Gevolgen Super El Niño kunnen niet uitblijven

Terwijl de herfst een eerste speldenprik van de winter heeft veroorzaakt, moeten we de huidige weermodellen met argusogen gaan analyseren. De grote spelers, waaronder GFS en ECMWF, zijn unaniem voor de eerstvolgende 7 dagen. We hoeven geen blokkade op de Atlantische Oceaan te verwachten die winterweer in Europa veroorzaakt. Integendeel, het hogedrukgebied nabij de Azoren neemt de komende 10 dagen het initiatief en zorgt voor een belachelijk zachte configuratie voor grote delen van Europa. Het is algemeen bekend dat zo’n hogedrukgebied enkele dagen tot zelfs weken kan bivakkeren boven de eerdergenoemde eilandengroep. Herinnert u zich maar de ‘winter’ van 2014-2015 met amper sneeuwval.

Invloed op de Atmospheric ENSO-index

Vanwege het gebrek aan interessante weerkaarten boven Europa maken we graag de overstap naar de status van de El Niño die dit jaar ongemeen hard toeslaat. Vooral de zone tussen Zuid-Amerika en Oceanië is een regio om in de gaten te houden. Daar werd sinds augustus dit jaar een veel hogere zeewatertemperatuur geregistreerd dan wat gebruikelijk is (WSI). Niet uitzonderlijk, want om de zoveel jaar komt de El Niño opnieuw opzetten. Wat het dan wel zo bijzonder maakt is de mate van opwarming van de zeewatertemperatuur. De gevolgen kunnen dan ook niet uitblijven voor het Amerikaans continent alsook het oosten van Azië. Het weer / klimaat is een dynamisch geheel met actie-reactie.

Super El Niño in beeld

Om de invloed van deze verhoogde zeewatertemperatuur een stuk te begrijpen, heeft het WSI een nieuwe parameter ontwikkeld. Zo weten aandachtige bezoekers van deze weerblog dat we een NAO- en AO-index hebben, alsook een SAI-index waarvan later in dit artikel sprake is. De ENSO-index van het WSI kijkt naar de relatie tussen de zeewatertemperatuur en de circulatie hogerop in de atmosfeer. Dit is erg boeiende materie daar we op deze weerblog ook vaak aandacht hebben voor de stratosfeer en een eventuele warming.

In 2015 is de ENSO-index dan ook spectaculair te noemen vanwege de forse El Niño (met een nieuw record sinds de Super El Niño van 1982-1983). De indices klimmen tot bijna 5 waardoor we vermoeden dat de komende winter in Noord-Amerika wordt gedomineerd door temperaturen hoger dan normaal (vooral boven Canada). In het zuiden van Noord-Amerika hebben ze veelal te maken met lagedrukgebieden die voor veel regen en stormachtige condities gaan zorgen.

Bovenstaand schrijfsel wordt ook bevestigd door de langetermijnprognoses van het NOAA. De afwijking in temperatuur boven het noorden van Amerika en Canada is ronduit spectaculair te noemen met op veel plaatsen 2 tot 4°C warmer dan normaal. De effecten op de Golfstroom (onderdeel van de thermohaliene circulatie) die warme watermassa’s richting Europa stuwen, zijn op dit moment niet bewezen, maar het lijkt mij persoonlijk wel een factor die we in beschouwing moeten nemen naar straalstroom en positie van hogedruk- en lagedrukgebieden. Dergelijke waardes kunnen bijna niet anders als compensatie elders in de wereld opleveren (lees: winterverwachting 2015-2016).

Warm water trigger voor tropische cyclonen

Wie warm water zegt, zegt ook een verhoogde kansen op onweersbuien. Deze El Niño kan dus bijzonder interessant zijn om de hoeveelheid onweersbuien op te volgen boven het wateroppervlak dat een hogere temperatuur dan normaal bezit. Deze onweersbuien kunnen zich vervolgens groeperen tot een gesloten geheel en zo een stevige depressie veroorzaken.

Wanneer depressies zich naar het westen verplaatsen, kunnen deze de komende tijd uitgroeien tot orkanen (herinner Patricia). Algemeen wordt wel gezegd dat het orkaanseizoen ten einde loopt eind november, maar met dergelijke El Niño is dat amper te geloven. We vermoeden dat het orkaanseizoen nog een tweetal weken zal aanhouden.

Laatste winterupdate door Judah Cohen

Een persoon die we hier hoog in het vaandel dragen is Judah Cohen. Met haar SAI-index koppelt ze de hoeveelheid en intensiteit van sneeuwval in Siberië aan de positie van lagedruk- en lagedrukgebieden. Ze gelooft er bijvoorbeeld ook in dat we dit jaar een extra push naar de stratosfeer kunnen doorvoeren vanaf de troposfeer.

In haar meest recente update staat dat beschreven (Engels). Het forceren van de stratosfeer om te gaan opwarmen zou de polar vortex verzwakken en eventueel ook een meridionaal weerpatroon kunnen triggeren (gelijk aan de winter van 2013-2014)

“That coupled with a strengthening Aleutian Low, typical of El Niño winters should set up an atmospheric pattern that is favorable for increased energy transfer from the troposphere to the stratosphere that eventually warms the polar stratosphere and weakens the polar vortex and helps force a negative AO.”

Bronnen: Wikipedia, AER en WSI.com