SSW of een Final Warming
0
Tijdens de winter 2024-2025 was de polar vortex lange tijd bijzonder sterk. In februari 2025 kregen we een tijdelijke verzwakking, maar in maart gaat het ineens heel snel. De zonale wind in de stratosfeer wordt binnenkort oostelijk, dat staat nu wel vast. De vraag alleen is of hij daarna weer westelijk wordt, of dat de omkering blijvend is: een SSW of een Final Warming kort gezegd.
- Ontdek ons ook op Youtube (bijna 40.000 leden)
Stratosfeer domineert
De stratosferische poolwervel wordt ook wel de Polar Night Jet (PNJ) genoemd, omdat het een typisch winterfenomeen is van de van de zon verstoken Noordpool. De ene winter is hij krachtiger dan de andere, vorige winter bijvoorbeeld was hij relatief zwak. Dit jaar bleek hij bijzonder krachtig, normaal staat dat garant voor zacht winterweer.
Ook nu, maar dan wel met de aantekening dat januari en februari thermisch gezien normaal waren (De Bilt), in Belgiƫ (Ukkel) zelfs de winter als geheel. De langgerekte vorm van de PNJ was daaraan debet.
Troposfeer reageert
In de troposfeer onderscheiden we deze winter (januari en februari) twee min of meer losstaande circulaties. Een sterke in de Atlantische regio, een zwakkere boven de Stille Oceaan. Geen gesloten systeem vanwege een tamelijk sterk poolhoog. Zo bezien waren stratosfeer en troposfeer ontkoppeld. In de Atlantische regio echter was de troposferische luchtstroming wel parallel aan die in de stratosfeer.
Stratosfeer winter 2025
In de opgaande tak rond het lagedrukgebied op de oceaan werd continu warmte richting de Noordpool gevoerd. Dat stimuleerde hogedruk aldaar en eveneens boven West-Europa (januari) en Scandinaviƫ (februari). Zo bleef de temperatuur tamelijk gematigd in die maanden. Lang niet zulke excessen als vorig jaar, terwijl de Polar Night Jet toen aanmerkelijk zwakker was. Zie het plaatje hieronder, met in blauw de zonale wind van een jaar geleden.
Een SSW?
De tijdelijke verzwakking van de stratosferische poolwervel begin februari valt samen met de koudere fase in de eerste helft van die maand, met prominente hogedruk boven Scandinaviƫ. In de tweede helft herstelde de vortex zich echter weer, met een navenante verzachting in Europa. Nu zien we opnieuw een verzwakking van de poolwervel, deze keer leidend tot een SSW (Sudden Stratospheric Warming). Of toch niet?
SSW of Final Warming
Per definitie moet de zonale wind bij een SSW na afloop weer westelijk worden. Gebeurt dit niet, dan spreken we van een Final Warming. Dit criterium is tamelijk arbitrair aangezien er een groot verschil bestaat tussen het soort Final Warming van nu (aangenomen dat de stratosferische wind oostelijk blijft) en de normale zoals die van vorig jaar. Een ‘normale’ Final Warming wordt op gang gebracht door de instorting van de PNJ door de sterker wordende lentezon. Daarvan is nu geen sprake.
Verwachtingen
De nieuwste runs lijken sterk te gaan voor een technische Final Warming. Een Final Warming dus met een SSW-signatuur – vroege Final Warmings komen sowieso vaker voor bij winters met een krachtige Polar Night Jet. Bij een dergelijke snelle opwarming verwacht je grotere kans op noordelijke blokkades vanaf circa een of twee weken.
Deze week zijn we daar echter al getuige van. Signalen voor april duiden voorlopig eveneens op een grotere kans daarop. April de laatste jaren verrast sowieso vaak met winterse uitspattingen. De lente als geheel lijkt echter warm te gaan verlopen.
