Extreem zacht in de Alpen: Meerdere temperatuurrecords verbroken
0
Centraal-Europa wordt al een hele tijd gedomineerd door de invloed van hogedruk. Dit zorgt voor erg rustig weer met weinig wind. In de Alpen is het door de dominerende hogedruk met aanvoer van zachte lucht extreem zacht voor de tijd van het jaar. Tijdens de eerste dagen van november werden er al meerdere temperatuurrecords verbroken op grote hoogte.
- Weerliefhebber? Volg ons via X en Facebook
- Volg de interessante weerberichten op Youtube
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.
Hogedrukblokkade zorgt voor stabiel weer
Sinds 27 oktober is de weersituatie in de Alpen (en met uitbreiding Centraal-Europa) nauwelijks veranderd, met door een krachtige hogedrukblokkade grijze luchten en mist op lage hoogte en volop zonneschijn in de bergen. De grijze massa op lage hoogte, vaak tussen 700 en 1200 m, lost soms in de middag op, maar blijft soms ook de hele dag hangen. Een beetje gelijkaardig als wat we hier in de Benelux observeren.
Tijdens het koude seizoen (herfst en winter) gaan hogedruk omstandigheden vaak gepaard met een temperatuurinversie, waarbij het in de bergen warmer is dan in het dal. Dat komt door de neerwaartse beweging van de lucht in een hogedrukgebied (de lucht wordt naar beneden gedrukt) waardoor deze wordt samengedrukt en opwarmt.
Vergelijk het met een fietspomp. Als we de lucht daarin samendrukken, wordt de pomp warmer. In combinatie met zachte aangevoerde lucht bereikte de warmte in de Alpen op 1 november een (voorlopig) hoogtepunt op grote hoogte, met enkele records als resultaat.
Oben blau, unten grau
Bij anticyclonale omstandigheden treedt er sterke subsidentie op in de hogere lagen van de atmosfeer. De lucht wordt van bovenaf samengedrukt, waardoor deze uitdroogt. Boven de mistlaag (in de Alpen noemen we dat hochnebel) is het zicht daardoor optimaal. Met gemak kan je soms 200-300 km zien in kraakheldere lucht.
Onder de inversie blijft het vocht hangen en is het juist grijs en mistig. In Duitstalige gebieden wordt gesproken over “Oben blau, unten grau” (boven blau, vanonder grijs). In Frankrijk spreekt men ook wel over een “Mer de Nuages”, een zee van wolken, waarover men uitkijkt van in de bergen.
Record voor de 0-gradengrens in november
Op 1 november werd een 0-graden isotherm (vorstgrens) gemeten op 4284 meter hoogte bij de radiosonde van Payerne in Zwitserland. Dit is een nieuw record voor november sinds de start van de metingen in 1954.
Enkele hooggelegen meetstations melden dan weer nieuwe records voor de hoogste dagelijkse maximumtemperatuur in november sinds het begin van de metingen. In Zwitserland gaat het om de Jungfraujoch (3571 m) met 4,8 °C (metingen sinds 1961), Weissfluhjoch (2691 m) met 11,8 °C (metingen sinds 1971), en Buffalora (1971 m) met 16,3 °C (metingen sinds 1976). Säntis (2501 m), evenaarde zijn record voor de hoogste dagelijkse maximumtemperatuur in november, met een waarde van 11,2 °C.
Voor Säntis zijn gehomogeniseerde gegevens beschikbaar sinds 1901. In Oostenrijk brak Sonnblick (3109 m) met 7.1°C de hoogste gemeten maximum temperatuur in het winterhalfjaar (november – april) sinds het begin van de metingen in 1886!
Op de Jungfraujoch werd niet alleen de hoogste maximumtemperatuur voor november geregistreerd, maar ook de hoogste minimumtemperatuur voor deze maand, met een waarde van 0,1 °C. Op 1 november vroor het dus voor het eerst niet in november sinds de start van de metingen in 1961. En om het nog opvallender te maken, tot en met 4 november dook de temperatuur niet onder het vriespunt op Jungfraujoch.
Aanhoudende anticyclonale omstandigheden
Er wordt de komende dagen geen significante verandering verwacht. Grijze luchten zullen vaak in de valleien blijven hangen, terwijl de zon in de bergen blijft schijnen. Pas tegen het midden van de maand tonen de weermodellen opties voor het oprukken van koudere lucht vanaf het noordoosten, door een westwaartse verschuiving van de hogedruk. Maar, het is afwachten of dit effectief in de weermodellen blijft staan.
Invloed van het zachte weer op sneeuw en ijs
Wat is het effect van de hoge temperatuur op de sneeuw en ijs in de Alpen? Wel, in september en begin oktober viel er al heel wat sneeuw in de Alpen door een vroege winterinval van de winter. Ondertussen is deze sneeuw helemaal gesmolten op rotsen en hellingen. Op gletsjers, waar de sneeuw van onderuit gekoeld wordt, ligt nog wel vaak een sneeuwlaag.
Desondanks tonen de realtime camera’s ook bloot ijs op lagergelegen gletsjerijs. Hier kan dus nog ijs smelten aangezien de beschermende sneeuwlaag nog niet aanwezig is. Wel is het zo dat de lucht kurkdroog is waardoor het ijs meer zou sublimeren in plaats van smelten (gaat trager) en dat de zonkracht van november ook minimaal is.
Qua absolute massa zijn de verliezen dus zeer beperkt. Ongetwijfeld hopen de skigebieden wel dat het weerbeeld snel omslaat in de laatste lijn naar de seizoensopening. Veel wintersportgebieden openen begin december.
