Zomer 2016: terugblik op het weer in de Benelux
Vandaag bevinden we ons alweer in de 9de maand van het jaar: september. Met september op de kalender is tevens de meteorologische herfst van start gegaan. Reden om nog eens het voorbije seizoen, zomer 2016, onder de loep te nemen. Wat voor soort zomer was het? Hoe verhoudt zomer 2016 zich tot zomerseizoenen uit het verleden? Als referentiepunten nemen we Ukkel en De Bilt, de hoofdstations van respectievelijk het KMI (België) en het KNMI (Nederland).
Temperatuur
Gemiddeld over de Benelux is de zomer van 2016 één van het warme kaliber. Op veel meetstations ligt het warmteoverschot tussen de 0,5°C en 1,0°C. In een strook vanaf de Ourthe via Luik, (Belgisch en Nederlands) Limburg en Gelderland naar Noordoost-Nederland bedraagt het surplus meer dan 1,0°C. Daarentegen verliep de zomer in de Ardennen iets te koel (enkele tienden onder normaal). In de omgeving van Koksijde en in het stedelijk gebied van Brussel ligt het zomergemiddelde ongeveer rond de norm.
Ukkel komt uit op een gemiddelde temperatuur van 17,5°C, precies gelijk aan het langjarig gemiddelde van 17,5°C. Hierbij moet gezegd worden dat deze waarde niet representatief is voor de rest van België, aangezien Ukkel midden in het relatief koele gebied rondom Brussel ligt. In andere delen van België (met name Vlaanderen) komt het zomergemiddelde wel duidelijk boven normaal uit. In De Bilt bedraagt het gemiddelde van de afgelopen zomer 17,7°C tegenover normaal 17,0°C. Voor De Bilt betekent dit een gedeelde 10de plaats in de ranglijst van warmste zomers sinds 1901.
Warme nachten gedurende zomer 2016
Het warmteoverschot van zomer 2016 dat in de meeste gebieden heerst, is vrijwel volledig te danken aan de hoge minimumtemperaturen. De warme nachten manifesteerden zich vooral in de maand juni. Met respectievelijk 11,8°C en 11,7°C belanden Ukkel en De Bilt beide in de top-10 van hoogste minimumtemperaturen in de maand juni.
Overdag lag de temperatuur deze zomer daarentegen vaak rond of zelfs onder normaal. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de bewolking vaak de boventoon voerde. Meer bewolking leidt immers tot minder instraling (lagere maximumtemperaturen) maar ook minder uitstraling (hogere minimumtemperaturen).
Neerslag
Het afgelopen seizoen verliep gemiddeld over de Benelux aan de natte kant. In het oosten van Nederland en België viel de meeste neerslag, lokaal viel daar meer dan 300 mm. De natste plaatsen in Noord-Brabant en (Belgisch en Nederlands) Limburg kwamen uit op bijna 400 mm. In het Nederlandse Ysselsteyn kwam alleen al in de maand juni 277 mm naar beneden. Op veel plekken in het zuiden en oosten van de Benelux was het de natste junimaand sinds het begin van de metingen. In een brede strook langs de Belgische en Nederlandse kuststrook was de zomer juist te droog: lokaal viel daar slechts 150 mm regen. Ook wat betreft de neerslag kent zomer 2016 dus grote verschillen.
Zoomen we in op Ukkel, dan komen we daar uit op een neerslagsom van 284 mm over de afgelopen drie maanden. Normaal valt er in de zomer 225 mm. In De Bilt is de afwijking nog groter: 299 mm tegenover 220 mm normaal. Het natte imago van zomer 2016 komt bij deze twee stations goed naar voren.
Zonneschijn
Een belangrijk aspect van de zomers in de 21e eeuw is dat het aantal zonuren (ten opzichte van de zomers in de 20e eeuw) flink toegenomen is. Dat beeld is deze zomer niet veel anders. Wel was het verschil in zonneschijnduur tussen het noordwesten en het zuidoosten van de Benelux gigantisch te noemen. Aan de Noordzeekust werden lokaal meer dan 700 uur zon opgetekend, in de regio Brussel en op de Hoge Venen slechts 500.
Ukkel behoorde tot de somberste plekken van de Benelux: de zon scheen daar deze zomer maar 510 uur tegen 578 uur normaal. In De Bilt deed de zomerzon het een stuk beter: deze was gedurende 609 uur te zien tegenover een norm van 588 uur.
Wat brengt de meteorologische herfst?
De zomer laten we nu definitief achter ons. De hamvraag is: welk weertype mogen we tijdens de beginfase van september verwachten? Op basis van de huidige verwachtingen krijgen we een wisselvallig weekend met daarbij vooral op zondag buien en een stevige wind. Het kwik levert geleidelijk in: vrijdag en zaterdag wordt het nog 23°C, maar zondag moeten we het doen met hooguit 19 of 20°C. Er trekt dan een depressie (met daarin restanten van ex-orkaan Gaston) over de Benelux.
Maandag kan er ook nog een enkele bui vallen en is het met 20°C nog vrij koel. Voor de periode na maandag zien de weerkaarten er voor (na)zomerliefhebbers zeer gunstig uit. Een hogedrukgebied nestelt zich boven Scandinavië. Aan de zuidkant van dit systeem komt met oostelijke stroming warme lucht vanaf het continent onze richting uit.
Het gevolg is dat de neerslagkansen sterk afnemen. De zon gaat bovendien volop schijnen en de temperaturen stijgen opnieuw naar 25°C en meer. Volgens de laatste berekeningen lijkt dit nog een hele tijd aan te houden. Kortom, september lijkt verder te gaan waar augustus mee is geëindigd: met zomerwarmte!
Bronnen: