Overzicht nachthemel september en oktober 2016

In dit artikel blikken we even terug op de maand september en bekijken we wat oktober nog allemaal voor ons in petto heeft eens het licht uit is. Heb je zelf waarnemingen kunnen doen en wil je dit graag delen, stuur dan zeker je foto’s door of reageer onderaan het bericht. Wie weet komt je waarneming/foto wel tevoorschijn op ons account van Instagram!

De maankalender

Voor september en oktober lopen de data van de maanfasen redelijk gelijk. Op de eerste van de maand stond de nieuwe maan klaar. Zo’n 8 dagen later op de negende van de maand is het eerste kwartier te zien. Op de zestiende van beide maanden is het volle maan. In oktober wordt het echter wel een supermaan. Het laatste kwartier was in september zichtbaar op de 23ste en deze maand op de 22ste.

Voor de mensen die het eerste en laatste kwartier moeilijk uit elkaar kunnen houden, bestaat er een eenvoudig trucje. Eerste in het Frans is ‘premier’ en laatste ‘dernier’. De ‘p’ van premier geeft de vorm van het eerste kwartier. Zodus heeft de ‘d’ van dernier de vorm van het laatste kwartier. Heel eenvoudig te onthouden met dit alom gekende trucje.

Overzicht nachthemel september, een terugblik!

Neptunus kwam op 2 september in oppositie te staan. De gasplaneet was vanaf de aarde gezien volledig verlicht. Aangezien hij op dat moment vrij dicht bij de aarde stond, was hij goed helder en leek vrij groot. Helaas had je wel een verrekijker nodig om dit te kunnen waarnemen.

Op 16 september was een gedeeltelijke maansverduistering waarneembaar. De maan passeerde door de bijschaduw van de aarde waardoor een deel van het maanoppervlak minder direct zonlicht kreeg en dus verduisterde. Hebben jullie dit fenomeen kunnen waarnemen?

De herfstequinox voltrok zich op 22 september. Dit betekende de start van de astronomische herfst. De meteorologische herfst begon reeds op 1 september. De zon stond recht boven de evenaar waardoor dag en nacht even lang waren (= equinox). Vanaf dan zijn de dagen korter dan de nachten.

Op 28 september om 17:30 staat Mercurius in het perihelium van zijn baan. Dit betekent dat Mercurius zich op dat moment het dichtst bij de zon bevindt in zijn omwenteling. De afstand tussen de zon en Mars bedraagt op dat moment 46,001 miljoen kilometer. Ook werd Mercurius als ochtendster genoemd. Dit omdat Mercurius ’s ochtends voor de zon op kwam in het oosten.

Overzicht nachthemel oktober

Morgen zal de maan in zijn baan om de aarde het verst van ons verwijderd zijn. We noemen dit het apogeum. De afstand tussen de maan en de aarde bedraagt dan 406.096 km. Omdat de wassende maan nog maar weinig zichtbaar is, is het moeilijker waar te nemen maar de maan lijkt vanaf de aarde een stukje kleiner dan anders.

Oktober is de maand bij uitstek om het sterrenstelsel Andromeda (M31) waar te nemen. Op woensdag 5 oktober is de Andromedanevel rond half twee ’s ochtends waar te nemen zo’n 79° boven de horizon, dus vrijwel in het zenit (bijna recht boven ons hoofd).

Halverwege de maand komt de gasplaneet Uranus in oppositie te staan. Dit betekent dat Uranus t.o.v. de aarde recht tegenover de zon staat. Dat maakt dat de planeet goed zichtbaar is voor wie weet waar te kijken. Met het blote oog is Uranus moeilijk waar te nemen, een verrekijker of telescoop is aangewezen.  Kijk hiervoor naar het sterrenbeeld Vissen op zo’n 46° boven de horizon.

Op 17 oktober staat de maan in het perigeum. Dit betekent dat de maan zich in haar baan om de aarde het dichtst bij de aarde bevindt. Op dat moment passeert de maan ons op 357.861 km en lijkt de maan ook groter dan gemiddeld. De maan zal goed verlicht zijn, dus zeker eens kijken of jij het verschil kan waarnemen.

Op 29 oktober om 15:22 staat Mars in het perihelium van zijn baan. Dit betekent dat Mars zich op dat moment het dichtst bij de zon bevindt in zijn omwenteling. De afstand tussen de zon en Mars bedraagt op dat moment 206,631 miljoen kilometer.

Op 31 oktober om 09:34 staat Venus in het aphelium. Dit betekent dat Venus zich het verst van de zon bevindt in zijn omwenteling. De afstand tussen de zon en Venus bedraagt dan 108,938 miljoen kilometer.

De meteorenkalender

Orioniden

Op vrijdag 21 oktober bereikt de meteorenzwerm Orioniden zijn hoogtepunt omstreeks 21 uur. In de vroege ochtend staat de radiant (de plaats van waar de meteoren lijken te komen) op zijn hoogste punt aan de hemel op 54°. Er worden zo’n 23 meteoren per uur verwacht, maar omdat de omstandigheden in onze regio niet goed zijn zal dit aantal veel lager liggen. De Orioniden zijn slechts een vijftal dagen waar te nemen, wat vrij kort is. En tot slot nog een leuk weetje: de Orioniden zijn afkomstig van afval van de komeet Halley! Hun naam kregen ze omdat ze afkomstig lijken te zijn van het sterrenbeeld Orion.

Hiep, hiep, hoera!

Op 1 oktober mocht men bij NASA maar liefst 58 kaarsjes uitblazen. In 1958 gingen de kantoren open van het National Aeronautics and Space Administration. En tot op vandaag blijven ze ons nog bijna dagelijks verbazen met baanbrekende ontdekkingen ver weg van ons bedje. Happy Birthday, NASA!

Nacht van de Duisternis

Op 8 oktober vindt de 21ste editie van Nacht van de Duisternis plaats. Veel gemeenten doven die nacht de openbare verlichting. Jaarlijks zetten de Bond Beter Leefmilieu, Preventie Lichthinder en de Werkgroep Lichthinder (VVS) de impact van lichtvervuiling in de kijker. Hiermee wordt het teveel aan nachtverlichting aangekaart. We zouden het best met  wat minder kunnen doen. Enkele gevolgen van lichtvervuiling voor mensen zijn gebrek aan slaap en algemene gezondheidsproblemen.

Maar ook planten en dieren geraken in de war, hun natuurlijke bioritme wordt verstoord. En last but not least… Er wordt veel energie voor gebruikt.

Niet vergeten!

Op 30 oktober is het weer tijd om onze klok goed te zetten. De zomertijd maakt plaats voor de wintertijd. Om 3 uur wordt de klok teruggezet naar 2 uur. Goed nieuws, want we mogen allemaal een uur langer slapen.

En tot slot… Happy Halloween!

Bronnen: NASA & hemel.waarnemen.com