Europa is het snelst opwarmend continent volgens recent klimaatrapport

2024 was het warmste jaar ooit gemeten in Europa sinds de metingen startten. Bovendien is Europa het snelst opwarmend continent is van de hele wereld. Dat blijkt uit een nieuw recent verschenen klimaatrapport dat gepubliceerd werd door de Europese Klimaatdienst Copernicus in samenwerking met de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO). In deze blog vatten we de indrukwekkende highlights van dit klimaatrapport voor u toe. Is het werkelijk zo erg gesteld met het Europese klimaat?

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.

• Weerliefhebber? Volg ons via X en Facebook
• Volg de interessante weerberichten op Youtube
• Bekijk zelf de weerkaarten op onze onze site

Algemene conclusies uit het klimaatrapport

2024 was niet alleen wereldwijd het warmste jaar ooit sinds het begin van de metingen begonnen, maar ook in Europa. Voor het eerst lag de temperatuurafwijking meer dan anderhalve graad boven het pre-industriële gemiddelde van de periode 1850-1900. De laatste 10 jaren waren de warmste jaren ooit gemeten. Daarin zien we duidelijk de trend van de klimaatopwarming. De concentratie van de broeikasgassen, die aan de basis liggen van de opwarming, blijft verder stijgen.

Volgens het klimaatrapport is Europa het snelst opwarmend continent in vergelijking met de rest van de wereld. In verhouding is de opwarming er maar liefst twee keer zo snel als het globale gemiddelde. Dat komt voornamelijk omdat een aanzienlijk deel van Europa in het arctisch gebied ligt. Deze zone warmt door het albedo-effect nog sneller op, tot zelfs 3 à 4 keer!

De opwarming van het Europese klimaat vertaalt zich ook in een toenemende frequentie en intensiteit aan extremen, zowel op vlak van temperatuur als neerslag. Dat was ook in 2024 niet anders, al waren er wel grote verschillen merkbaar over het continent, vooral op hydrologisch vlak.

Extreme temperaturen

Over het algemeen bestond er in 2024 een groot verschil tussen oost-Europa en West-Europa. Het oostelijk deel van het continent kreeg over het algemeen te maken met warm en zonnig weer, terwijl West-Europa net geconfronteerd werd met bewolkter en natter weer. Dat was ook in de Benelux het geval, met recordhoge neerslaghoeveelheden afgelopen jaar. Oost-Europa noteerde een algemeen temperatuurrecord en Zuidoost Europa kreeg in de zomer te maken met de langste hittegolf ooit. Voor wat betreft het aantal hittestressdagen en dagen met tropische nachten braken we nét geen record. Dit aantal lag op het tweede hoogste niveau ooit gemeten en vertoont een sterk stijgende trend de laatste decennia.

Niet alleen de temperatuur op het land was record hoog, ook de zeewatertemperaturen schreven records. Vooral de Middellandse Zee was recordwarm, met alle gevolgen van dien. Het warme zeewater droeg bij tot episodes met extreme regenval.

Extreme regenval en overstromingen

2024 verliep in West-Europa relatief koel, maar vooral ook zeer nat. 2024 was één van de tien natste jaren sinds 1950. Vele rivieren noteerden veel hogere (tot zelfs record hoge) standen dan gemiddeld en dat was vooral te wijten aan de extreme regenval met momenten. De extreme regen met recordhoge rivierstanden zorgde eveneens voor regelmatige overstromingen. De overstromingen waren de meest grootschalige sinds 2013.

De zware overstromingen in Valencia tussen 28 oktober en 24 november staan nog steeds in ons geheugen gegrift. Er viel toen maar liefst tot 771.8 millimeter op minder dan 24 uur tijd. Dat is de tweede hoogste waarde ooit gemeten voor Spanje. De extreme regen ging gepaard met heel wat materiële en menselijke ellende. In totaal lieten zo’n 232 personen helaas het leven in Valencia en omringende provincies. In september zorgde storm Boris voor de nodige waterellende in centraal-Europa door aanhoudende regenval.

Smeltende gletsjers en evoluties in het arctisch gebied

2024 was het derde warmste jaar in het arctisch gebied. Ook in de Europese arctische regio’s was de duidelijke oost-westverdeling waarneembaar. In de oostelijke delen lagen de temperaturen ver boven het gemiddelde tijdens de zomerperiode, wat leidde tot een record hoog massaverlies van de gletsjers in de regio van Svalbard en Scandinavië. In Svalbard waren de temperaturen al voor de derde zomer op rij record hoog. Dit is een van de snelst opwarmende zones van de hele wereld! In het westen lagen de temperaturen rond of zelfs iets onder de normaal. In Ijsland was het zelfs de koudste zomer sinds 1992.

Ook in Groenland bleef de schade dit jaar beperkt. Ook daar lag de temperatuur rond het gemiddelde en viel er bovengemiddeld veel sneeuw in de lente en zomer. In combinatie met weinig smelt in de zomer zorgde dit voor het derde laagste massaverlies sinds 2001 voor het continent.

Volgens het rapport zouden de gletsjers in de Alpen het ook zwaar de verduren krijgen. Deze zijn bij de snelst smeltende gletsjers wereldwijd.

Toch nog een lichtpuntje in het klimaatrapport…

Tot slot, was er toch ook een lichtpuntje in 2024: het aandeel hernieuwbare elektriciteitsproductie bereikte in 2024 een nieuw record, met maar liefst 45%! Dit toont aan dat Europa alvast veel inspanningen levert om de broeikasgasuitstoot naar beneden te halen. Daarnaast benadrukt het rapport dat ondanks dat Europese steden recent veel meer geconfronteerd worden met extremen, deze veel weerbaarder geworden zijn door implementatie van zowel mitigerende maatregelen als adaptatiemaatregelen. Daarmee is Europa één van de koplopers wereldwijd voor wat betreft het klimaatbeleid in de steden.