Waarom kwam de sneeuw in delen van België onverwachts?

Delen van België zijn wakker geworden met een (dik) pak sneeuw. Vooral de ruime regio rond Gent kreeg meer dan 5 cm sneeuw te verwerken pal in de ochtendspits. Natuurlijk zorgde dit ook voor problemen. Ook in het noorden van Nederland is er wat sneeuw gevallen, maar daar bleven de hoeveelheden beperkter. Waarom werd er niet voor deze sneeuw gewaarschuwd en hoe komt het dat de weermodellen dit onderschat hebben?

• Weerliefhebber? Volg ons via X en Facebook
• Volg de interessante weerberichten op Youtube

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.

Algemene situatie op de weerkaarten

Vooraleer we dieper ingaan op de specifieke situatie, moeten we vermelden dat het voor de weermodellen de afgelopen dagen (en de komende dagen) lastig voorspellen is en was. Verschillende hoogtelagen (lagedrukgebieden op hoogte, HL op kaart) bezorgden de weermodellen kopzorgen. De precieze positie wisselde vaak.

Daarnaast hebben we ook te maken met een omvangrijk hogedrukgebied in het noorden én met een meanderende straalstroom. Allemaal ingrediënten om het de weermodellen knap lastig te maken. Dit alles is ook een van de redenen waarom deze week plots toch minder zonnig, maar vooral natter werd.

Afgelopen nacht (maandag 10/02 op dinsdag 11/02) trok dan uiteindelijk zo een hoogtelaag over de Benelux met daarbijhorend dan ook winterse neerslag. Uiteindelijk zorgde dit lagedrukgebied op enige hoogte ook voor een lagedrukgebied aan de grond, wat leidde tot lokaal veel neerslag.

Waarom viel plots zoveel sneeuw?

Maar wat het allemaal nog extra complex maakte voor de weermodellen, was dat aan het hoogtelaag geleidelijk ook een lagedrukgebied aan de grond ontstond (door verschillende processen). Op maandag overdag was nog helemaal geen sprake van een intensieve sneeuwzone.

Het Duitse weermodel (ICON-D2) waarvan vaak gebruik wordt gemaakt, liet in de 12z run van maandagmiddag (dus met weerdata van 13u) deze situatie zien. Daarbij viel de meeste winterse neerslag eigenlijk buiten de grenzen van België met focus op het westen en noorden van Nederland.

Nu, natuurlijk is er het feit dat op de korte termijn de weermodellen nog kunnen veranderen. Vooral dan in de positie van de neerslagzones én dat is exact wat nu gebeurd is. Meer specifiek in de 15z-18z van datzelfde weermodel (en ook bij Harmonie, het Nederlands weermodel).

Het is dan ook op dat moment dat het begon te kriebelen in onze weerkamer. Echter, gezien de onzekerheid die op dat moment nog heerste en het late tijdstip werd beslist om nog niet te communiceren en in de loop van de nacht en vroege ochtendperiode de situatie opnieuw te analyseren. En uiteindelijk weten we hoe de situatie zich verder ontwikkelde…

Er vielen vaak dikke vlokken, waarom?

Na middernacht begon de neerslag in delen van België geleidelijk de transformeren door isothermie. Dat is het proces waarbij de lucht afkoelt door doorvallende neerslag. Ook voor de weermodellen is dit soms een moeilijk proces om in te schatten. Iets meer isothermie of iets minder isothermie en het weerbeeld varieert tussen regen of sneeuw. Ook in het noorden van Nederland zakte de temperatuur tot richting het vriespunt met ook daar winterse neerslag.

De sneeuw die afgelopen nacht in het centrale deel van Oost-Vlaanderen (België) en het noorden van Nederland viel was voornamelijk te danken aan #isothermie. Dat is het proces waarbij de luchtkolom afkoelt door doorvallende neerslag. Zo zakt het kwik in Gent van 4 graden rond… pic.twitter.com/zYiZPNG3WZ

— NoodweerBenelux (@NoodweerBenelux) February 11, 2025

Met de temperatuur die rond het vriespunt schommelde, maar net erboven, werd de sneeuw iets natter. De sneeuwvlok neemt daardoor in omvang toe en op die manier ontstaat goede ‘plaksneeuw’. Dat was niet de enige reden, ook hogerop gebeurden verschillende zaken die ervoor zorgden dat de sneeuwvlokken groot werden. Hogerop in de atmosfeer moeten de sneeuwvlokken natuurlijk eerst gevormd worden (Wegener-Begeron proces).

Bij temperaturen tussen -12°C en -18°C gebeurt dit proces optimaal en kunnen dus (veel) sneeuwvlokken ontstaan. Daarmee zijn ze natuurlijk nog niet groot. Daar zorgt lifting dan voor én een volledig verzadigd profiel in de DGZ (dendritic growth zone => aangroei van sneeuwvlokken).

Hoeveel sneeuw is dan werkelijk gevallen?

De combinatie van een grote neerslagintensiteit, dikke vlokken en temperaturen rond het vriespunt heeft gezorgd voor 5-10 cm op uitgebreide schaal in de ruime regio van Gent. Hierdoor stond het verkeer ook muurvast richting deze regio. Zo kon het zijn dat je vertrok in de regen, maar uiteindelijk in een dik pak sneeuw terecht kwam.

Het verschil was soms maar 5-10 km! Ook in het noorden van Nederland viel op sommige plaatsen bijna tot 5 cm sneeuw door een sneeuwzone.

De komende uren zal de sneeuw afnemen en geleidelijk beginnen smelten. De temperatuur klimt immers richting 1-5 graden later vandaag, waardoor de sneeuw snel zal smelten. Het is dus een tijdelijke winterprik, maar wel eentje die dinsdagochtend heeft gezorgd voor veel problemen op de weg!