Overzicht nachthemel augustus 2017
Wat heeft de nachthemel augustus 2017 ons te bieden? Wel… Het wordt iets moois! Deze maand brengt een maansverduistering, een zonsverduistering en één van de meest gekende meteorenregens: de Perseïden! Augustus is dus de maand bij uitstek om de hemel te observeren. En dat liefst bij goede weersomstandigheden die je op onze pagina ‘Weer op locatie‘ kan bekijken.
Maankalender voor augustus
We starten de maand twee dagen na het eerste kwartier. De maan is goed zichtbaar aan de nachthemel. Op 7 augustus is het volle maan. Eveneens wordt er een gedeeltelijke maansverduistering verwacht. (Lees meer over de maansverduistering onderaan het artikel).
Op 15 augustus volgt het laatste kwartier. De laatste maansikkel laat zich op zondag 20 augustus nog net zien kort voor zonsopkomst. Het is dus aan de vroege vogels om dit nog te kunnen waarnemen. De maan vervolgt haar baan om de aarde en staat tussen de zon en de aarde op 21 augustus. De achterkant van de maan vangt al het zonlicht op waardoor wij de maan niet kunnen zien, we spreken van een nieuwe maan.
Overzicht nachthemel augustus
Op woensdag 2 augustus bevindt Mercurius zich in het aphelium van zijn baan. Mercurius staat nu het verst van de zon, wel 69,82 miljoen km ver. Intussen komt de maan om 19.55 uur in het apogeum van haar baan om de aarde en staat nu op 405.025 km van ons verwijderd. De wassende maan is voor 72% verlicht en ziet er door de grotere afstand kleiner uit dan gemiddeld.
Vrijdag 4 augustus zien we de Sluiernevel ofwel de gasnevel NGC6992 in het sterrenbeeld Zwaan. Met een behoorlijke telescoop is het mogelijk om de details te kunnen waarnemen.
De planetaire nevel NGC7009, beter gekend als de Saturnusnevel, kan goed waargenomen worden in augustus. Kijk naar het sterrenbeeld Waterman. Hiervoor is een verrekijker op statief al voldoende, al is een telescoop wel meer aangewezen om verdere details te zien.
Op zondag 13 augustus en de dagen er rond kun je niet enkel de Perseïden zien, maar kun je ook op zoek gaan naar verschillende bolhopen zoals M2 (in het sterrenbeeld Waterman) of M15 (in het sterrenbeeld Pegasus) of M30 (in het sterrenbeeld Steenbok). Om bolhopen waar te kunnen nemen ga je best op een donkere plek staan waar er geen lichtvervuiling is. Met een verrekijker op statief heb je vaak al voldoende om deze pareltjes te kunnen zien. Een leuke afwisseling wanneer je toch buiten bent om naar de vallende sterren te kijken.
Ook op zondag 13 augustus staat Mercurius stationair in zijn ecliptische lengte. Dit betekent dat het lijkt alsof Mercurius stopt met verder bewegen, maar in werkelijkheid beweegt de planeet gewoon verder. Vanaf de aarde gezien beweegt Mercurius daarna terug in de gangbare richting.
De maan komt op vrijdag 18 augustus het dichtst bij de aarde op haar baan, dit noemen we het perigeum. De afstand tussen de maan en de aarde bedraagt nu zo’n 366.121 km. De maan lijkt nu groter aan de hemel, maar aangezien de maan afnemend is en voor slechts 12% verlicht, valt dit niet waar te nemen.
Op maandag 21 augustus vindt een totale zonsverduistering plaats boven Noord-Amerika. Dit betekent dat wij er helemaal niets van zullen merken. De nieuwe maan bevindt zich precies tussen de zon en de aarde en werpt haar schaduw neer boven het Amerikaanse continent. Het maximum van de eclips ligt voor ons 2° onder de horizon. Voor wie interesse heeft: de eclips is hier live te volgen! De eerstvolgende volledige zonsverduistering die we in de Benelux kunnen waarnemen vindt plaats op 12 augustus 2026!
Saturnus is op vrijdag 25 augustus stationair in zijn ecliptische lengte. Saturnus was al bezig aan zijn oppositielus waardoor het vanaf de aarde leek alsof de planeet in de ‘verkeerde richting’ bewoog ten opzichte van de sterren. Na vandaag zal Saturnus weer in de gewone richting voortbewegen. Vanaf nu gaat Saturnus steeds vroeger onder waardoor hij minder lang waarneembaar is.
Op woensdag 30 augustus staat de maan in het apogeum van haar baan. De afstand tussen maan en aarde bedraagt nu 404.308 km, iets minder dan bij het begin van de maand.
Maansverduistering
Zoals eerder vermeld verwachten we een maansverduistering op 7 augustus. De stand van de maan is op dat moment echter niet gunstig voor de Benelux. Wij zullen enkel het einde van de eclips kunnen waarnemen wanneer de maan boven onze horizon verschijnt om 20.21 uur. De maansverduistering ontstaat doordat de maan door de schaduw van de aarde passeert. Een deel van de maan krijgt op dat moment geen direct zonlicht meer en wordt dus verduisterd. Op onderstaande tekening wordt verduidelijkt hoe het precies verloopt. De zwarte cirkel geeft de kernschaduw (umbra) van de aarde weer en de donkerblauwe cirkel toont de bijschaduw (penumbra). Het is dus duidelijk te zien dat de maan niet volledig door de kernschaduw passeert, maar slechts gedeeltelijk.
In fase 1 begint de doorgang van de maan door het penumbra. De maan is voor onze streek niet zichtbaar aangezien ze nog niet is opgekomen. In fase 2 begint de gedeeltelijke eclips aan zijn doortocht door het umbra met in fase 3 het hoogtepunt om 20.21 uur, maar nog steeds zit de maan voor ons onder de horizon. In fase 4 komt de maan uit de kernschaduw en komt ze bij ons aan de horizon om 21.09 uur in het OZO. De eclips eindigt om 22.53 uur met fase 5 waarbij de maan de bijschaduw verlaat.
In totaal duurt de eclips iets meer dan 5 uren. Ons advies om er iets van waar te nemen: ga tijdig op een open plek staan, liefst op een hoogte en kijk naar de horizon in het OZO.
Volgend jaar krijgen we twee totale maansverduisteringen: 31/01 (niet zichtbaar bij ons) en 27/07 (hoogtepunt en einde zijn zichtbaar). De eerstvolgende volledige maansverduistering die wij in de Benelux kunnen waarnemen van begin tot einde, laat op zich wachten tot 10 januari 2020.
Bronnen: NASA, hemel.waarnemen.com
