1 juni 2017 - 6 min. lezen 0 reacties

Vanaf vandaag starten we met de echte zomer. De eerste zomerse temperaturen hebben we al aan den lijve mogen ondervinden. Laten we nu eens kijken wat de nachthemel deze maand voor ons in petto heeft. Voor wie een goede verrekijker of telescoop eigen is, valt er alvast heel wat af te speuren in het heelal. De liefhebbers van vallende sterren blijven echter nog even op hun honger zitten. Wie zelf foto’s maakt van de nachthemel, deel ze met ons op onze pagina van weerfoto’s.

Maankalender voor juni

Maanfasen juni 2017

We starten de maand juni met het eerste kwartier. Dit betekent dat de rechterzijde van de maan, zoals gezien vanaf de aarde, verlicht wordt door zonlicht. Tegen 9 juni mogen we de volle maan verwachten die de nachthemel verlicht. De maan staat nu bijna recht tegenover de zon waardoor wij vanop aarde een volledig verlichte maan kunnen observeren. De maan is nu 406.272 km van de aarde verwijderd. Op 17 juni zal de maan opnieuw voor de helft belicht worden en spreken we van het laatste kwartier. Zowel het eerste als laatste kwartier zijn goede momenten om het reliëf van het maanoppervlak beter te bestuderen. Door de gedeeltelijke belichting worden de kraters veel duidelijker afgetekend door de lange schaduwen. Neem er dus gerust een telescoop of goede verrekijker bij en ga op verkenning.

Overzicht nachthemel juni

Vandaag, op 1 juni, is het de start van de weerkundige zomer. Deze loopt van juni tot augustus. In tegenstelling tot de astronomische zomer die op 21 juni start en eindigt op 21 september.

Op vrijdag, 2 juni, kunnen we de bolhoop M13, ook wel de Herculescluster, goed waarnemen in het sterrenbeeld Hercules. Aan een verrekijker heb je voldoende om dit object te kunnen waarnemen, maar hoe groter de lenzen, hoe meer details uiteraard. Rond 01:43 bereikt de Herculescluster zijn hoogtste punt op 74° boven de horizon.

Bolhoop M12 laat zich rond deze tijd van het jaar mooi zien. Deze bolhoop vind je terug in het sterrenbeeld Slangendrager. Op zondag 4 juni om 01:40 kan je dit waarnemen op 36° boven de horizon. Het maanlicht kan hier wel een storende factor zijn. Hoe donkerder de hemel, hoe beter de waarneming.

Jupiter blijft een interessante planeet om in het oog te houden. Met een gewone verrekijker kan je de verschillende manen voor de planeetschijf zien schuiven, of toch hun schaduw. Afwisselend en deels samen passeren Io en Europa op 5 juni voor de gasreus. Je vindt Jupiter boven de horizon op 24° in het zuidwesten. Vervolgens staan alle grote Jupitermanen op 8 juni ten oosten van de planeetschijf. Van binnen naar buiten zijn dat: Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Op 12 juni zijn de schaduwen van Europa (22:59) en Io (23:23) opnieuw zichtbaar op de planeetschijf in het westzuidwesten op 7° boven de horizon.

Jupiter en zijn grote manen
Jupiter en zijn manen v.l.n.r.: Callisto, Ganymedes, Europa en Io op 9 juni om 00:36. (Stellarium)

Op maandag 12 juni staat de komeet C/2015 V2 (Johnson) in het perihelium, het dichtste punt bij de zon in zijn baan. Tussen 7 april en 12 juni is de komeet aan de ochtendhemel te zien en tussen 7 april en 21 juli aan de avondhemel. Daarna kunnen we in België en Nederland deze komeet niet meer zien. De grootste helderheid van magnitude +6,7 verwachten we op 5 juni, maar het meest gunstige moment (vanuit onze streek) was rond 22 mei. Hebben jullie de komeet kunnen waarnemen? Helaas is deze niet waar te nemen met het blote oog, maar heb je al snel een goede verrekijker, of nog liever een telescoop nodig om dit object terug te vinden.

Op 21 juni mogen we de astronomische zomer verwelkomen. Dit begin van de zomer noemen we ook wel het zomersolstitium. De zon staat nu boven de Kreeftskeerkring. Dit is de langste dag van het jaar voor het noordelijk halfrond en de kortste nacht. Het noordelijk halfrond krijgt nu het meeste zonlicht. Dit uit zich in de lange dagen en korte nachten.

De meteorenkalender

Deze maand kunnen we de ω-Scorpiiden waarnemen. De radiant bevindt zich op zaterdag 3 juni rondom 01:00 op 18° boven de horizon. Mits goede omstandigheden zijn er tot 5 meteoren per uur waar te nemen. Het zonlicht is echter al vanaf 04:30 aan het binnenkomen en de maan is nog voor ongeveer 65% verlicht voor die om 03:10 onder gaat. Deze meteorenzwerm is slechts gedurende 6 dagen waarneembaar, wat toch wel kort is.

Rond woensdag 7 juni bereikt de meteorenzwerm Arietiden zijn maximum. Hoewel de meteoren met zo’n 55 per uur waar te nemen zijn, stoort het maanlicht deze waarneming. Wij zullen bijgevolg enkel de helderste meteoren kunnen zien. Rond 03:15 zou het beste moment zijn om deze Arietiden waar te nemen. Op dat moment staat de radiant op 1° onder de horizon in het noordoosten… Wat voor ons dus niet gunstig is. Hierdoor wordt de waarneming beperkt tot slechts een enkele meteoor per uur. Jammer!

Arietiden
In het noordoosten kunnen we op woensdag 7 juni de Arietiden waarnemen boven de horizon. (hemel.waarnemen.com)

Op dinsdag 27 juni bereikt de meteorenzwerm τ-Cetiden zijn maximum. De radiant bevindt zich op het hoogste punt, op 26° boven de horizon, om 09:00 wanneer het voor ons dus niet mogelijk is om een waarneming te doen. Het beste moment om deze vallende sterren te ‘zoeken’ ligt rond 02:00, hoewel de radiant zich dan in het oosten 18° onder de horizon bevindt. De waarneming zal beperkt blijven tot 1 meteoor per uur.

Op donderdag 29 juni bereikt de meteorenzwerm τ-Aquariden zijn hoogtepunt. De radiant bevindt zich op het hoogste punt, op 26° boven de horizon, om 06:00. Het beste moment van waarnemen is echter rond 02:30, dus voor de radiant het hoogst staat en de maan aan de horizon is verdwenen. We kunnen tot 5 meteoren per uur waarnemen. Opnieuw geen echt ideale situatie om vallende sterren waar te nemen. Deze maand lijken we toch geen geluk te hebben met de meteorenregens.

Wist je dat…?

… de lente dit jaar 92,75 dagen telt? … en de zomer 93,65 dagen? De seizoenen duren dus niet allemaal even lang. Door de elliptische vorm van de baan van de aarde om de zon is de afstand tussen de zon en de aarde steeds verschillend. Hoe verder de aarde van de zon staat, hoe trager de aarde zich voortbeweegt. De aarde staat in de zomer verder van de zon en in de winter dichter bij de zon. Dit verklaart waarom onze zomer minder warm en onze winter minder koud is dan de zomer en winter op het zuidelijk halfrond.

… vandaag, op 1 juni, de winter begint op het zuidelijk halfrond.

… er nog meer bolhopen goed waarneembaar zijn deze maand? Om er nog enkele op te noemen: M13 (Herculescluster), M12, M10, M62, M14, gasnevel M8 (Lagoonnevel), sterhoop met nevel M20 (Trifidnevel), sterhoop met nevel M17 (Omega-nevel), M28 en M22.

… deze bolhopen genummerd zijn van M1 tot en met M110? Ze werden door Charles Messier, een Frans astronoom, in een catalogus opgenomen. Sindsdien wordt er naar verwezen als de Messierobjecten.

… Jupiter en Saturnus samen te zien zijn rond 17 juni. Bekijk het in onderstaande video van NASA.

 

Bronnen: NASA, hemel.waarnemen.com

Gastblog

Door Gastblog

Expert in weer en klimaat of een ander boeiende niche in de wetenschap? Geregeld worden wetenschappers aan het woord gelaten via een gastblog.


Verder lezen

Alles bekijken