Zacht weer troef, hoe bijzonder is deze winter?

Langdurig winterweer komt niet vaak voor in de Benelux. Daarvoor liggen we nu eenmaal op de verkeerde plek op onze aardbol. De warme Golfstroom en de overheersende westcirculatie zorgen ervoor dat winterkou vaak slechts in afgezwakte vorm kan doordringen. Wat we momenteel meemaken is echter extreem te noemen: voor het derde jaar op rij verloopt de meteorologische winter veel te zacht. Reden om de winter 2015/2016 in perspectief te plaatsen. Hoe verhoudt de huidige winter zich tot andere zachte winters uit de 20ste en 21ste eeuw?

Extra weetjes over het weer via Facebook: NoodweerBenelux

Zacht, maar ook recordzacht?

Om te kijken hoe zacht een winter verloopt, moeten we de seizoensgemiddelden van Ukkel (hoofdstation van België) en De Bilt (hoofdstation van Nederland) vaststellen. Onder het seizoensgemiddelde verstaan we de gemiddelde temperatuur geldig van de begindatum tot en met de einddatum van het desbetreffende meteorologische seizoen. Het wintergemiddelde loopt dus van 1 december tot en met 28 of 29 februari. Op dit moment voert de winter 2006/2007 op beide stations de ranglijst aan met 6,6°C in Ukkel en 6,5°C in De Bilt. De tweede plek wordt bezet door de winter 2013/2014 met 6,3°C in Ukkel en 6,0°C in De Bilt.

Nu nemen we de getallen van de huidige winter erbij. Tot en met 6 februari 2016 bedraagt het ‘lopende’ gemiddelde 7,2°C in Ukkel en 7,3°C in De Bilt. Dit betekent dat de winter 2015/2016 tot nu toe zelfs zachter verloopt dan de winter 2006/2007. Met de mildheid van de komende dagen zal de afwijking naar boven alleen maar groter worden. Zodoende wordt het steeds waarschijnlijker dat we aan het einde van de maand een seizoensrecord kunnen bijschrijven, namelijk de zachtste winter sinds het begin van de metingen. Alleen een koud slot van februari zou een nieuw record kunnen verhinderen, maar de kans daarop is niet heel groot.

Hellmann-getal

Het seizoensgemiddelde is echter niet de enige variabele die het karakter van een winter aangeeft. Een belangrijke graadmeter voor kou in het winterseizoen is het zogenaamde Hellmann-getal, ook wel koudegetal genoemd. Het wordt berekend door alle etmaalgemiddelden onder 0°C in de periode november tot en met maart bij elkaar op te tellen.

• Volgen jullie ons al via Instagram?

Verrassend genoeg heeft de huidige winter nu al een hoger Hellmann-getal dan zijn twee concurrenten 2006/2007 en 2013/2014. Het relatief koude weer halverwege januari ligt ten grondslag aan het hoge Hellmann-getal dit winterseizoen. Vooral rond het midden van de maand heeft het een paar nachten op rij matig gevroren en kwam de temperatuur overdag nauwelijks boven het vriespunt uit. Mocht het later in februari en/of maart wederom kouder worden, dan zou het Hellmann-getal nog wat verder kunnen oplopen.

Vorstdagen

Wat vorstdagen betreft, is de huidige winter een vreemde eend in de bijt. Het aantal dagen met lichte vorst ligt met 9 stuks vooralsnog extreem laag. Alleen de winter 2013/2014 telde er ook 9 rond deze tijd (cijfers geldig voor De Bilt). Daarentegen is er meer matige vorst opgetreden dan in de winters 2006/2007 en 2013/2014. In de noordoostelijke helft van Nederland heeft het op sommige plaatsen al 4 keer matig gevroren, dubbel zoveel als in de laatstgenoemde jaren. Het moet gezegd dat delen van België en Zuidwest-Nederland nog geen enkele dag met matige vorst hebben gehad.

Samenvatting

We beleven momenteel met afstand de zachtste winter sinds het begin van de metingen. Zolang de slotfase van februari niet al te koud wordt, zal het seizoensgemiddelde naar alle waarschijnlijkheid boven dat van 2006/2007 gaan eindigen. Ook het aantal vorstdagen ligt op een bijzonder laag niveau. Met slechts 9 vorstdagen gaan we min of meer gelijk op met de vorstarme winter 2013/2014. Daarentegen ligt het aantal dagen met matige vorst (vooral in Noordoost-Nederland) een stuk hoger dan in de twee zachtste winters die tot nu toe gemeten zijn, namelijk 2006/2007 en 2013/2014. Ook het Hellmann-getal van deze winter ligt aanmerkelijk hoger dan dat van 2006/2007 en 2013/2014. Hieruit zou je kunnen concluderen dat het vooral in het ‘putteke’ van de winter kouder is geweest dan in de bovengenoemde jaren. Over de hele lijn is het echter een stuk zachter. Dit hebben we mede te danken aan de zeer zachte decembermaand.

Over iets meer dan drie weken kunnen we de definitieve balans van de winter 2015/2016 opmaken.