Overzicht nachthemel oktober 2017

 De herfst is reeds gestart. De temperatuur daalt. In oktober wordt ook het uur weer aangepast. We merken nu al dat de zomer achter ons ligt en het herfstweer op de loer ligt. De lange nachten worden frisser, maar wat ze tevoorschijn toveren verwarmt elk hart. Het wordt een show met fonkelende sterren en planeten. 

• Wilt u buiten de nachthemel aanschouwen, hou dan onze weersverwachting goed in het oog.
• Extra updates zijn ook te vinden bij onze collega’s van Urania.

Maankalender voor oktober

We zijn oktober gestart met een een goed zichtbare maanschijf. Reeds op 5 oktober mogen we de volle maan verwachten aan onze hemel. Op dat moment staat de maan recht tegenover de zon waardoor we het maanoppervlak volledig verlicht zien. Veel licht, maar minder details. Wie graag veel structuren in het maanoppervlak ziet, observeert de maan beter tijdens het eerste of laatste kwartier omdat de schaduwen de kraters beter benadrukken.

Hierna zien we steeds minder van deze belichte kant en krijgen we het laatste kwartier op 12 oktober, om daarna over te gaan naar de nieuwe maan op 19 oktober. Op het einde van de maand zien we al weer het eerste kwartier.

Overzicht nachthemel oktober

Deze tijd van het jaar is ideaal om ons dichtstbijzijnde sterrenstelsel M31, Andromeda, op te zoeken. De Andromedanevel bevindt zich in het gelijknamige sterrenbeeld Andromeda. Wie weet waar te kijken, kan dit sterrenstelsel met het blote oog waarnemen als een wazige vlek aan de hemel. Voor meer details is een goede verrekijker of telescoop nodig. Daarvoor moeten de omstandigheden uiteraard gunstig zijn.

De Andromedanevel bevindt zich op 2,5 miljoen lichtjaar van ons. Dit betekent dat het licht dat wij vandaag zien van Andromeda 2,5 miljoen jaar geleden verstuurd werd. Het laat ons toch even beseffen hoe nietig wij als mensjes op aarde zijn in de onmetelijke ruimte. Onze Melkweg telt maar half zoveel sterren. De twee sterrenstelsels bewegen traag maar zeker naar elkaar toe.

Dit betekent dat er binnen 4,5 miljard jaar een botsing komt… Al zullen wij het niet meer navertellen.

M31 of meer gekend: het Andromedasterrenstelsel (Image Credit & Copyright: Lorenzo Comolli)

Reeds begin oktober zijn Venus en Mars ‘s ochtends samen aan de horizon te zien. Op 5 oktober staan ze samen aan de hemel. Nadien verwijdert Mars zich verder en zien we de planeet boven Venus zijn baan verderzetten.

Op maandag 9 oktober zien we de maan om 07.55u in het perigeum van zijn baan om de aarde. De afstand tussen de aarde en de maan is nu klein te noemen: 366.855 km. Hierdoor lijkt de maan groter dan gemiddeld. De maan is voor slechts 83% verlicht en blijft de hele nacht zichtbaar.

Op 17 oktober kunnen we het laatste streepje maanlicht waarnemen. De maansikkel zal enkel door vroege vogels te zien zijn die voor zonsopgang naar het oostzuidoosten kijken.

Uranus komt in oppositie te staan met de zon op donderdag 19 oktober. Vanaf de aarde gezien staat Uranus tegenover de zon. Hierdoor komt Uranus op rond zonsondergang, blijft de hele nacht zichtbaar en gaat onder bij zonsopkomst. Een uitgelezen moment om deze blauwe gasplaneet te observeren.

Bovendien staat Uranus vrij dicht bij de aarde waardoor hij helder en groot lijkt. Bij goede omstandigheden kan Uranus met het blote oog worden waargenomen voor wie weet waar te kijken.

Op woensdag 25 oktober zien we de maan om 04.26u in het apogeum van zijn baan om de aarde. De afstand tussen de aarde en de maan is nu het grootst: 405.154 km. De maan lijkt nu kleiner aan onze hemel. Op dat moment is de maan wassend en voor 31% verlicht.

Op zaterdag 28 oktober staat de komeet 96P/Machholz in het perihelium. De komeet is in België en Nederland echter niet of nauwelijks zichtbaar bij een helderheid groter dan achtste magnitude. De komeet heeft een sterk elliptische baan en doet er ruim 5 jaar over om een omwenteling te maken.

Zondag 29 oktober is het alweer tijd om ons uurwerk aan te passen naar de wintertijd. We nemen afscheid van het zomeruur en om 3 uur ‘s nacht zetten we onze klok een uur terug. We mogen met andere woorden een uurtje langer in ons bed blijven liggen. Zalig!

In onderstaande video krijg je nogmaals een uitgebreid overzicht van wat we in het noordelijk halfrond kunnen waarnemen na zonsondergang. Wie moeite heeft om de sterrenbeelden te herkennen, krijgt hier een duidelijke visualisatie. Veel kijk- en zoekplezier!

Meteorenkalender