Convective infill: hoe de zon plots volledig kan verdwijnen

Je kent ze wel, de dagen met een zonnige ochtend die dan plots omslaan in een grijze dag. Als je het weerbericht niet bekeken hebt, kan dat dan “serieus tegenvallen”. Het proces dat hiervoor vaak aan de grondslag ligt is “convective infill”. In de meteorologie een bekend fenomeen dat veroorzaakt wordt door onstabiliteit onder een inversie. Maar hoe komt dat nu precies?

• Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
• Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als liefhebber van het weer en klimaat aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Deel jouw eigen passie? Ben je geïnteresseerd om als vrijwilliger weergerelateerde artikels te schrijven? Contacteer ons dan via jobs@noodweer.be

Convectie en inversie

Convective infill is een welbekend weerfenomeen in de meteorologie. Het ontstaat door een de wisselwerking tussen convectie en een inversie.

Convectie is het proces waarbij een luchtdeeltje stijgt omdat het lichter is dan zijn omgevingslucht. Dit gebeurt wanneer dit deeltje meer opwarmt. Warme lucht is lichter dan koude lucht, waardoor bij voldoende opwaartse kracht het deeltje kan ontsnappen aan de zwaartekracht. “De convectie is dan begonnen.” Meer info over convectie is te raadplegen in deze blog.

• Noteer je nog steeds alle weerparameters in een excel bestand of een apart boekje? Stop daarmee en laat een automatisch weerstation deze taak voor jou uit handen nemen. Deze Alecto 5500 heeft zelfs een connectie met een eigen app. Lekker handig.

Indien er genoeg vocht aanwezig is, leidt dit dan op zijn beurt tot wolkenformatie, de typische stapelwolken (Cu) en eventueel de onweerswolk (Cb), wanneer er ook voldoende opwaartse kracht aanwezig is. Soundings analyseren kunnen daarbij zeker helpen.

In een normale troposfeer neemt de temperatuur af met de hoogte. Een deeltje dat warmer is dan de omgevingstemperatuur, zal dan blijven stijgen tot het deeltje genoeg is afgekoeld en de temperatuur gelijk is aan de omgevingstemperatuur. Soms zien we echter een temperatuurtoename met de hoogte in bepaalde zones. We spreken dan over een inversie. Deze zones onderdrukken verticale beweging. Ze ontstaan onder hogedruk, bij fronten, bij orografie, etc …

• Wil je zelf ook graag het weer voorspellen voor vrienden en familieleden? Versterk je kennis met dit handboek

De combinatie tussen convectie en inversie kan leiden tot convective infill. Meestal komt dit voor na een periode met onstabiel weer, gevolgd door hogedruk. De onstabiliteit is dan nog aanwezig in de onderste luchtlagen en de hogedruk zorgt voor een zogenaamde subsidentie inversie (dalende luchtbeweging en opwarming van de lucht). Meestal dienen zo’n situaties zich aan wanneer er een wind uit het NW staat en de hogedruk boven IJsland – Groot-Brittannië dichterbij schuift.

Stratocumulus is de boosdoener

Wanneer er een vrij onstabiel profiel aanwezig is (d.w.z een snelle afname van de temperatuur met de hoogte) in de onderste zone van de troposfeer kan er convectie ontstaan. De dag begint dan zonnig, maar na verloop en door initiële opwarming verschijnen er dan cumulus- (Cu) of stapelwolken. Deze groeien verticaal omhoog in het onstabiele profiel.

• Wist je dat wolken een voorspellingswaarde hebben om het weerbeeld in te schatten? Dit boek neemt je mee in de wondere wereld.

Echter, indien er een duidelijke inversie aanwezig is op middelbare hoogte wordt de verticale beweging van de stapelwolk onderdrukt. De wolkengroei worden dan onderdrukt en ze spreiden zich horizontaal uit. Deze fase markeert de overgang van cumulus naar stratocumulus (stratiformis). “Dat proces heet convective infill.” Opklaringen verdwijnen en het wordt betrokken. Gesterkt door het proces van convectie, geblokkeerd door een inversie.

Het weerbeeld kan zo razendsnel evolueren van zonnig naar betrokken en oogt zelfs dreigend. Afhankelijk van de hoogte van de basis van de inversie is zelfs een druppel niet uitgesloten. Veel neerslag valt er meestal niet.

Cyclus van zon – wolk – zon

Convective infill kan het weerbeeld snel en drastisch doen omslaan. ’s Morgens schijnt de zon volop en verwarmt de lucht aan een hoog tempo, vooral in de lente en in de zomer. Vervolgens treed er convectie op en ontstaan er stapelwolken aan de hemel. Deze groeien echter niet heel hoog, door een blokkerende inversie en smeren zich bijgevolg horizontaal uit. De hemel geraakt vervolgens overwegend betrokken met grijs weer tot gevolg en er is eventueel zelfs een kleine bui mogelijk.

Na de middag, maar vooral tegen de avond, zwakt de voedingsbron (convectie) sterk af. Er verschijnen dan terug meer gaten (opklaringen) en tegen de late avond klaar het meestal terug volledig uit. Indien de factoren de volgende dag dezelfde zijn, kan de convectie infill dan opnieuw zijn werk doen.

Sommige linkjes bevatten affiliate