Tornado outbreak in de Verenigde Staten

In ons deel van de wereld zullen de kerstdagen zeer zacht en meestentijds droog verlopen. De Verenigde Staten hebben op dit moment eveneens met bijzonder zacht weer te maken. In steden als New York en Washington D.C. lopen de kwikstanden op tot boven de 20°C en in de zuidoostelijke staten wordt het zelfs op grote schaal 25 tot 30°C. In tegenstelling tot de warmte in Europa, gaan de hoge temperaturen aan de overkant van de Atlantische Oceaan gepaard met hevige onweersbuien die hier en daar zelfs tornado’s teweegbrengen. Diverse tornado’s in de zuidelijke staten hebben reeds voor slachtoffers gezorgd.

Helaas zijn ze daar nog niet van het slechte weer af, want ook de komende dagen worden er nog tornado’s verwacht in de zuidoostelijke helft van de Verenigde Staten. Hoe komt de huidige weersituatie tot stand? Wat kunnen de Amerikanen tijdens de kerstdagen verwachten?

• Handig: deze gids tijdens extreem weer/onweer
• Wat is een shelfcloud nu weer?
• Welke soorten wolken veroorzaken onweer?

Botsing van luchtsoorten

De oorzaak van het extreme weer moet gevonden worden in de huidige luchtdrukverdeling boven Noord-Amerika. Het noordwestelijk deel van het continent heeft al tijden te maken met een sterk ontwikkeld lagedrukgebied dat voor veel sneeuw in de Rocky Mountains zorgt. De zuidoostelijke staten daarentegen vallen onder de invloedssfeer van het Azorenhoog.

• Droevig: stormchaser sterft in El Reno tornado

Rondom het Azorenhoog stroomt subtropische lucht van het zuiden naar het noorden. Aan de achterzijde van de depressie boven de Rocky Mountains wordt juist koude poollucht aangezogen. En precies boven het zuidoostelijke deel van de Verenigde Staten ontmoeten deze twee elkaar. Luchtmassa’s met een verschillende temperatuur en vochtigheidsgraad mengen niet goed: ze botsen tegen elkaar. Hierbij worden ze gedwongen één kant op te gaan: omhoog. Aangezien warme lucht lichter is dan koude lucht, zal de warme lucht over de koude lucht heen glijden. Op een gegeven moment is de warme lucht zo sterk afgekoeld, dat deze begint te condenseren. Er vormen zich waterdruppeltjes, die als neerslag (in dit geval regen) naar beneden komen.

Onstabiliteit in de vorm van CAPE

Naast het botsen van diverse luchtmassa’s speelt ook onstabiliteit in een luchtmassa zelf een belangrijke rol. De lucht die aan de westzijde van het Azorenhoog naar het noorden getransporteerd wordt, komt rechtstreeks uit de Golf van Mexico en is derhalve bijzonder warm en zeer vochtig. Zodoende kan de mate van onstabiliteit (CAPE) flink oplopen. Hoe hoger de CAPE-waarde, des te groter de kans op onweer.

• Extra weetjes over extreem weer: NoodweerBenelux

Windschering zorgt voor tornado outbreak

Bij het vormen van tornado’s is de windschering (verandering van de windsterkte en/of windrichting met de hoogte) een belangrijke parameter. Een hoge windschering heeft hetzelfde effect als een schoorsteen: er wordt in hoge mate lucht aangezogen. Het type onweersbuien is dan ook afhankelijk van de mate van windschering. Extra factor die het proces tot tornado’s versnelt, is de invloed van een sterke straalstroom. Op dit moment hebben we te maken met een sterke subtropische straalstroom boven de Verenigde Staten. Dit is gunstig, want deze straalstroom veroorzaakt een sterke windschering boven het zuidoostelijk deel van de Verenigde Staten.