Hoe evalueren we de winter 2024-2025?
0
De winter zit er weer op, tijd voor een evaluatie van de winterverwachtingen. Die van de seizoensmodellen, aangevuld met een beoordeling van de verwachtingen van Judah Cohen en Reinout van den Born. Daarbij ontkom je er niet aan om je in de achtergronden van het winterweer te verdiepen. Welke grote lijnen zijn er te onderscheiden die het winterweer in onze regio enigszins verklaren?
Temperatuuranomalie in Europa
December was overal in Europa zacht, behalve in het uiterste noordwesten en zuidwesten. Januari was eveneeens zacht, tot zeer zacht zelfs in het oosten. Alleen het westen en noordwesten vormden een uitzondering. Februari was vooral koud in het zuidoosten van Europa, in onze omgeving ongeveer normale temperaturen dankzij een zacht laatste decade.
Temperatuuranomalie wereldwijd
Op globale schaal was het duidelijk te koud in de oostelijke VS en langs de evenaar in de Stille Oceaan. Dat laatste hangt samen met de zwakke La Niña deze winter. Te warm was het vooral in Alaska en Centraal-Rusland. Het hele noordpoolgebied was te warm, een uitzondering vormde een smalle strook van IJsland naar de Noordkaap.
Temperatuurverwachting deze winter
Dan nu de evaluatie van de winterverwachtingen. Kijkend naar de gecombineerde modelverwachting voor deze winter dan zien we dat de verwachting voor Europa en Azië ten noorden van de Himalaya heel behoorlijk was. Grote afwijkingen echter in Noord-Amerika, waar alleen Noord-Canada goed scoorde. De temperatuurverwachting voor de Stille Oceaan is goed redelijk in orde, dat geldt zeker voor de regio rond de evenaar.
Verwachting van Judah Cohen.
Judah Cohen heeft deze winter opnieuw een verwachting uitgebracht via onze website. Zijn winterverwachting scoort zeer matig voor Alaska en West-Canada, inclusief het oosten van de VS. Ook Centraal-Azië valt uit de toon, duidelijk te koud vergeleken met wat werkelijk opgetreden is. De temperatuurverwachting voor Europa daarentegen is redelijk goed te noemen, hetzelfde kan gezegd worden van Groenland.
Verwachting van Reinout van den Born
Bij de evaluatie van de winterverwachting van Reinout van den Born kijken we naar de relevantie van 2014 en 2022, gidsjaren volgens de weerverteller. Die La Niña-winters kenmerkten zich door een krachtig Aleoetenhoog zuid van Alaska en een koudepoel boven Canada. Bij ons bracht dat een dominante west- tot zuidwestcirculatie. Op een heel korte wat koudere fase in december na totaal geen winterweer. Hij verwachtte dan ook met 80% waarschijnlijkheid een zachte winter.
Dominante hogedruk
In de praktijk ontbrak deze winter het Aleoetenhoog. Bij ons was de weststroming dan ook een stuk minder krachtig dan in 2014 en 2022 en stond het weer in West-Europa vooral onder invloed van hogedruk, aanvankelijk boven Midden-Europa, later boven Scandinavië. Zacht weer vooral op grotere hoogte, maar aan de grond vaak inversiekou. In De Bilt werd de winter 0,6 graden te zacht. In België (Ukkel) was de wintertemperatuur rond normaal (in Duitsland 0,8 graden te zacht).
El Niño nasleep
De meeste weermodellen en ook Judah Cohen verwachtten net als Reinout een sterke invloed van de La Niña. De praktijk was anders. Sterker nog: zelfs blijkt de afgelopen winter juist meer overeenkomst te hebben met winters in recente El Niño-jaren. Die mogelijkheid zag Reinout over het hoofd omdat hij veronderstelde dat vorige El Niño-winter (2024), ondanks dat de El Niño zeer krachtig was, de signatuur had van een La Niña.
Dat blijkt echter een misvatting, zie bovenstaande afbeelding. Niet vreemd daarom dat we de afgelopen winter van doen hadden met een na-ijleffect van de vorige El Niño. Ook gezien het feit dat de La Niña deze winter zwak was tot neutraal.
Polar Night Jet
De La Niña was dus van weinig invloed, de vertraagde werking van de El Niño des te meer. Eveneens van grote betekenis was de gestrekte stratosferische poolwervel, die bijzonder persistent was. Dat verklaart mede de kou in de VS en meer nog de hogedruk boven Europa.
Evaluatie van de winterverwachtingen
Het opstellen van een winterverwachting blijft een hele opgaaf, behalve dat redelijk voorspelbaar is dat de winter te zacht zal verlopen. Puur kijkend naar het koudegetal (De Bilt) was het zelfs bijzonder zacht. De gemiddelde temperatuur deze winter lag echter maar een weinig boven normaal, dus garanties zijn er zelfs wat dat betreft niet.
Het is een kunst om de meest relevante teleconnecties te selecteren, het ene jaar is dat gemakkelijker dan het andere. De deterministische modellen gingen net als Judah Cohen en Reinout van den Born te veel uit van de kracht van de La Niña. Voor Noord-Amerika een probleem, voor Eurazië een heel stuk minder.
- Starten met de weerhobby? Ontdek deze weerstations