit vaker voor de ontwikkeling van hogedruksystemen.
Deze systemen scheiden Europa af van de westenwinden die neerslag en verkoeling brengen. Iets wat we afgelopen weken (toeval of niet) meermaals konden observeren. Het is wel duidelijk, onze kennis omtrent de invloed van de Noord-Atlantische Oceaan op het Europese weer, staat in zijn kinderschoenen. We hebben nog meer tijd en onderzoek nodig om het geheim van oorzaak en gevolg duidelijk te kunnen ontrafelen.
Intens orkaanseizoen op komst door ENSO?
De zeewatertemperaturen in de Golf van Mexico zijn momenteel ruim hoger dan normaal (+2°C). Het gaat zelfs om de hoogste afwijking sinds het begin van de satellietmetingen. Aangezien orkanen gevoed worden door warm zeewater, verwachten sommige wetenschappers hierdoor krachtigere orkanen. Dit is echter zeker geen één op één op relatie en hoogst speculatief.
De laatste verwachtingen van de weermodellen geven echter ook een indicatie voor een neutrale ENSO en zelfs een ontwikkeling richting La Niña na de zomer.
Onderzoek toonde aan dat dergelijke condities wel samengaan met een lagere verticale windshear en zwakkere Passaatwinden, waardoor dit sterkere orkanen in de hand werkt. De combinatie tussen het warmere zeewater en de ENSO-ontwikkeling lijkt dus te wijzen op een actiever orkaanseizoen in 2020.
Wisselvallige weer in Zuid-Europa geholpen door Middellandse Zee
Prima vera betekent letterlijk “mooi weer”. Toch is de realiteit vaak anders. Het voorjaar rond de Middellandse Zee wordt gekenmerkt door wisselvallig weer met zonnige en zeer zachte (20-30°C) periodes. Maar er valt zeker ook nog vaak neerslag. De typische droogte begint meestal pas in mei-juni.
Onderstaande grafiek toont de totale hoeveelheid water in de Spaanse meren. De grafiek laat zien dat die hoeveelheid gemiddeld toeneemt tot half mei en nadien afneemt. Het opvallende is dat terwijl februari – maart eerder droog waren in Spanje, april tot nu toe erg nat verloopt met een spectaculaire stijging in waterhoeveelheid. In 2018 was de stijging nog indrukwekkender.
Het laatste weekgemiddelde toont dat de Middellandse Zee momenteel ongeveer 1-2°C warmer is dan normaal. Een rechtstreeks gevolg van de zachte winter.
Het slecht weer dat momenteel rond de Middellandse Zee heerst, wordt veroorzaakt door een cut-off low dat persistent blijft rondtollen. Dit low (hoogtelaag) wordt bovendien gevoed door het zeewater dat betrekkelijk warmer is dan normaal. Een situatie die een tijd kan aanhouden en overvloedige neerslag geeft.
Oceaan – atmosfeer interactie
Oceanen beginnen steeds meer hun geheimen prijs te geven. Bovendien kunnen we de laatste jaren met een groeiend aanbod aan satellietdata steeds meer het grote plaatje zien. We krijgen op die manier geleidelijk een beter en beter beeld omtrent de oceaan – atmosfeer interactie.
Maar, oceanen blijven (mede veroorzaakt door de beperkte duur van onze observaties) een intrigerend iets, waar we zeker en vast nog niet alles over weten. Er staan ontdekkingen op til, dat staat vast en dat is voor weerliefhebbers alleen maar spannend!
- Breng het ontspannende beeld van de oceaan tot in jouw huiskamer met deze mooie canvas.
Sommige linkjes bevatten affiliate
